1938 جىلى كولحوزشىلاردىڭ اراسىندا قازاق كۇرەسىنەن رەسپۋبليكالىق سپارتاكيادا تۇڭعىش رەت ءوتتى. سودان بەرى تالاي مۇز ەرىدى. جىلدار جىلجىدى. اتا سپورتىمىز ءبىرتالاي كەزەڭدى باسىنان وتكەردى. دامۋ جولى داڭعىل بولدى دەي الماسپىز. دەگەنمەن بۇگىندە الەم چەمپيوناتىن وتكىزەتىن جاعدايعا جەتىپ وتىرمىز.
قازاق كۇرەسى تاريحىمىزداعى ەرتەگى-اڭىزداردا كەزدەسەتىن ەپيكالىق باتىرلاردىڭ تۇلعاسىنان باستاۋ الاتىنى بەلگىلى. سونىمەن قاتار كۇش اتاسى قاجىمۇقان، بالۋان شولاق، بورانقۇل، بيتابار، مولداباي، بايعابىل سەكىلدى جاۋىرىندارى جەرگە تيمەگەن ءاپايتوس بالۋانداردىڭ جەكپە-جەكتەرى ارقىلى ءتول كۇرەسىمىز جالعاۋىن ۇزبەي زامانا سپورتىنىڭ تورىنەن ورىن الدى. ال وتكەن عاسىردىڭ ورتاسىنان باستاپ، حالىقارالىق، الەمدىك، وليمپيادالىق جارىستاردا كۇرەستىڭ ءاربىر تۇرلەرىنەن توپجارعان ءا.ايحانوۆ، ج.ۇشكەمپىروۆ، ش.سەرىكوۆ، د.تۇرلىحانوۆ، ق.بايدوسوۆ، ا.بۇعىباەۆ، ا.عابساتتاروۆ، ا.يمانقۇلوۆ، ا.مۇسابەكوۆ، ق.بايشولاقوۆ، ا.شايحيەۆ، ايتا بەرسەڭ، قالامنىڭ سياسى تاۋسىلاتىن جۇلدىزدى بالۋاندار شوعىرىنىڭ ءبارى دەرلىك قازاق كۇرەسىن اينالىپ وتكەن ەمەس.
اتا كۇرەسىمىزدەن بۇگىنگى كۇنگە دەيىن 5 رەت ازيا،1 رەت ەۋروپا جانە 2 رەت الەم بىرىنشىلىكتەرى وتكىزىلدى. مىنە، ەندى ءۇشىنشى الەم بىرىنشىلىگىن ەلوردامىز استانا قالاسى قارسى العالى وتىر. سونىمەن قاتار قازاق كۇرەسىنەن ەرەسەكتەر، جاستار جانە جاسوسپىرىمدەر اراسىندا ەلىمىزدىڭ ىشكى بىرىنشىلىكتەرى وتەتىن بولسا، كۇش اتاسى قاجىمۇقانعا، قر ەڭبەگى سىڭگەن جاتتىقتىرۋشى باقىتجان جاڭبىرباەۆقا جانە سامبودان الەم بىرىنشىلىگىنىڭ كۇمىس جۇلدەگەرى ەرزات تۇكەەۆكە ارنالعان ءداستۇرلى حالىقارالىق جارىستار جالعاسىن ۇزبەي كەلەدى.
ءاربىر وركەنيەتتى ەل ءوزنىڭ ۇلتتىق سپورتىن دامىتۋ جولىندا جانىن سالا جۇمىس جاساپ جاتقانىن كورىپ-ءبىلىپ وتىرمىز. مىسالى، جاپونداردى ءوز ۇلتتىق سپورت تۇرلەرى دزيۋدو مەن سۋمونى دامىتۋدا قانشاما قىرۋار قادامدار جاساپ، قازىرگى تاڭدا الەمنىڭ ءار تۇكپىرىندە ايتۋلى سپورت تۇرلەرى تاڭداي قاعار تابىسقا جەتتى.
ال ءبىز ءوزىمىزدىڭ ءتول ونەرىمىز قازاق كۇرەسىن ناسيحاتتاپ، قامقورلىق تانىتۋعا كەلگەندە ايتەۋىر سيپاقتاپ قالىپ جاتامىز.
ۇلتتىق سپورتتىڭ تورەسى قازاق كۇرەسىن ءبىرىنشى جولعا قويىپ، اۋدان، وبلىس ايماقتارىنداعى سپورت مەكتەپتەرىنىڭ جانىنان قازاق كۇرەسى ۇيىرمەلەرىن كوپتەپ اشۋ بۇگىنگى كۇنى ماڭىزدى ماسەلەنىڭ ءبىر ۇشى بولىپ وتىر.
راس، قازاق كۇرەسى وليمپيادالىق سپورت ءتۇرى ەمەس. دەسەك تە، اتا سپورتىمىزدى وليمپياداعا كىرگىزۋ ءۇشىن جاسالىناتىن جوتالى جۇمىس بارىسىن ءبىر توقتاتپاعانىمىز ابزال.
مىسالى، قىسقى سپورت تۇرلەرىنەن شوتلانديانىڭ كەرلينگ ويىنى 1992 جىلى ناگانا وليمپياداسىنىڭ باعدارلاماسىنا كىرگەلى بەرى، بۇل سپورت قازىر الەمنىڭ ءار تۇكپىرىنە كەڭىنەن تاراپ كەتتى. ال سول كەرلينگ پەن قازاق كۇرەسىن سالىستىرۋعا كەلە مە؟ ارينە، جوق. دەگەنمەن قازىرگى كۇنى الگى كەرلينگتىڭ باعى ءبىزدىڭ كۇرەستەن باسىم بولىپ تۇر. سوندىقتان اتا كۇرەسىمىز بولاشاقتا كەرلينگ سياقتى وليمپيادا باعدارلاماسىنان ورىن الىپ جاتسا، قازاق حالقى ءۇشىن ودان اسقان باقىت بولماس ەدى.
«تۇيەسى جوق اۋىلعا تايلاق اتان كورىنەر» دەمەكشى، قازاق كوپ شوعىرلانعان وبلىس، اۋدان ورتالىقتارىندا وزگە سپورت تۇرلەرىنە كوڭىل كوپ ءبولىنىپ، ءتول كۇرەسىمىز بۇگىندە كەنجەلەپ قالعان جايى بار. وسى ولقىلىقتى وڭالتار ۋاقىت جەتتى.
ەلىمىزدەگى قازاق كۇرەسى فەدەراتسياسى ءتول ونەرىمىزدى تۋعان جەرىمىزدە عانا ەمەس، الەم ارەناسىنا شىعارۋ جولىندا ايانباي ەڭبەك ەتۋدە.
سەرىك تۇكەەۆ مىرزا باسشىلىق ەتەتىن دۇنيەجۇزىلىك قازاق كۇرەسى فەدەراتسياسىنىڭ القالى وتىرىسىندا ءتول كۇرەسىمىزدىڭ بولاشاعى توڭىرەگىندە كوپتەگەن كەلەلى ماسەلەلەر كوتەرىلىپ، شەشىمىن تاۋىپ كەلەدى. دەگەنمەن وكىمەت تاراپىنان قولداۋ كورسەتىلمەسە، تىڭ ىزدەنىستەر تۇيىققا تىرەلەرى حاق. وكىنىشكە وراي، «جانى اشىماستىڭ باسى اۋىرماس» دەمەكشى، كوڭىلگە قونىمدى ناتيجەلەر ءالى دە بولسا، كورىنبەي تۇر. سول سەبەپتى قازاق كۇرەسىنە قىرىن قاراماي، ەل بولىپ ەلەڭدەپ، جۇرت بولىپ جۇمىلىپ الەمگە تانىتۋعا جاردەم بەرىپ، بەلسەنە جۇمىس ىستەيتىن ۋاقىت جەتتى.
اقىن وردابايۇلى، “انا ءتىلى”
