ادام ساۋداسى – ادام قۇقىقتارىن بۇزۋ مەن قاناۋدىڭ ەڭ اۋىر جانە ايىقپاس ءتۇرى. بۇل قىلمىس ادامداردى قۇلدىققا ءتۇسىرۋ، ءماجبۇرلى ەڭبەككە جەگۋ، جەزوكشەلىككە تارتۋ نەمەسە ادام اعزالارىن الۋ سياقتى قورلىقتارعا الىپ كەلەدى. ادام ساۋداسىنىڭ قۇرباندارى فيزيكالىق، پسيحولوگيالىق جانە الەۋمەتتىك تۇرعىدا ۇزاق مەرزىمدى زارداپ شەگەدى. بۇل ماقالادا ادام ساۋداسىنىڭ اۋىر زارداپتارىنا ناقتى مىسالدار مەن ولاردىڭ قوعامعا جانە جەكە تۇلعالارعا تيگىزەتىن زيانىن تالقىلايمىز.
فيزيكالىق جانە پسيحولوگيالىق جاراقاتتار
ادام ساۋداسىنىڭ قۇرباندارىنىڭ كوبىسى اۋىر فيزيكالىق جانە پسيحولوگيالىق جاراقاتتار الادى. بۇعان جەزوكشەلىككە ماجبۇرلەۋ، ءماجبۇرلى ەڭبەك، قۇلدىقتا ۇستاۋ سياقتى جاعدايلار سەبەپ بولادى. قۇرباندار كوبىنەسە قورلىق پەن زورلىق-زومبىلىققا ۇشىرايدى. مىسالى، شەتەلگە ساتىلعان ايەلدەر مەن بالالاردىڭ كوبىسى جەزوكشەلىككە تارتىلىپ، كۇندەلىكتى فيزيكالىق جانە سەكسۋالدىق زورلىق-زومبىلىققا ۇشىرايدى.
پسيحولوگيالىق تۇرعىدان العاندا، قۇربانداردىڭ كوبىسى دەپرەسسيا، مازاسىزدىق، كۇيزەلىس سياقتى اۋىتقۋلارعا ۇشىرايدى. قۇرباندار كوبىنەسە وزدەرىنە قول جۇمساۋ نەمەسە ومىردەن تۇبەگەيلى باس تارتۋ جولدارىن ىزدەيدى. مۇنداي پسيحولوگيالىق جاراقاتتار ءومىر بويى قالۋى مۇمكىن جانە قوعامعا قايتا بەيىمدەلۋدى قيىنداتاتىن فاكتورعا اينالادى.
بالالاردىڭ اۋىر جاعدايى
بالالار ادام ساۋداسىنىڭ ەڭ وسال قۇرباندارى بولىپ تابىلادى. يۋنەسكو مەن بۇۇ بالالار قورىنىڭ مالىمەتتەرىنە سايكەس، الەمدە ءار جىلى 1 ميلليونعا جۋىق بالا ادام ساۋداسىنىڭ قۇربانىنا اينالادى. بالالار كوبىنەسە قۇلدىققا نەمەسە جەزوكشەلىككە تارتىلىپ, ولاردىڭ پسيحولوگيالىق، فيزيكالىق جانە الەۋمەتتىك دامۋ پروتسەسى بۇزىلادى.
مىسال رەتىندە، نيگەرياداعى بالالاردى ادام ساۋداسىمەن تاسىمالداۋ مەن پايدالانۋدى قاراستىرۋعا بولادى. نيگەريالىق بالالار جۇمىسشىلار رەتىندە نەمەسە جەزوكشەلەر رەتىندە پايدالانىلادى, ولار وزدەرىنىڭ وتباسىلارىنان الىس جەردە، كۇردەلى شارتتار مەن قاتىگەزدىكتەرگە ۇشىرايدى. سونىمەن قاتار، ولار كوبىنەسە زاڭدى قورعاۋدان جانە ءبىلىم الۋدان ايىرىلادى, بۇل ولاردىڭ بولاشاقتاعى ومىرىنە تەرىس اسەر ەتەدى.
قوعامدىق ينتەگراتسيانىڭ قيىندىعى
ادام ساۋداسىنان امان قالعان ادامداردىڭ قوعامعا قايتا ينتەگراتسيالانۋى – ۇزاق جانە قيىن پروتسەسس. قۇرباندار كوبىنەسە قوعامنان وقشاۋلانىپ، قورقىنىش پەن سەنىمسىزدىكتىڭ قۇرساۋىندا ءومىر سۇرەدى. ولار پسيحولوگيالىق تۇرعىدان وقشاۋلانعان جانە باسقا ادامدارعا، ءتىپتى جاقىندارىنا دا سەنبەۋى مۇمكىن. الەۋمەتتىك بايلانىستاردى قالپىنا كەلتىرۋ قيىنعا سوعادى، ال كوپتەگەن قۇرباندار قوعامنىڭ قابىلداماۋى مەن كەمسىتۋشىلىگىنە ۇشىرايدى.
قىتايدا ادام ساۋداسىنىڭ قۇربانى بولىپ تابىلاتىن ايەلدەر مەن بالالار كوبىنەسە قوعامعا قايتا ورالعاندا قيىن جاعدايلارعا تاپ بولادى. قۇقىق قورعاۋشى ۇيىمداردىڭ ايتۋىنشا، قۇربانداردىڭ كوبىسى پسيحولوگيالىق جانە الەۋمەتتىك تۇرعىدا كومەك المايدى, ولار قورقىنىش پەن سەنىمسىزدىكتەن زارداپ شەگەدى. بۇعان قوسا، كەيبىر ەلدەردە ادام ساۋداسىنىڭ قۇرباندارىنا دەگەن قوعامدىق كوزقاراس تەرىس بولىپ، ولار وزدەرىنىڭ جاعدايىن اشىق ايتا المايدى.
قۇقىقتىق جانە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنان قورعانىسسىزدىق
ادام ساۋداسى قۇرباندارى كوبىنەسە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى تاراپىنان قورعانىسسىز قالادى. ولار قۇقىق قورعاۋ جۇيەسىنە سەنىمسىزدىك تانىتادى جانە كوبىنەسە وزدەرىنىڭ قۇربانى بولعانىن مويىندامايدى، سەبەبى قورقىپ، بۇرىنعى جابىرلەۋشىلەرىنىڭ كەك الۋىنان قورقادى. مىسالى، مەكسيكا مەن تايلاندتاعى ادام ساۋداسى قۇرباندارىنىڭ كوپشىلىگى قۇزىرلى ورگاندارعا سەنبەيدى, سەبەبى ولار ءۇشىن پوليتسيا نەمەسە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرى دە قىلمىستىق توپتارعا بايلانىسى بار بولۋى مۇمكىن.
قۇقىق قورعاۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا، قۇربانداردى قورعاۋ جانە ولاردىڭ قۇقىقتارىن ساقتاۋ جۇيەسى دامىماعان ەلدەردە ولاردىڭ جاعدايى اسا اۋىر بولىپ وتىر. سونىمەن قاتار، كوپتەگەن ەلدەردە ادام ساۋداسىنا قارسى زاڭداردىڭ تيىمسىزدىگى مەن زاڭ بۇزۋشىلىقتاردىڭ سالدارى دا قۇربانداردىڭ تولىق قالپىنا كەلۋىنە كەدەرگى بولادى.
قۇلدىققا تۇسكەن ميگرانتتار
ميگرانتتار كوبىنەسە ءماجبۇرلى ەڭبەككە تارتىلىپ, ءتۇرلى سالالاردا قاناۋعا ۇشىرايدى. مىسالى، اراب ەلدەرىندەگى قۇرىلىس الاڭدارىندا جۇمىس ىستەيتىن ميگرانتتاردىڭ كوبىسى ادام ساۋداسىنىڭ قۇربانى بولىپ تابىلادى. ولارعا جۇمىس ورىندارى ۋادە ەتىلىپ، بىراق ولار شەكارالار ارقىلى زاڭسىز تۇردە اكەلىنىپ، قاتاڭ ەڭبەك شارتتارى مەن فيزيكالىق كۇش كورسەتۋگە ۇشىرايدى. ميگرانتتاردىڭ كوبى قۇقىقتىق كومەككە قول جەتكىزە المايدى، ويتكەنى ولار قۇجاتسىز جۇمىس ىستەيدى نەمەسە جۇمىس بەرۋشىلەرىمەن بايلانىس ورناتۋعا قورقادى.
قۇقىق قورعاۋشى ۇيىمدار قۇربانداردى قايتا الەۋمەتتەندىرۋ مەن قورعاۋدى قامتاماسىز ەتەتىن جۇيەلەردىڭ جوقتىعىن اتاپ وتەدى، اسىرەسە زاڭسىز ميگرانتتار مەن شەكارالىق ايماقتارداعى ادامدارعا قاتىستى جاعدايلار ناشارلايدى.
ادام ساۋداسىنىڭ قۇرباندارىنىڭ ءومىرى تەك فيزيكالىق عانا ەمەس، پسيحولوگيالىق تۇرعىدان دا ۇزاق مەرزىمدى زارداپتارعا ۇشىرايدى. بۇل قىلمىس ادامداردى قاناۋدىڭ ەڭ اۋىر ءتۇرى رەتىندە قالىپتاسىپ، الەۋمەتتىك بايلانىستاردىڭ ۇزىلۋىنە، قۇقىقتىق قورعانىستىڭ جوقتىعىنا، قوعامدىق قابىلداماۋعا الىپ كەلەدى. ءاربىر قۇرباننىڭ جەكە تاريحى مەن زاردابى ءارتۇرلى بولسا دا، ولاردىڭ بارىنە ورتاق ءبىر نارسە بار: ولار قوعامدا ءوز ورىندارىن تابا الماي، ءومىر بويى اۋىر جاراقاتتارمەن كۇرەسىپ كەلەدى. ادام ساۋداسىمەن كۇرەسۋ ءۇشىن تەك زاڭدى شارالار مەن حالىقارالىق ىنتىماقتاستىق قانا ەمەس، قۇربانداردىڭ پسيحولوگيالىق جانە الەۋمەتتىك قالپىنا كەلۋىنە باعىتتالعان كەشەندى قولداۋ قاجەت.
باسقالارمەن بولىسە
وتىرىڭىز