بۇگىن “قازاتوموندىرىستىڭ” بۇرىنعى باسشىسى مۇحتار جاكىشەۆ ازاتتىققا شىقتى. ونىڭ مەرزىمىنەن بۇرىن بوساتۋ تۋرالى ءوتىنىشى وسىمەن ءۇشىنشى رەت قارالىپ، اقىر سوڭى سوت جاكىشەۆتىڭ سوزىنە قۇلاق استى.
سەمەيدە وتكەن وتىرىسقا جاكىشەۆ قاتىسقان جوق، سوتتى اباقتىدا ۆيدەوبايلانىس ارقىلى باقىلادى.
سوت شەشىم شىعاراردىڭ الدىندا سوڭعى ءسوزىن ايتتى.
“سوت بيلىكتىڭ ماڭىزدى تارماعى ءارى بۇگىنگى قوعامنىڭ وكىلى. مەنى قولداۋعا جينالعان ادامنىڭ قاراسى وتە كوپ.
بۇعان جاۋاپ العىڭىز كەلسە بۇگىنگى وتىرىسقا مەنى قولداۋعا جينالعان قالىڭ ەلدەن سۇراڭىز. مەنىڭ قازاقستان ازاماتى رەتىندەگى باستى ءوتىنىشىم – قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا قابىلدانعان زاڭدار ماعان دا قولدانىلسا دەيمىن”، -دەدى جاكىشەۆ.
وسىدان 10 جىل بۇرىنعى وقيعانى وي ەلەگىنەن وتكىزەيىك.
جاكىشەۆ “قازاتوموندىرىسكە” 1998 جىلى ۇلتتىق كومپانيانىڭ بەرەشەگى 85 ملن دوللاردان اسىپ، قارىزعا بەلشەدەن باتقان الماعايىپ كەزەڭدە كەلدى.
اراعا ءبىر جىل سالىپ كومپانيانىڭ ادىمىن اشتىرماي وتىرعان كەدەرگىلەردەن ارىلىپ، قارىزىن وتەدى. قازاقستان ۋرانىن ەكسپورتقا شىعارماي وتىرعان شەكتەۋ الىنىپ تاستالدى.
2009 جىلدىڭ ساۋىرىندە ءماجىلىس دەپۋتاتى، Nur Otan مۇشەسى تاتيانا كۆياتكوۆسكايا جاكىشەۆتى “قازاقستاننىڭ ۋران كەنىشتەرىن مۇحتار ءابليازوۆتىڭ مەنشىگىندەگى كومپانيالارعا سۋ تەگىنگە ساتىپ جىبەردى” دەپ ايىپتادى.
ول تۇستا ءابليازوۆ لوندوندا بوي تاسالاپ جۇرگەن-ءتىن.
“ول ما، ول (جاكىشەۆتى ايتادى، رەد.) “اقدالا، “وڭتۇستىك ىڭكاي”، “قوراسان” سەكىلدى ۋرانعا بوگىپ جاتقان كەنىشتەردى نەبارى 64 مىڭ تەڭگەگە باعالاپ، ءازىر ىزدەۋدە جۇرگەن ءابليازوۆتىڭ “بەتپاق دالا” اتتى كومپانياسىنا ساتىپ جىبەردى”، – دەدى كۆياتكوۆسكايا.
دەپۋتات الگى كومپانيانى ءابليازوۆتىڭ سەنىمدى سەرىگى – ريفات ريزوەۆ باسقارادى دەپ تۇسپالداعان.
دەپۋتاتتىڭ ارىزىنان كەيىن “قازاتوموندىرىستى” باس پروكۋراتۋرا، ۇقك، قارجى باقىلاۋى كوميتەتىنىڭ وكىلدەرى نىساناعا الادى. الايدا كوزگە ۇرار كەمشىلىك تاپپايدى.
سوعان قاراماي 2009 جىلدىڭ مامىرىندا جاكىشەۆ جۇمىسىنان بوساپ، باس پروكۋراتۋرانىڭ نۇسقاۋى بويىنشا قاماۋعا الىنادى. مۇحتاردان بولەك، ونىڭ ءۇش ورىنباسارى – اسقار قاسابەكوۆ، مالحاز تسوتسوري جانە دميتري پارفەنوۆتىڭ ۇستىنەن ءىس قوزعالادى.
“2004-2007 جىلدارى جاكىشەۆتىڭ ءجون سىلتەۋىمەن بىرنەشە وففشور كومپانياسى، استىرتىن جۇمىس ىستەيتىن فيرمالار اشىلىپ ۋران ساتۋدان تۇسكەن اقشا سول جاققا اۋدارىلعان. 200 مىڭ توننا ۋراننىڭ اقشاسى جاكىشەۆتىڭ جەمساۋىنا تۇسكەن”، – دەپ مالىمدەگەن ەدى سول تۇستا ۇقك ءباسپاسوز-حاتشىسى كەنجەبولات بەكنازاروۆ.
14 جىلعا سوتتالعان جاكىشەۆ جازاسىنىڭ 10 جىلىن تولىق وتەدى. بيىل 11-ءشى جىلعا اياق باستى.
جاكىشەۆتىڭ ارىپتەسى، ءارى جاقىن جولداسى عالىم نازاروۆ دەپۋتات كۆياتكوۆسكايانىڭ مالىمدەمەسىندە تۇيىردەي نەگىز جوعىن ايتقان.
“بوس ساندىراق دەسە دە بولادى.
قارجى، ەسەپ كوميتەتىندەگى اۋديتورلىق تەكسەرۋ، ۇقك، پروكۋراتۋرا سەكىلدى ءتۇرلى مەملەكەتتىك ورىندارى جۇرگىزگەن بۇل تەكسەرىس ءبىر جىلعا سوزىلدى. وسى تەكسەرىستەردە كومپانيادا ەشقانداي زاڭسىزدىقتىڭ بولماعانى انىقتالدى”، – دەگەن ەدى وسىدان 10 جىل بۇرىن “جاس الاشقا” جەدەل سۇحبات بەرگەن نازاروۆ.
ونىڭ ايتىپ وتكەنىندەي، «قازاتومپروم» ءوز قالاۋى بويىنشا مۇلكىن اركىمگە ءبولىپ بەرە سالاتىن جەكەمەنشىك كومپانيا ەمەس.
مەن وسى قوعامعا قانشالىقتى قاۋىپتىمىن؟ مەنىڭ بوستاندىققا شىعۋىم قوعامعا قاتەر توندىرە مە؟
ال وسى جاكىشەۆتىڭ ۇستىنەن ارىز تۇسىرگەن كىم؟ ول مۇحتارعا نەندەي ايىپ تاقتى؟
ارادا 10 جىل وتكەندە “قازاتوموندىرىس” ۋران وندىرۋدە الەمدەگى الپاۋىت كومپانيانىڭ بىرىنە اينالدى.
جاكىشەۆ مۇنى وزىنە جابىلعان جالا دەپ ءتۇسىندىرىپ، كۆياتكوۆسكايا الدەبىرەۋلەردىڭ تاپسىرىسىن ورىنداپ وتىرعانىن ايتتى.
سول جىلدىڭ جازىندا ۇقك ۇلتتىق كومپانيانىڭ توپ-مەنەدجەرلەرى جاكىشەۆتىڭ جەمقورلىققا قاتىسىن بارىن مويىنداعان ۆيدەونى ەلگە جاريالايدى.
نەگە دەسەڭىز، ەكى جىل بۇرىن كومپانيادا كەشەندى تۇردە تەكسەرۋ ءجۇردى. ءدال وسى ت.كۆياتكوۆسكايانىڭ تۋرا وسى مالىمدەمەسى بويىنشا.
“بىزدە ديرەكتورلار كەڭەسى بار. قۇرامىنا ۇكىمەتتىڭ، ءتيىستى مينيسترلىكتەردىڭ باسشىلارى كىرەدى. تابىستىڭ بارلىعى سول كەڭەستە تالقىلانادى.
ءىس-ارەكەتىنىڭ ءبارى مەملەكەتتىڭ قاداعالاۋىنداعى كومپانيانىڭ باسشىلىعىن عانا قۋدالاپ، ايىپتاۋ اقىلعا سىيمايتىن قىلىق. م.جاكىشەۆ بارلىق ۋاقىتتا كومپانيانىڭ جۇزەگە اسىراتىن بار جۇمىسىن جوعارعى جاقپەن اقىلداسىپ شەشتى. ءوز بەتىنشە ارەكەت ەتكەن ەمەس. م.جاكىشەۆتىڭ ەشقانداي كىناسىنىڭ جوقتىعىنا سەنىمدىمىن. جانە ەكس-دەپۋتاتتىڭ مالىمدەمەسىن اققا كۇيە جاعۋ دەپ بىلەمىن”، – دەگەن عالىم نازاروۆ.
وسى سۇحباتتان از-كەم ءۇزىندى ۇسىنساق.
اقپارات Dalanews.kz سايتىنان ءتىلشى دۋمان بىقايدىڭ جازباسىنان الىندى