قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن اقتايتىن كوميسسيا تاريحي ادىلدىكتى قالپىنا كەلتىرەدى

3115
Adyrna.kz Telegram

قر پرەزيدەنتى توقاەۆتىڭ ستاليندىك رەپرەسسيا قۇرباندارىن تولىق اقتاۋ تۋرالى جارلىعى جاريالانىپ، قوعام تالقىسىنا ۇسىنىلدى. ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن اقتاۋ ءىسى بويىنشا ارنايى مەملەكەتتىك كوميسسيا قۇرىلدى. مەملەكەتتىك كوميسسيا توراعادان، توراعانىڭ ورىنباسارلارىنان، حاتشىدان جانە مەملەكەتتىك كوميسسيا مۇشەلەرىنەن تۇرادى. 

وسىعان وراي بەلگىلى جۋرناليست سەرىك ابىكەنۇلى مىنداي ۇسىنىس ايتتى.

"قر پرەزيدەنتى ق.ك. توقاەۆتىڭ "ساياسي-قۋعىن سۇرگىن قۇرباندارىن تولىق اقتاۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيا تۋرالى" جارلىعىنىڭ جوباسى شىعىپتى. كوميسسياعا قويىلاتىن ءبىرىنشى تالاپ - زاڭسىز قۋدالاۋعا ۇشىراعانداردى تولىق اقتاۋ! وسىعان وراي اڭگىمە قوزعالعان مامىر ايىنداعى "باندىلار" تۋرالى ويىمدى قايتا سالىپ وتىرمىن:
مەنىڭ ەكى جىلدان بەرى ايتىپ كەلە جاتقان ۇسىنىسىم:
جاپپاي ساياسي قۋعىن-سۇرگiندەر قۇرباندارىن اقتاۋ تۋرالى
1993 جىلعى 14 ساۋiردەگى زاڭدى وزگەرتۋ كەرەك . ونىڭ 6-بابى، اسىرەسە ۆ) تارماعى وتارشى سوۆەت ۇكىمەتىن قورعايدى.
ا) شەتەلگە قاشىپ نەمەسە ۇشىپ كەتۋدەن باسقا وتاندى ساتۋدىڭ بارلىق فورمالارى; قارۋلى كوتەرiلiس نەمەسە قارۋلى باندىلار قۇرامىندا رەسپۋبليكا اۋماعىنا رەۆوليۋتسياعا قارسى ماقساتتا باسىپ كiرۋ جانە ولار جاساعان كiسi ولتiرۋلەرگە، باسقا دا كۇش كورسەتۋ ارەكەتتەرiنە; تiمiسكiلiك، تەرروريزم اكتىسى، ءبۇلدiرۋ ارەكەتتەرiنە قاتىسۋ;
ب) جاي حالىق پەن اسكەري تۇتقىن­دارعا قاتىستى كۇشتەۋ ارەكەتتەرi, سونداي-اق ۇلى وتان سوعىسى كەزiندە وسىنداي ارەكەتتەر جاساۋىنا باسقىنشىلار مەن وتانىن ساتقاندارعا دەپ بەرۋشiلiك;
ۆ) قارۋلى باندىلاردى ۇيىمداستىرۋ جانە ولار جاساعان كiسi ولتiرۋلەرگە، باسقا كۇشتەۋ ارەكەتتەرiنە قاتىسۋ.
مىنە، وسىنداي شىم-شىتىرىق. اشتان ولمەۋ ءۇشىن قولىنا قارۋ العان ازاماتتار نەگە "باندى" بولۋى كەرەك، "رەۆوليۋتسياعا قارسى" دەگەن نە ءسوز؟ بۇعان سالساق 1916-32 جىلدارى كوتەرىلىس جاساعان قازاقتىڭ ءبارى بانديت. كوميسسيا وسىنى ەسكەرسە، - دەيدى جۋرناليست.

پرەزيدەنت جارلىعىنىڭ جوباسى ەلەكتروندى ۇكىمەت پورتالىندا جاريالاندى

مەملەكەتتىك كوميسسيانىڭ ەرەجەسى مەن قۇرامىن بەكىتۋ مەن جارلىقتىڭ ورىندالۋىن باقىلاۋ پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنە جۇكتەلگەن. كوميسسيا پرەزيدەنت جانىنداعى كونسۋلتاتيۆتىك-كەڭەسشى ورگان بولادى جانە ءوز قىزمەتىندە قر كونستيتۋتسياسى مەن زاڭدارىن باسشىلىققا الاتىنى ايتىلعان.

كوميسسيانىڭ قىزمەتىنە كەلەسى فۋنكتسيالار كىرەدى:

1) ساياسي قۋعىن-سۇرگىن جانە زاڭسىز قۋدالاۋ قۇرباندارىنا قاتىستى تاريحي ادىلدىكتى قالپىنا كەلتىرۋ;

2) ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن تولىق زاڭدىق جانە ساياسي اقتاۋ ءۇشىن زاڭ جوبالارىن جانە وزگە دە زاڭعا تاۋەلدى اكتىلەردى ازىرلەۋ جونىندە ۇكىمەتكە ۇسىنىستار ازىرلەۋ جانە ەنگىزۋ;

3) جازىقسىز سوتتالعان جانە ساياسي قۋعىن-سۇرگىنگە، ءومىرى مەن باس بوستاندىعىنان ايىرۋعا، پسيحياتريالىق مەكەمەلەردە ماجبۇرلەپ ەمدەۋگە، ەلدەن شىعارۋعا جانە ساياسي نانىمدار، تاپتىق، الەۋمەتتىك، ۇلتتىق، ءدىني نەمەسە وزگە دە قاتىستىلىعى بويىنشا قۇقىقتار مەن بوستاندىقتارى وزگە دە شەكتەۋلەرگە ۇشىراعان تۇلعالاردى اقتاۋ پروتسەستەرىن عىلىمي زەردەلەۋ جانە جۇرگىزۋ ءادىسناماسىن انىقتاۋ;

4) قازاقستاندا ءىس جۇزىندە اقتالماعان ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارى ساناتتارىنىڭ تولىق تىزبەسىن ايقىنداۋ (ونىڭ ىشىندە: قولدانىستاعى زاڭنامادا قامتىلماعان قۇرباندار ساناتتارى; زاڭنامادا اتالعان، بىراق ءىس جۇزىندە اقتالماعان قۇرباندار ساناتتارى);

قۇقىقتىق قانا ەمەس، سونىمەن بىرگە، ساياسي وڭالتۋعا جاتاتىن قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارى ساناتتارىنىڭ تولىق تىزبەسىن ايقىنداۋ (ونىڭ ىشىندە: قازاقستاننىڭ بوستاندىعى، تاۋەلسىزدىگى جانە اۋماقتىق تۇتاستىعى ءۇشىن كۇرەسۋشىلەر; وزدەرىنىڭ يدەولوگيالىق، عىلىمي، شىعارماشىلىق، رۋحاني-مادەني قۇندىلىقتارى مەن سەنىمدەرى ءۇشىن قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراعان);

5) كوميسسيا مۇشەلەرى، زەرتتەۋشىلەر مەن ۇرپاقتار ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ، پروكۋراتۋرا ورگاندارىنىڭ جانە وزگە دە مەملەكەتتىك مەكەمەلەردىڭ مۇراعاتتارىنداعى جابىق قورلاردىڭ ساياسي قۋعىن-سۇرگىندەر جونىندەگى ماتەريالداردىڭ قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ;

6) مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن اقتاۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى قىزمەتىن ۇيلەستىرۋ;

7) قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا اقتالعان ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىنىڭ قۇقىقتارىن قالپىنا كەلتىرۋدە ادىستەمەلىك جانە قۇقىقتىق كومەك كورسەتۋ;

8) ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن، ونىڭ ىشىندە قازاقستاننىڭ بوستاندىعى، تاۋەلسىزدىگى جانە اۋماقتىق تۇتاستىعى ءۇشىن كۇرەستە ەرلىك كورسەتكەن ادامداردى ماڭگى ەستە قالدىرۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك باعدارلامانى قابىلداۋدى قامتاماسىز ەتۋ;

9) اقتالعانداردىڭ قۇقىقتارىن قالپىنا كەلتىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وتىنىشتەر مەن شاعىمداردى قاراۋ.

مەملەكەتتىك كوميسسيانى قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك حاتشىسى، ياعني، قىرىمبەك كوشەرباەۆ مىرزا باسقارادى. ونىڭ قۇرامىنا عالىمدار، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ، ۇلتتىق جانە مەملەكەتتىك ارحيۆتەردىڭ باسشىلارى، قوعامدىق ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى كىرگىزىلەدى دەلىنگەن. توراعانىڭ شەشىمى بويىنشا مەملەكەتتىك كوميسسياعا رەسپۋبليكالىق جانە جەرگىلىكتى دەڭگەيدەگى ساراپشىلار، سونداي-اق، وزگە دە تۇلعالار ەنگىزىلۋى مۇمكىن.

جارلىق جوباسى قوعام تالقىسىنا 5 قازانعا دەيىن ۇسىنىلادى.

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى

 

 

پىكىرلەر