تەكتىنىڭ تۇياعى، اسىلدىڭ سىنىعى - اسقار قۇدايبەرگەنۇلى جۇبانوۆ ومىردەن وزدى

3250
Adyrna.kz Telegram

بۇگىن قازاق ءتىل ءبىلىمى، قازاق رۋحانياتى اۋىر قازاعا ۇشىرادى. حالقىمىزدىڭ اسىل ۇلدارىنىڭ بىرەگەيى، كورنەكتى عالىمدارىنىڭ ءبىرى – قازاق ءتىلىنىڭ تەوريالىق نەگىزىن قالاۋشى، ءتىل ءبىلىمىنىڭ تۇڭعىش پروفەسسورى قۇدايبەرگەن قۋانۇلى جۇبانوۆتىڭ كەنجە بالاسى قر بعم عك ا.بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ باس عىلىمي قىزمەتكەرى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور اسقار قۇدايبەرگەنۇلى جۇبانوۆ ومىردەن ءوتتى.
اسقار قۇدايبەرگەنۇلى جۇبانوۆ 13 قاراشادا 1937 جىلى الماتى قالاسىندا قىزمەتكەر وتباسىندا دۇنيەگە كەلدى.
1944 جىلى اقتوبە وبلىسىنىڭ جۇرىن اۋدانىنداعى جاڭاتۇرمىس اۋلىنداعى باستاۋىش مەكتەبىنە وقۋعا بارىپ، ول مەكتەپتە 4-سىنىپقا دەيىن وقىدى.
1948-1949 وقۋ جىلدارى الماتى قالاسىنداعى №18 قازاق ورتا مەكتەپ-ينتەرناتىندا قايتادان 4-سىنىپقا ءتۇسىپ، ەكى جىل وقىدى.
1950 جىلى سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ ورتالىعى پەتروپاۆل (قىزىلجار) قالاسىنداعى №5 قازاق ورتا مەكتەپ-ينتەرناتىنىڭ 6-سىنىبىنان وقۋىن جالعاستىرىپ، 1955 جىلى 10-سىنىپتى تامامدادى.
1955-1960 جىلدارى اباي اتىنداعى قازاقتىڭ پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىندا وقىپ، ونىڭ فيزيكا-ماتەماتيكا فاكۋلتەتىن ۇزدىك ءبىتىردى.
1960-1961 جىلدارى قازاقتىڭ مەملەكەتتىك اۋىلشارۋاشىلىق ينستيتۋتىنا جۇمىسقا ورنالاسىپ، جوعارى ماتەماتيكا كافەدراسىنىڭ اسسيستەن-مۇعالىمى قىزمەتىن اتقاردى.
1961-1963 جىلدارى كەڭەس ارمياسى قاتارىندا اسكەري بورىشىن اتقاردى.
1963-1967 جىلدارى قازاقتىڭ مەملەكەتتىك اۋىلشارۋاشىلىق ينستيتۋتىنداعى جۇمىسىن جالعاستىرىپ، جوعارى ماتەماتيكا كافەدراسىنىڭ اسسيستەن-مۇعالىمى قىزمەتىن اتقاردى.
1967-1970 جىلدارى قازاق سسر عىلىم اكادەمياسى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ كۇندىزگى ءبولىمىنىڭ اسپيرانتى. اسپيرانتتىق كەزەڭىن مينسك قالاسىنداعى شەت تىلدەر ينستيتۋتى جانىندا وتكىزدى.
1970 جىلدارى قازاق سسر عىلىم اكادەمياسى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىندا جاڭادان اشىلعان «ستاتيستيكا-لينگۆيستيكالىق زەرتتەۋ جانە اۆتوماتتاندىرۋ» توبىنىڭ كىشى عىلىمي قىزمەتكەرى بولىپ جۇمىسقا ورنالاستى.
1973 جىلى فيزيكا-ماتەماتيكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ق.ب. بەكتاەۆتىڭ عىلىمي جەتەكشىلىگىمەن، اكادەميك ءى.كەڭەسباەۆتىڭ عىلىمي كەڭەسشىلىگىمەن ورىندالعان «ەەم كومەگىمەن قازاق ءماتىنىن ستاتيستيكالىق زەرتتەۋ» اتتى تاقىرىپتا كانديداتتىق ديسسەرتاتسيانى جوعارى دەڭگەيدە قورعادى.
1976 جىلى قازاق سسر عا ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنداعى «ستاتيستيكا-لينگۆيستيكالىق زەرتتەۋ جانە اۆتوماتتاندىرۋ» توبىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەر دارەجەسىنە كونكۋرس بويىنشا ءوتىپ، عىلىمي جۇمىسىن جالعاستىردى.
1976-1986 جىلدارى قازاق سسر عا ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ قوعامدىق ومىرىنە قىزۋ قاتىناسىپ، جەرگىلىكتى كوميتەتتىڭ، پارتيا بيۋروسىنىڭ مۇشەلىگىنە قابىلدانىپ، ونىڭ حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى جانە ينستيتۋتتىڭ حالىقتىق باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ توراعاسى قىزمەتتەرىن اتقاردى.
1981-1985 جىلدارى «م.و. اۋەزوۆتىڭ تولىق شىعارمالار جيناعى ءماتىنىن ەەم-گە ەنگىزۋگە دايىنداۋ جانە سوزنۇسقاعىش-سوزدىكتەردى قۇراستىرۋ» اتتى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ جوسپارلى عىلىمي تاقىرىبىنا عىلىمي جەتەكشىلىك ەتتى.
1986-1990 جىلدارى «م. اۋەزوۆتىڭ 20 تومدىق شىعارمالارى بويىنشا اۆتوماتتانعان كارتوتەكالىق قور جاساۋ» اتتى عىلىمي تاقىرىپقا جەتەكشى ەتتى.
1986 جىلى سسسر عىلىم اكادەمياسى پرەزيديۋمىنىڭ قاۋلىسى بويىنشا وعان «تۇركى تىلدەرى» ماماندىعى بويىنشا «اعا عىلىمي قىزمەتكەر» دەگەن عىلىمي اتاق بەرىلدى.
1986 جىلى قازاق سسر عىلىم اكادەمياسى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ جەتەكشى عىلىمي قىزمەتكەرى لاۋازىمىنا تاعايىندالدى.
1991 جىلى ا. بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ «قولدانبالى لينگۆيستيكا» ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى قىزمەتىنە تاعايىندالدى.
1991-1993 جىلدارى «م. اۋەزوۆتىڭ شىعارمالارى بويىنشا ءسوزفورمالار مەن سوزدەردىڭ جيىلىك سوزدىكتەرىن ەەم ارقىلى قۇراستىرۋ» اتتى تاقىرىپقا عىلىمي جەتەكشىلىك ەتتى.
2001-2006 جىلدارى ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتتەرىنىڭ ماگيسترانتتارى (Phd) مەن ستۋدەنتتەرىنە ماتەماتيكالىق جانە كومپيۋتەرلىك لينگۆيستيكا پاندەرى بويىنشا ءدارىس بەردى.
2002 جىلى «قازاق ءماتىنى مازمۇنىن فورمالداۋدىڭ نەگىزگى ۇستانىمدارى» اتتى تاقىرىپتا دوكتورلىق ديسسەرتاتسيا قورعادى.
2004 جىلى جوعارى اتتەستاتسيالىق كوميتەتتىڭ شەشىمى بويىنشا ءتىل ءبىلىمى ماماندىعى بويىنشا «پروفەسسور» عىلىمي اتاعىن الدى.
2002 جىلى ا. بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنداعى «كومپيۋتەرلىك لينگۆيستيكا» عىلىمي توبىنىڭ باس عىلىمي قىزمەتكەرى لاۋازىمىنا تاعايىندالدى.
2004-2009 جىلدارى بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ «قولدانبالى لينگۆيستيكا» ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى لاۋازىمىن اتقارىپ، ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن وسى بولىمدە باس عىلىمي قىزمەتكەر بولىپ قىزمەت ەتتى.
ا.جۇبانوۆ 2009-2011 جىلدارعا ارنالعان «مادەني قۇندىلىقتار رەتىندەگى قازاق تىلىندەگى ماتىندەر كورپۋسى جانە سوزدىكتەردىڭ «ءتىل – قازىنا» اتتى ۇلتتىق كومپيۋتەرلىك قورى»، 2012-2015 جج. «قازاق ءتىلىنىڭ اننوتاتسيالانعان ۇلتتىق كورپۋسى»، 2015-2017 جج. «قازاق ءتىلىنىڭ ۇلتتىق كورپۋسىنداعى مەتاماتىندىك بەلگىلەنىمدەر ۇستانىمدارى مەن ازىرلەمەسى» تاقىرىپتارىندا عىلىمي جەتەكشىلىك ەتتى.
اسقار قۇدايبەرگەنۇلى – 7 مونوگرافيانىڭ، 4 وقۋ قۇرالىنىڭ، 6 جيىلىك سوزدىك قۇراستىرۋشىلارىنىڭ ءبىرى، سونداي-اق 200-گە جۋىق عىلىمي ەڭبەكتىڭ اۆتورى. 2016 جىلى جارىق كورگەن «جالپى ءبىلىم بەرۋدەگى قازاق ءتىلىنىڭ جيىلىك سوزدىگىنىڭ» عىلىمي كەڭەسشىسى.
ا.ق.جۇبانوۆتىڭ عىلىمي جەتەكشىلىگىمەن 5 كانديداتتىق جانە 3 ماگيسترلىق ديسسەرتاتسيالار قورعالدى. (قالىبەكوۆ بولات ەرمەكۇلى «50 جىلدارداعى باستاۋىش سىنىپ وقۋلىقتارىنىڭ لەكسيكالىق جۇيەسى مەن مورفولوگيالىق قۇرىلىمىنىڭ ستاتيستيكاسى (سوڭعى جىلدارداعى وقۋلىقتارمەن سالىستىرا زەرتتەۋ»: فيلول. ع. ك. ديسس. – الماتى، 2003.; نۇرلىباەۆ نۇرجان ءمادىرايۇلى «بالالارعا ارنالعان ماتىندەردەگى جاي سويلەمدەر قۇرىلىمىنىڭ لينگۆوستاتيستيكالىق سيپاتى»: فيلول. ع. ك. ديسس. – الماتى، 2010.; ابيكەەۆا باقىتجان كەنشىنقىزى «قازىرگى قازاق تىلىندەگى جاي سويلەمدەردىڭ قۇرىلىمدىق ستاتيستيكالىق مودەلدەرى»: فيلول. ع. ك. ديسس. – الماتى، 2009.).
ماراپاتتارى:
- «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ عىلىمىن دامىتۋعا سىڭىرگەن ەڭبەگى ءۇشىن» (2013) مەدالى.
- ق.جۇبانوۆ اتىنداعى اقتوبە وڭىرلىك مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى عىلىمي كەڭەسىنىڭ شەشىمىمەن (№3 حاتتاما) «جۇبانوۆ» مەدالىمەن ماراپاتتالدى.
- مەملەكەتتىك جانە قوعامدىق قىزمەتتە سىڭىرگەن ەڭبەگى، ەلدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جانە مادەني دامۋىنا، حالىقتار اراسىنداعى دوستىق پەن ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا قوسقان ەلەۋلى ۇلەسى ءۇشىن 2017 جىلعى 5 جەلتوقسانداعى جارلىق بويىنشا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇرمەت گراموتاسىمەن ناگرادتالدى.
- «ەڭبەك ارداگەرى» مەدالى (2018).
اسقار قۇدايبەرگەنۇلى جۇبانوۆتىڭ قازاسىنا وراي مارقۇمنىڭ وتباسىنا، جانە بارلىق تۋعان-تۋىس، جاقىندارىنا قايعىرا كوڭىل ايتامىز.
اسقار اعامىزدىڭ عىلىمداعى، ونەر مەن ومىردەگى جارقىن بەينەسى حالقىمىزدىڭ ەسىندە ماڭگى ساقتالىپ، ۇلت رۋحانياتىمەن بىرگە جاسايتىن بولادى.
باقىل بول، اسقار تاۋداي اسقار اعا... اللا تاعالا الدىڭىزدان جارىلقاپ، جانىڭىز جانناتتىڭ تورىندە دامىلداسىن...

ا. بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتى ۇجىمى

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى

پىكىرلەر