اشتىقتىڭ الدىن الايىق!
قۇرمەتتى پرەزيدەنت!
ءسىزدىڭ 2020 جىلعى 16 ناۋرىزداعى «الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ شارالارى تۋرالى» № 286 جارلىعىڭىزعا سايكەس قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى 27 ناۋرىزدا كەيبىر ازىق-تۇلىكتى شەتەلگە ەكسپورتتاۋعا تىيىم سالۋ جونىندە قاۋلى قابىلداعان بولاتىن.
ول تىزىمدە قاراقۇمىق، قانت، كارتوپ، پياز، سارىمساق، كۇنباعىس مايى جانە بىرنەشە داقىلدىڭ تۇقىمى بار. ۇكىمەت قاۋلىسىن قاپەرگە العان اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى بۇل تىزىمگە ءسابىز، قىزىلشا، كاپۋستانىڭ ءتورت ءتۇرىن، Brassica توبىنا جاتاتىن باقشا ونىمدەرىن جانە ۇننىڭ ەكى ءتۇرىن قوستى، بىراق ولاردىڭ ەكسپورتىنا تىيىم سالعان جوق، جاي عانا شەكتەۋ قويدى. بۇل كوروناۆيرۋس ىندەتىنىڭ جايىلۋىنا بايلانىستى توتەنشە جاعداي تۇسىندا تۇرعىنداردى اشتىققا ۇشىراتپاي ازىق-تۇلىكپەن قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى قاۋىپسىزدىك ماسەلەسىن تولىعىمەن شەشپەيدى. سەبەبى، ءدال قازىرگى كەزدە حالىققا اسا قاجەت ازىق-تۇلىك توقتاۋسىز ەكسپورتتالۋدا.
سونداي-اق، قر ۇكىمەتى ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن اسا قاجەت سانالاتىن ەت جانە بيداي مەن ۇندى شەتەلگە ساتۋعا (ەكسپورتتاۋعا) تىيىم سالمادى. كەرىسىنشە، اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى 2020 جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا 200 مىڭ توننا بيداي مەن 70 مىڭ توننا ۇندى شەتەلگە ساتۋعا رۇقسات بەردى. كەلەسى ايلاردا دا ۇكىمەت شەتەلگە بيداي (ۇن) مەن ەت ساتۋدى ءدال وسى مولشەردە جالعاستىرا بەرمەك. بۇيتە بەرسە، ەلدەگى استىق قورىن كۇزگە جەتپەي تاۋىسادى.
مينيسترلىك مالىمەتىنشە، قازاقستاننىڭ ىشكى رىنوگىنا بيداي مەن ۇننىڭ 30 پايىزىن عانا ساتۋ كوزدەلگەن. باعاسى دا قىمبات: بيدايدىڭ تونناسى 84-88 مىڭ تەڭگە، 3-ءشى جانە 4-ءشى كلاستى ۇن تونناسى 120-130 مىڭ تەڭگە ارالىعىندا. سولاي بولا تۇرا، باتىس جانە وڭتۇستىك وبلىستاردا بيداي مەن ۇنعا سۇرانىس ارتىپ تۇر.
قازىر نان-توقاش ونىمدەرى مەن بولشەك ساۋداداعى ۇننىڭ باعاسى قىمباتتاپ كەتتى. بازاردا قاپپەن ساتىلاتىن ۇن باعاسى سوڭعى ايدا ەكى ەسەگە جۋىق ءوستى. بۇل ىشكى نارىققا بولىنگەن استىق پەن ۇننىڭ مينيسترلىك بەكىتكەن كۆوتادان تىس سىرتقا جىلىستاپ كەتىپ جاتقانىن بايقاتادى.
كوروناۆيرۋس پاندەمياسى جاعدايىندا كورشى ەلدەردە، اسىرەسە قىتايدا ۇن (بيداي) مەن ەتكە سۇرانىس كوبەيدى. قازاقستاندا توتەنشە جاعداي جاريالانسا دا، قىتاي-قازاق شەكاراسى تولىق جابىلمادى، اۋىر جۇك ماشينالارى ارلى-بەرلى اعىلۋدا. قىتايتانۋشى جانە قۇقىققورعاۋشى سەرىكجان ءبىلاشۇلىنىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاننىڭ استىعى مەن مال ەتىن قىتاي نارىعى سورىپ جاتىر. قازاقستانداعى قاۋىپتى ۆيرۋستىڭ پاندەمياسى جاعدايىندا جانە كوكتەمگى سۋ تاسقىنى قاۋپى كەزىندە ەگىس جۇمىستارىن قاجەتتى دەڭگەيدە جۇرگىزۋ مۇمكىن بولماي قالۋى كادىك، بۇل اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ باسقا سالاسىنا دە كەرى اسەرىن تيگىزەدى.
ەگىس القاپتارىنا تۇقىم سەبىلگەننىڭ وزىندە استىق شىعىمى قانداي بولاتىنى دا بەلگىسىز. مالعا جەم-ءشوپ، ازىق جەتىسپەي قالسا دا ىشكى نارىقتا ەت باعاسى شارىقتاپ كەتەدى. سوندىقتان كەلەسى جىلدىڭ ازىق-تۇلىك قورى انىقتالعانشا ەلدەگى مال مەن استىق قورىن ساقتاپ، ونىڭ ەكسپورتىنا شۇعىل تىيىم سالىنۋ قاجەت.
تۇراربەك قۇسايىنوۆ،
"دەموس"قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى
