اسپاپتانۋ عىلىمىنىڭ اتاسى

2914
Adyrna.kz Telegram

كوزىقاراقتى ءار قازاقتىڭ كوڭىل تورىنەن سان قىرلى تالانتى ارقىلى ورىن تاۋىپ، سۇيكىمدى بەينەسىمەن جىلىۇشىرايتىن سارىباەۆتار اۋلەتى تۋرالى ءسوز قوزعالعاندا ءوز-وزىنەن سۇرانىپ تۇراتىن ءبىر ساۋال بار. «ارقايسىنىڭ تالانتتى بولىپ تۋ سىرى نەدە؟» ادامدى تاڭعاجايىپ ەتىپ جاراتىپ، سىرىن ىشىنە بۇككەن دۇنيە قۇپياسىنىڭ جۇمباعىن بارلىق عىلىم جانتالاسا تۇسىندىرۋگە تىرىسادى. جۇمباقتى ادەبيەت ارقىلى دا شەشۋگە بولادى، پالساپامەن تارقاتساڭ دا تاني الار ەدىڭ، الگوريتم دە الدەنەشە جاۋابىن الدىڭا جايىپ سالادى. بىراق سارىباەۆتاردىڭ جاعدايىندا ءبىرىن ءتۇرتىپ قالساڭ، ەكىنشىسى قوزعالىپ، ءبارىن تەربەلىسكە تۇسىرەتىن فيزيكانىڭ ماياتنيگى مىسال بولا الاتىن سياقتى. اكەلەرى شامعالي سارىباەۆ – اباي اتىنداعى قازاق پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ نەگىزىن سالۋشىلاردىڭ ءبىرى. شورا سارىباەۆ – كورنەكتى ديالەكتولوگ-عالىم، اكادەميك، ەكىنشى ۇلى بولات سارىباەۆ – مۋزىكاتانۋشى، ونەرتانۋ كانديداتى. شورانىڭ ۇلى قايرات سارىباەۆ – بەلگىلى ديپلومات، بولاتتىڭ ۇلى تالعات سارىباەۆ – «ناۋرىز-دۋمان»، «وتكەن كۇندەر»، «گاۆان موەي ليۋبۆي» سەكىلدى ولمەس اندەرىمەن وزىنە ماڭگى ەسكەرتكىش سوعىپ كەتكەن تالانتتى كومپوزيتور.

وسىنداي وعلاندار دۇنيەگە كەلگەن وتباسىنىڭ باستاۋىندا تۇرعان، جاقسى-جايساڭدارمەن ەرتەرەك ارالاسىپ، اعارتۋشىلىق مىندەت ارقالاعان شامعاليداي اسا ءىرى قازاق زيالىسىنىڭ بالاسى عىلىمنىڭ قاي سالاسىنا اكەپ قوسسا دا، ەشقانداي دەمەۋدى قاجەت ەتپەستەن بۇزىپ-جارىپ شىعۋعا ءوزى دە بەيىم تۇرعان ەدى. اكە ىزىمەن بولاتتىڭ دا عىلىم جولىن قۋاتىنى، عىلىم بولعاندا دا سويلەگەندە تىڭداۋشىسىن ۇيىتىپ، وي تۇڭعيىعىنا جەتەلەيتىن ونىڭ ءتىل عىلىمىنا بەت بۇراتىنى بەلگىلى ەدى. سول ۋاقىتتىڭ وزىندە ءوز ورتاسىندا عىلىمي قارىمىن تانىتىپ ۇلگەرگەن اعاسى شورا: «بولات، ءسوز ونەرىنىڭ سوڭىنا مەن ءتۇستىم. ادەبيەت پەن تىلدەن وزگە، ءالى تىڭ جاتقان مۋزىكا دەيتىن عاجايىپ الەم بار، سول قوزعاۋسىز كۇيدە تۇر. مەنى تىڭداساڭ، مۋزىكا تاريحىن، اسپاپتاردىڭ پايدا بولۋ تاريحىن زەرتتەگەنىڭ دۇرىس» دەپ كەڭەس بەرگەن ەكەن. «قازاقتىڭ كەنجە قالعان اسپاپتانۋ عىلىمىن قولىڭا ال، قاراعىم، ءسويتىپ تىڭنان تۇرەن سال»، دەپ اعاسىنىڭ ءسوزىن قۋاتتاي تۇسكەن اكادەميك ا.جۇبانوۆتىڭ ءسوزىن جەرگە جىعا الماي كىرىسكەنىمەن، كوپ ۇزاماي-اق قوپارعان سايىن كوزدى جايناتا تۇسەتىن قازىنالى كومبەگە جولىققانىن سەزەدى.

قازاقتىڭ كونە مۋزىكالىق اسپاپتارىن ىزدەپ، تاۋىپ قانا قويماي، سونىڭ كلاسسيفيكاتسيالىق جۇيەسىن جاساپ، توپقا ءبولىپ جىكتەگەن بولات سارىباەۆ بولاتىن. مۋزىكاتانۋشى عالىمدار 1968 جىلعا دەيىنگى بىردە-ءبىر كىتاپتا نەمەسە ءباسپاسوز بەتتەرىندە «شەرتەر، جەتىگەن، بۇعىشاق، ۇشپىلدەك» دەگەن سوزدەردىڭ كەزدەسپەيتىنىن ايتادى. بۇرىننان بار بولسا دا، ۇمىتىلىپ كەتكەن بۇل اتاۋلاردى جاڭعىرتىپ، تىلدىك قولدانىسقا اكەلىپ قوسقان دا ب.سارىباەۆ. ال قازىر ساحناعا سامساپ شىعاتىن ءجۇز قارالى ادامنان قۇرالعان وركەسترلەردى جەتىگەن مەن شەرتەرسىز ەلەستەتۋ مۇمكىن بە؟ كۇندە ەستىپ جۇرگەن ارقانىڭ قوڭىر كۇيلەرى، جەتىسۋدىڭ جەلدىرمە كۇيلەرى، سىر بويىنىڭ بويلاۋىق كۇيلەرى، اتىراۋ مەن اقتاۋدىڭ ادۋىن كۇيلەرى كەلبەتى مەن مىنەزىن كونە اسپاپتارمەن بايىتپاعاندا، قازاق مۋزىكاسىنىڭ بۇگىنگى دامۋ دەڭگەيى قانداي بولار ەدى؟ بولات سارىباەۆتى «بۇل اسپاپتار بىزگە قايدان جەتتى؟» دەگەن سۇراقتىڭ مازالاعانى انىق. ءحىح عاسىرداعى قۇرمانعازى، داۋلەتكەرەي، قازانعاپ، تاتتىمبەت، ءبىرجان، اقانداردى ايتامىز، ال ونىڭ ارعى جاعى قايدا، انالارىنىڭ ءبارى كەلىسىپ العانداي ءبىر مەزەتتە تولعاتىپ، توپتاپ، تۋا سالعان وسى تۇلعالاردىڭ ارعى جاعىندا كىمدەر بار، نە بار؟ باستاۋى، بۇلاعى بولماسا، جاۋھار جىر مەن توگىلگەن كۇيلەر تەكتەن-تەك تۋا سالمايتىنى تۇسىنىكتى. «قازاقتا دومبىرا مەن قوبىزدان باسقا مۋزىكالىق اسپاپ بولماعان» دەگەن قيامپۇرىس تۇسىنىك 1960 جىلى وتىرارعا جۇرگىزىلگەن قازبا جۇمىسىنىڭ ناتيجەسىندە ب.سارىباەۆ ۇسكىرىكتى تاپقاننان كەيىن-اق تەرىسكە شىعارىلدى. قازاقتا قالايشا ساز اسپابى بولماعان؟ ەجەلدەن قالىپتاسقان مۋزىكالىق تانىمى بولماسا، مىڭجارىم جىلدىق تاريحى بار دەپ ەسەپتەلەتىن، باتىرلار جىرىنىڭ ىشىندەگى ەڭ كونەسى «الپامىس باتىر» جىرىنداعى: كەرنەي-سىرناي تارتتىرىپ، داڭعارا-دابىل قاقتىرىپ. بارىپ ءتۇستى الپامىس قاراكوز ايىم ۇيىنە، – دەگەن جولداردا ايتىلاتىن «كەرنەي-سىرناي»، «داڭعارا-دابىل» دەگەن سوزدەر كوكتەن ءوزى تۇسە سالعان با؟ نەمەسە: توعىز ساندى تورعاۋىت ون ساندايىن ويماۋىت. بارابان سوعىپ، شىڭ قاعىپ، الدىنا اسكەر جۇرگىزىپ،–دەپ تولعاعان «ەر تارعىن» جىرىنداعى «بارابان» مەن «شىڭ» شىن تاريحتا بولماسا، ويماۋىت پەن تورعاۋىتتىڭ اۋىلىندا ول قايدان ءجۇر؟ جارق ەتكەن ءۇمىت وتى الداماپتى. جەتىگەن، شەرتەر، اساتاياق، دۋدىعا، قوڭىراۋ، سازسىرناي، قوس سىرناي، تاستاۋىق، قۋراي-ىسقىرعىش، ۇشپىلدەك، ىسقىراۋىق، قاۋىرسىن سىرناي، ءمۇيىز سىرناي، ۇران، بۇعىشاق، كەرنەي، داڭعىرا، سىلدىرماق سەكىلدى وتىزعا جۋىق اسپاپ بۇگىندە بۇكىل وركەستردىڭ رەپەرتۋارىنداعى شىعارمالاردى ورىنداعاندا وينالادى. ءاندى سۇيگەن ادامنىڭ ارقايسىسى بۇل اسپاپتاردى كورگەن جەردە جازباي تانىپ جاتادى. ال بۇل اسپاپتار اسپاننان اياعى سالبىراپ تۇسە قالعان جوق. اۆتورى بار. اۆتورى – «اسپاپتانۋ عىلىمىنىڭ اتاسى» اتانعان بولات سارىباەۆ. ادەبيەتتە و.سۇلەيمەنوۆ «ازيا»-نى جازىپ، «جەر استىنان جىك شىعارىپ»، دۇربەلەڭ تۋعىزىپ جاتقاندا، ونەردە ب.سارىباەۆتىڭ تاپقان اسپاپتارى توڭىرەگىندە دە ايتىس قىزىپ تۇردى. ساپتاياققا اس قۇيىپ، سابىنان قاراۋىل قاراعان زاماننىڭ «ۇلت» دەگەن سوزگە ۇركىپ قارايتىن قىراعى كوزدەرى ب.سارىباەۆتىڭ ۇشان-تەڭىز جاڭالىق اكەلگەن ەڭبەكتەرىن تۇبىرىمەن جوققا شىعارىپ، ءوزىن «تۇركىشىل»، «تۇرىكشىل» دەپ ايىپتاي باستايدى. قازاق دالاسىن وڭىنان دا، تەرىسىنەن دە كوكتەي ءوتىپ، ءتورت بۇرىشىن تابانىنان توزىپ جاياۋ ارالاپ ءجۇرىپ جيناعان اسپاپتارى «ەسكى دۇنيەنى اڭساۋ»، «فەوداليزم سارقىنشاعىنىڭ» ەلەمەنتى بولىپ، سارىباەۆتىڭ وزىنە سور بولىپ جابىسادى. تىلەرسەگىنە جابىسىپ الىپ تالاعانداردىڭ ءسوزى قارشا بوراپ جاتسا دا، كونە دۇنيەنىڭ كىلتىن تاپقانىنا قۋانعان عالىم كىرشىكسىز، كىشىپەيىل، عىلىمعا بەرىلگەن كونتەرى مىنەزىنە سالىپ، جۇمىسىن جالعاستىرا بەرەدى. دوكتورلىق ديسسەرتاتسياسىن دايارلاپ، ماسكەۋگە قورعاۋعا بارعاندا، عىلىمنان وزگەنى بىلمەگەن قورعانسىز عالىمنىڭ الدىنان قۇم ىشىندەگى جالعىز جانتاقتىڭ تۇبىندە باسىن يىرىلگەن دەنەسىنىڭ ىشىنە تىعىپ الىپ ورايلى ءساتتى اڭدىپ جاتاتىن جىلان سەكىلدى جيىرمادان ارتىق دومالاق ارىز شىعادى. ديسسەرتاتسيا ءساتتى قورعالعانىمەن، عىلىمي دارەجە بەكىتىلمەيدى. كومپارتيا مەن ونەردەگى ءوز ورتاسىنىڭ اشىق كۇستانالاعان قىسىم جيىلەگەن سايىن اينالاسىنداعى ۇركەردەي از ادامنىڭ ءوزى ەكشەلىپ، سارىباەۆقا وزبەكالى جانىبەكوۆ، نۇرعيسا تىلەنديەۆ، راحمانقۇل بەردى­باەۆ سياقتى شاعىن جاناشىرلار عانا تىلەكتەستىك تانىتىپ، قولداۋ ءبىل­دىرىپ جۇرەدى. بالكىم، ونىڭ 54 جاس قانا جاساپ، عۇمىرىنىڭ تىم كەلتە قايى­رىلۋىنا قورقاۋلاردىڭ قولىمەن جاسال­عان قيانات پەن قيىندىققا توزە ال­ماي سىنىپ تۇسكەنى دە سەبەپ بولعان شىعار...  ول بازبىرەۋلەر ايتقانداي ەنتۋزياس تا، كوللەكتسيونەر دە، كەزدەيسوق اۋەستەنۋشى دە ەمەس، كەڭەستىك كەزەڭدە ءوز بۇلاعىنان ءبىر جۇتىم سۋدى ءسىمىرىپ ءىشىپ، جانسارايىن اشۋدى كوكسەگەن كەزدە كونە اسپاپتار ارقىلى ۇلتتىق ناقىشتى ەنگىزىپ، قازاق ەكەنىمىزدى ەسىمىزگە سالىپ تۇرۋ ءۇشىن كۇنى-ءتۇنى كوز ىلمەي تەگىن تەر توككەن ءجالاڭتوس ءباھادۇر. ونىڭ «مۋزىكا ارحەولوگى» اتانىپ ءجۇرۋى دە سول ەڭبەگىنىڭ ناتيجەسى. ب.سارىباەۆ ومىرگە كەلگەندەگى ەڭ ۇلى ماقساتىن ورىنداپ كەتتى. وتىزعا جۋىق كونە اسپاپتى تاۋىپ، ۇلت ونەرىنىڭ يگىلىگىنە اينالدىردى. ەندى وسى جەردە كومەيدى «ال ءوزى سول اسپاپتاردا ويناي العان با؟» دەگەن سۇراق كەلىپ بۇلكىلدەتەدى. جانىندا ءجۇرىپ شاكىرتى عانا ەمەس، تۋعان بالاسىنداي بولعان، كونە اسپاپتاردىڭ بۇگىنگى كوزى ءتىرى شەجىرەشىسى ىسپەتتى مۋزىكاتانۋشى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى جارقىن ءشا­كارىمنىڭ پىكىرىنشە، ب.سارىباەۆتىڭ باسقا ەڭبەگىن ايتپاعاندا، تەڭدەسى جوق مۋزىكالىق قابىلەتىنىڭ ءوزى ارنايى زەرتتەۋدى قاجەت ەتەدى. قولىمەن ۇستاپ، ويناماق تۇگىلى، عۇمىرى اتىن دا ەستىپ كورمەگەن بەيتانىس اسپاپتى وركەستردەگى ورىنداۋشىعا ەڭ ءبىرىنشى بولات اعامىزدىڭ ءوزى ۇيرەتەدى ەكەن. ءبىر كۇيدى، ءبىر اۋەندى عانا قۇيقىلجىتا ورىنداپ وتىرعان وركەستردەگى ءجۇز ادامنىڭ بىرەۋىنىڭ قولىنداعى اسپاپتىڭ قۇلاق كۇيى دۇرىس قويىلماسا، سوناۋ جەردە تىڭداپ وتىرعان سارىباەۆ سونى دا بىلە قويىپ، جالت قاراپ: «قۇلاعىن جوندە» دەپ ەسكەرتۋ جاسايتىن كورىنەدى. «ابسوليۋتنىي سلۋح»، ءبىزدىڭ تىلىمىزدەگى «قۇيماقۇلاق» دەگەن ءسوز نە ايتسا دا قاعىپ الاتىن سارىباەۆ سەكىلدى ەرەكشە قاعىلەزدەرگە قاراتا ايتىلسا كەرەك. كونسەرۆاتوريادان ءبىتىرىپ شىققانى كومەيىنەن كۇي توگۋىن توقتاتپاعان قىل ىشەكتى قارا قوبىزدىڭ وقۋى بولسا دا، شۇمەگىنەن سىر تۇنعان ساعىنىش سازى شۇپىلدەپ توگىلىپ تۇراتىن سىبىزعىنى سىزىلتىپ سالعاندى جانى ءسۇيىپتى. از ومىرىندە قالتاسىنان سىبىزعىسى تۇسپەگەن ەكەن. ال سىبىزعى قادىم زاماننان جالعىزدىڭ جانسەرىگى بولىپ جارالعان ەدى عوي...  وركەستر دەمەكشى، «وتىرار سازى» فولكلورلىق-ەتنوگرافيالىق وركەسترى تۋرالى ءسوز بولا قالسا، بىردەن كوز الدىمىزعا نۇرعيسا تىلەنديەۆ كەلە قالادى. «مەنىڭ يەم، جولبارىسىم، تىلەندىنىڭ بالاسى نۇرعيساعا كەتتى. ەندىگى يەسى سول بولار» دەپ جامبىلدىڭ قياداعىنى شالاتىن قىراعى كوزى قاتەلەسپەي تانىپ، باتاسىن بەرگەن نۇرعيسا تىلەنديەۆ وركەستردىڭ ەڭ العاشقى كوركەمدىك جەتەكشىسى ءارى باس ديريجەرى بولدى، اياعىنان نىق تۇرۋى ءۇشىن ايانباي ەڭبەكتەندى. الايدا انانىڭ تار قۇرساعىن جارىپ شىققان بالا دا، جارىق دۇنيە ەسىگىن اشقان سوڭ ەسىم يەلەنەدى، قاراقاناتتانعانشا قورەك ىزدەپ، ماپەلەۋدى قاجەت ەتەدى. سول سەكىلدى ەڭ العاش 1968 جىلى شاعىن انسامبل ۇيىمداستىرىپ، وعان «وتىرار سازى» دەپ ات قويىپ، سول ءانسامبلدىڭ وركەسترگە اينالۋى ءۇشىن جارعاق قۇلاعى جاستىققا تيمەي جانكەشتى جۇمىس جاساعان بولات سارىباەۆتىڭ ەڭبەگى بۇل كۇندە ۇمىتىلۋعا شاق قالدى. بۇل جونىندە بەلگىلى كومپوزيتور مىڭجاسار ماڭعىتاەۆتىڭ: «...­دۇنيەدەن مۇلدەم جويىلىپ كەتكەن ۇلتتىق اسپاپتارىمىزعا «وتىرار سازى» جان ءبىتىرىپ، زامانىنا قاراي سويلەتىپ بەردى. بۇل سالادا ەلەۋلى ەڭبەك سىڭىرگەن پروفەسسور بولات سارىباەۆتىڭ ەسىمىن ەرەكشە ەسكە العانىمىز – ادام الدىندا دا، ارۋاق الدىندا دا ءادىل عوي دەيمىز» دەپ جازاتىنى بار. ول زاماندا قازىرگىدەي ەمەس، وركەسترلەردى باسقاراتىن ديريجەرلەر قات ەدى. وركەستردى ون ادام وتىرعان انسامبلمەن سالىستىرۋعا بولمايدى، كاسىبي ءبىلىم العان ءجۇز ادامعا جەتەكشىلىك جاساۋ وڭاي-وسپاق شارۋا ەمەس. بولات سارىباەۆتىڭ باس­تاماسىمەن وركەستر قۇرىلاتىن بولىپ، بۇل جونىندە رەسپۋبليكا باسشىسى دىنمۇحامەد قوناەۆقا حابارلانىپ، ول كىسى «قازاقفيلمدە» قىزمەت اتقارىپ وتىرعان جەرىنەن نۇرعيسا تىلەنديەۆتى شاقىرىپ، ۇجىمعا باسشىلىق جاساۋدى تاپسىرادى. بۇل كەزدە كۇيشىلىگىمەن ابدەن تانىلىپ، ساۋساعىنا ىلەسىپ سان عاسىردىڭ شالىمى قونعان داۋلەسكەر دومبىراشىلىعى تاڭداي قاقتىراتىن نۇرعيسا اعامىز ءبىر دىبىستى شاشاۋ شىعارماي، مۋزىكا سازى مەن سارىنىن تاياعىنىڭ ۇشىمەن تاپجىلتپاي ۇستاي الاتىن ديريجەر ەكەنىن تانىتىپ، شاعىن ءانسامبلدى ۇلكەن وركەسترگە اينالدىرادى. بۇرىننان بەلگىلى كۇيلەردىڭ ءوزى كونە اسپاپتاردا ايرىقشا اجار تابادى. ن.تىلەنديەۆ، ءسوز جوق، ۇلى كومپوزيتور، ۇلى ورىنداۋشى، ۇلى ديريجەر. بىراق «وتىرار سازىنىڭ» اۆتورلىعى بولات سارىباەۆقا تيەسىلى ەكەنى تىم بولماسا، ءوزى ماڭگىلىك ساپارعا اتتانعاننان كەيىن دە مويىندالۋى ءتيىس دەپ ويلايمىز. «وتىرار سازى» سەكىلدى عاجاپ وركەستردىڭ قىرىق جىلدان بەرى ارعى داۋىرلەردە قالعان مۇڭدى دالانىڭ جۇرەك شىمىرلاتار شەرلى داۋى­سىن ءوڭىن تايدىرماي تىڭدارمانىنا جەتكىزىپ كەلە جاتسا، ول ەڭ الدىمەن نەگىزىن قالاعان ب.سارىباەۆتىڭ، اكا­دەميالىق كاسىبي دارەجەگە كوتەرگەن ن.تىلەنديەۆتىڭ ەڭبەگىنىڭ ناتيجەسى. قازاقتا شوقان مەن الكەي مار­عۇلاننان كەيىن كونە اسپاپتاردى زەرتتەگەن ەشكىم بولماعان. ءبىر­تۋارلارىمىزدىڭ بۇل سالا جونىنەن ءبىردى-ەكىلى ماقالا جازۋمەن عانا شەكتەلگەنىن ەسكەرسەك، ب.سارىباەۆتىڭ كونە اسپاپتى زەرتتەپ، تاۋىپ قانا قويماستان، حالىققا دەيىن جەتكىزىپ، رۋحاني پايداعا اسىرعان ەڭبەگى ۇلت ونەرى ءۇشىن ولشەۋسىز يگىلىك بول­عانىن باعامدايمىز. امال نە، جار­قىن شاكارىمنىڭ ب.سارىباەۆتىڭ بۇكىل ەڭبەگىن بۇگە-شىگەسىنە دەيىن تۇگەندەپ تۇرىپ جازىپ، عىلىمي ماڭىزىن باعالاعان «كونە دۇنيە كۇمبىرى» اتتى كىتابىنان باسقا ارنايى جازىلعان تولىققاندى ءبىر دۇنيە جوق ەكەن. كوزكورگەندەردىڭ ايتۋىنشا، سارىباەۆتىڭ ۇلتجاندى ىسىنە سۇيىنگەنى سونداي، ءا.مارعۇلان ءومىرىنىڭ سوڭعى كۇنىنە دەيىن كەۋدەسىن سۇيرەتىپ جەتسە دە، ونىڭ بىردە-ءبىر كونتسەرتىنەن قالماي، باعزى زاماننىڭ سامالى بولىپ جەتكەن ۇسكىرىك پەن سازسىرنايدىڭ ۇنىنە ەلىتىپ ءوتىپتى. ر.بەردىباەۆ ءوزى جۇرگىزەتىن «حالىق ۋنيۆەرسيتەتى» ساباعىنا سارىباەۆتى ءجيى-ءجيى شاقىرىپ، قوناق ەتپەسە، ءبىر دۇنيەسى كەم تۇرعانداي سەزىنىپتى. بولات شامعاليۇلى قايتىس بولعاندا راحمانقۇل اعامىز: «قازاققا شەرتەر مەن جەتىگەندى قايتارعانى ءۇشىن عانا سارىباەۆقا ەسكەرتكىش سوعۋعا بولار ەدى» دەپ جىلاعان ەكەن. بولات سارىباەۆتىڭ ۇلتىم دەپ اتوي سالىپ، بابالار رۋحىن كوتەرگەن ەڭبەگى ءالى كۇنگە ءوز دارەجەسىندە باعالانباي كەلە جاتقانىنا كوڭىل قوڭىلتاقسىدى. قايتىس بولعانىنا قىرىق جىلعا تاياسا دا، «قازاقتىڭ مۋزىكالىق اسپاپتارى»، «كازاحسكيە مۋزىكالنىە ينسترۋمەنتى» اتتى كىتاپتارى، ماقالالارى قايتادان جارىققا شىققان جوق. قايتالاپ باسپا بەتىن كورمەۋ كەسىرىنەن ونىڭ ەڭبەكتەرىن وڭدى-سولدى اياۋسىز پايدالاناتىن پلاگياتتاردىڭ پايدا بولۋىنا جول اشىلىپ وتىر. ونىڭ ەسىمى مۋزىكالىق وقۋ ورىندارىندا، كوشەلەردە، مەكتەپتەردە كۇن سايىن اتالىپ، جاڭعىرىپ تۇرماعان سوڭ كىم ەكەنىن بىلمەيتىن ۇرپاق قالىپتاستى. ول تۋرالى جىرداي تولعاپ، اڭىزداي اڭساپ ايتاتىن ورتاسىنىڭ قاتارى باياعىدا-اق سيرەپ كەتكەن سوڭ ەسىمىنىڭ سيرەك اتالاتىنى سونشا، بەينە ءبىر بۇل جالعاندا بولات سارىباەۆ دەگەن عالىم بولماعانداي ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز. شىنداپ كەلسەك، تار زاماننىڭ وزىندە ۇلتتىق تانىمدى قالعىتپاۋعا كۇش سالىپ، ءار اسپاپتى تاپقان سايىن ساناعا سىلكىنىس تۋدىرىپ وتىرعانى ءۇشىن، بۇگىنگى ۇلتتىق وركەسترلەر ورىنداپ جۇرگەن تامىلجىعان كۇي مەن اسەم اۋەندەردى سۇيەمەلدەپ تۇرعان سان ءتۇرلى اسپاپتىڭ سازدى دىبىسى ءۇشىن سارىباەۆ بولاتقا قازاق مۋزىكاسى عانا ەمەس، تۇتاس ۇلت قارىزدار ەمەس پە ەدى؟


ايگۇل احانبايقىزى،

«ەگەمەن قازاقستان» الماتى

پىكىرلەر