ونلاين وقۋ وڭايعا سوقپايتىن سياقتى

3898
Adyrna.kz Telegram

وتكەن اپتا ۇكىمەت وتىرىسىندا جاڭا وقۋ جىلى مەن وعان دايىندىق بارىسى جونىندە كەڭىنەن ءسوز ەتىلدى. جيىن بارىسىندا ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى اسحات ايماعامبەتوۆ الداعى وقۋ جىلىنا تۇزىلگەن جوسپارىمەن تانىستىردى. ال ءوز كەزەگىندە پرەمەر مينيستر اسقار مامين مينيسترلىككە بىرقاتار تاپسىرما جۇكتەدى. جاڭا وقۋ جىلىنا دايىنبىز با؟ ساباق قالاي وقىتىلادى؟ ءبىلىم بەرۋ قالاي جۇزەگە اسىرىلادى؟

كوكتەمدە كوروناۆيرۋسقا بايلانىستى العاش رەت توتەنشە جاعداي جاريالانىپ، ەلىمىز قاشىقتان وقىتۋ جۇيەسىنە وتكەن ەدى. قاشىقتان وقىتۋ جۇيەسى دەگەن اتى بولماسا، بىلتىرعى وقۋ جىلىنىڭ سوڭعى توقسانى «ساباق ءوتتى» دەگەننىڭ ىرىمىن جاساعانى بارشاعا ايان. ءا دەگەننەن ينتەرنەت جىلدامدىعى تارتپاي، وقۋشىلارعا ونلاين ءبىلىم بەرۋگە تاڭدالعان پلاتفورمالار ىسكە العىسىز بولىپ قالعانى تاعى بار. zoom ارقىلى ءبىلىم بەرمەككە ۇمتىلدىق. تۇك شىقپادى. "بىلىملەند" دەدىك، ول دا جارامادى. اقىرىندا قازاقستاندىق وقۋشىلاردىڭ باسىم بولىگى WhatsApp جەلىسى ارقىلى تاپسىرما الىپ، سول ارقىلى ساباق وقىعان بولدى.

بۇل قالاي جۇزەگە اسىرىلعانىن اتا-انا دا، وقۋشى دا، مۇعالىم دە جاقسى بىلەدى. «ورىندالدى» دەگەن بەلگى سوعىلدى، شارۋا سونىمەن ءبىتتى. كوكتەمدە قاشىقتان ساباق وقۋ تۋرالى اسا ءبىر باس اۋىرتقاندار بولا قويمادى. سەبەبى، كارانتين دەپ اتا-انا ۇيدە وتىردى. ءبىر ۋاقىت بالاسىنىڭ ساباعىن قاداعالاۋعا دا مۇمكىندىگى بولدى.

ال ەندى جاڭا وقۋ جىلىندا قالاي بولماق؟

بالاسىن ساباق وقىتامىن دەپ اتا-انا ۇيدە وتىرا بەرسە، جۇمىس ىستەپ كىم اقشا تابادى؟ ال اتا-انا اقشا تابۋ ءۇشىن جۇمىسقا كەتسە، بالانىڭ ساباعىن كىم قاداعالايدى؟ ەڭ باستى سۇراقتىڭ ءبىرى -وسى. كارانتيندە وتىرا بەرسە، ونلاين وقۋ ەمەس، اسقازاننىڭ قامى الدىڭعى ورىنعا شىعارى ءسوزسىز. الايدا ءبىلىم مينيسترلىگى بۇل جاعىن نازارعا المادى. ءبىرىنشى توقسان قاشىقتان وقىتامىز دەپ  وتىر.

كەلەسى ماسەلە، اسا مۇقتاج وتباسىنىڭ بالالارىنا ۇكىمەت شامامەن 500 مىڭ كومپيۋتەر بەرەتىنىن مالىمدەدى. وتە دۇرىس اق. دەسەك تە، ەلىمىزدە اسا مۇقتاج وتباسىدان بولەك، مۇقتاج، جاعدايى ورتا وتباسىنىڭ بالاسى دا بار ەمەس پە؟ كومپيۋتەرى جوق cونداي وتباسىنىڭ بالاسى نە ىستەيدى؟ بۇل ماسەلەنى دە قازبالاپ قاراستىرعان ەشكىم بولمادى.  ماسەلەن، ءۇش وقۋشىسى بار، كومپيۋتەرى جوق وتباسى قانداي جولمەن قاشىقتان ءبىلىم الادى؟ تۆ ساباقتارىن كەزەكتەسىپ كورىپ ساباق وقۋ مۇمكىن بە؟ ءار ۇيدە كوپ بولسا، ەكى تەلەديدار بولۋى مۇمكىن. ولاي بولسا، ءبىز مىسالعا العان ءۇش وقۋشى ساباق وقۋدىڭ قانداي جولىن تاڭداۋى كەرەك؟

ۇكىمەت ۋادە ەتكەن كومپيۋتەرلەر دىتتەگەن جەرىنە تىكە جەتسە، جاقسى. ال جەتپەي قالسا، قالاي بولماق؟ وقۋشىلارعا كومپيۋتەر بەرىلەدى دەگەن ناۋقان باستالماي جاتىپ-اق، بىلىعى اشىلا باستاعانى تاعى بار. بۇل سوزىمىزگە تومەندەگى اقپاراتتى فوتو دالەل بولا الادى.

 

كىمدى كىم الداماق؟

تامىز ايىندا بالالارعا جانە اتا-انالارعا "ۇيدە قالاي وقۋ كەرەك؟", "گيگيەنا نەگىزدەرى", "كيبەرمادەنيەت", "ينتەرنەت ارقىلى قالاي وقۋ كەرەك؟", "دەنە جاتتىعۋلارىنىڭ ماڭىزى" سياقتى بىرىڭعاي سىنىپ ساعاتتارى، اتا-انالار جينالىستارى وتكىزىلۋ تاپسىرىلعانىن ايتتى مينيستر ايماعامبەتوۆ. مىناداي تاقىرىپتا بارلىق ۇستازدار سىنىپ ساعاتىن وتكىزە الادى، اتا- انالار سول تاقىرىپتى تولىق مەڭگەرىپ كەتەدى دەگەنگە سەنىم از. ويتكەنى ەلىمىزدەگى بارلىق ۇستاز بەن اتا-انا جاڭا تەحنولوگيالاردى جەتىك مەڭگەرمەگەن. جالپى، ەلۋ جاستان اسقان اتا-انا مەن ۇستاز اراسىندا «كيبەرمادەنيەت» تۋرالى ءسوز قوزعاۋ، تىم ارتىق ەمەس پە؟

وسىنداي ماسەلەلەردى العا تارتىپ، بىزگە حابارلاسقان اينۇر ەسىمدى مۇعالىم: «اتا-انا رەتىندە دە، مۇعالىم رەتىندە دە الداعى وقۋ جىلىنا الاڭداپ وتىرمىن. ءۇش بالاما ينتەرنەت گادجەتتەرىن قالاي الىپ بەرەمىن؟ الىپ بەرگەن كۇننىڭ وزىندە، ينتەرنەتتىڭ جىلدامدىعى قالاي بولادى؟ ءوز بالالارىمنىڭ جاعدايىن رەتتەرمىن، ال وقۋشىلارعا ساباق ءوتۋ ماسەلەسى قالاي شەشىم تاپپاق؟

ماسەلەن، ونلاين وقىتۋ تۋرالى كۋرس شىمكەنتتىك مۇعالىمدەر ءۇشىن تامىزدىڭ سوڭعى كۇندەرىنە بەلگىلەنىپتى. اينالاسى ساناۋلى كۇندە وقۋشىعا قاشىقتان ءبىلىم بەرۋدىڭ قىر سىرىن مەڭگەرىپ شىعۋعا ءتيىسپىز. بۇل مۇمكىن بە؟ ارينە، مۇمكىن ەمەس! ءوزىم تانيتىن مۇعالىمدەردىڭ ىشىندە ۋاتساپپ جەلىسىن ارەڭ قولداناتىندارى بار. ال كومپيۋتەر باعدارلامالارىن مەڭگەرۋ ءاربىر ۇستازعا وڭاي سوقپاسى ءسوزسىز.

تامىزدىڭ سوڭعى كۇندەرىندە الاساپىران كۋرس وقىپ بىتكەن بولىپ، ونىڭ اقىرى باياعى ۋاتساپپ جەلىسىندە ساباق وقىتۋعا جالعاسۋى مۇمكىن. ويتكەنى ەلىمىز قاشىقتان وقىتۋعا قاي جاعىنان الساق تا، دايىن ەمەس»،- دەيدى.

مىڭ تەڭگەلىك تاريف ماسەلەنى شەشپەيدى

ال ءتورت بالاسى وقۋشى گۇلدانا سارىباي: «ءبارى -دالباسا. مينيسترلىك تە، باسقاسى دا وزدەرىن الداماسىنشى. ينتەرنەتى باياۋ قازاقستاندا قاشىقتان ءبىلىم بەرۋ مۇمكىن ەمەس. ءتورت بالاما ۇكىمەت تەگىن كومپيۋتەر بەرگەن كۇننىڭ وزىندە دە، ولاردىڭ ينتەرنەتىنە اي سايىن WiFi ءۇشىن التى، جەتى مىڭ تولەۋىم كەرەك. ينتەرنەتكە اقشا تابام با، جوق الدە بالامنىڭ تاماعىن اسىرايمىن با؟ كارانتين دەپ جۇمىسسىز ۇيدە وتىرمىن. جولداسىم جوق. پاتەردە تۇرامىز. ءبىز سياقتىلار نە ىستەيدى؟ وسى جاعىن بيلىكتەگىلەر ويلاندى ما؟ الدە ويلاپ تاپقاندارى مىڭ تەڭگەلىك ء"بىلىم"تاريفى مە؟» -دەپ كۇيىنەدى.

«تەلەساباقتار دەپتى. ونىڭ ءوزى ءالى تولىق دايىن ەمەس. تەلەساباق ءۇشىن ەلەكتر جارىعى كەرەك ەمەس پە؟ ال ءبىز تۇراتىن تۇركىستان وبلىسىندا ءسال جەل تۇرسا، جارىق جالپ ەتىپ سونەدى. سونداي كەزدە بالا نەنى كورەدى؟ ءبىزدىڭ اۋىلدا ينتەرنەتتى قىر جاققا شىعىپ قانا «ۇستاۋعا» بولاتىنىن ەسكەرسەك، ونلاين ساباقتى ۇمىتۋىمىزعا تۋرا كەلەتىن شىعار؟»- دەيدى سايرام اۋدانىنىڭ تۇرعىنى گۇلزادا اپاي.

ءيا، قاشىقتان وقىتۋ دەگەن ماسەلە قازاقستاندا جاقىن ۋاقىتتا شەشىمىن تابا قويار ماسەلە ەمەسى انىق. ينتەرنەت جىلدامدىعى، گادجەتتىڭ جەتكىلىكتى بولۋى شارت، ۇستازدىڭ تەحنيكا ءتىلىن مەڭگەرگەن بەساسپاپ بولۋى تاعى شارت، بالانىڭ ساباعىن ۇيدە قاداعالايتىن اتا-اناسىنىڭ جانىندا بولۋى مىندەتتى، ال ول ءۇشىن ۇيدە وتىرعان اتا-اناعا ۇكىمەت تاراپىنان جاردەماقى تولەنۋى كەرەك. وسى اتالعان شارتتار مەن مىندەتتەردىڭ باسىن قوسساق، ەشبىرى دە جۇزەگە اسىرۋعا كەلمەيتىن نارسەلەر.

ولاي بولسا، كۇزدەن باستاپ قازاقستاندىق وقۋشىلار قالاي ءبىلىم الماق؟ «ءبىلىم الدى، ءبىلىم بەرىلدى» دەگەننىڭ ىرىمىن جاسايمىز با تاعى؟ بۇل ىرىمدى قايتالاپ جاساي بەرسەك، اقىرى جاقسى بولماس. كەلەسى ماقالامىزدا ىرىمى جاسالاتىن قاشىقتان وقىتۋدىڭ اقىرى نەگە اپارىپ سوعاتىنى تۋرالى ايتاتىن بولامىز.

مەرۋەرت حۋساينوۆا،

«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى.     

 

پىكىرلەر