جاردەماقى تولەۋگە قاتىستى جاڭا وزگەرىس بويىنشا قازىنانىڭ بالاعا تولەيتىن تولەمى قانشا پايىزعا ءوستى؟ 2018 جىلدان باستاپ ءتورت بالالى وتباسى كوپ بالالى دەپ ەسەپتەلە مە؟ وسى جانە وزگە دە سۇراقتارعا elorda.info سايتى جاۋاپ ىزدەپ كورگەن ەكەن.
جورگەكپۇل – 91390 تەڭگە
ءيا، الەۋمەتتىك تولەمدەردى ۆەدومستۆوارالىق ەسەپتەۋ ورتالىعى جاڭا جىلدىڭ باسىنان باستاپ ازاماتتارعا جاڭا مولشەرلەمە تاعايىندادى. ەلىمىزدە الەۋمەتتىك جاردەماقى، اسىرەسە، ايەلدەرگە كوپ تولەنەدى. ءبىر بالا تۋسا دا، بىرنەشە بالا تۋسا دا، بەلگىلەنگەن تارتىپپەن تاعايىندالادى.
بيىل ءبىرىنشى، ەكىنشى جانە ءۇشىنشى بالا تۋعاندا 91390 تەڭگە جورگەكپۇل بەرىلەدى. ءتورتىنشى جانە ودان كوپ تۋعانعا 151 515 تەڭگە تاعايىندالعان. سالا ماماندارىنىڭ ايتۋىنشا، ەگىز نەمەسە ۇشەم دۇنيەگە كەلگەن جاعدايدا، ءبىر رەتتىك جاردەماقى ءار بالاعا جەكە تولەنەدى. ارينە، ونىڭ مولشەرى تۋ كەزەكتىگىنە بايلانىستى جۇزەگە اسىرىلادى.
انالار ءۇشىن بالا 1 جاسقا تولعانعا دەيىنگى بالا كۇتىمىنە بەرىلەتىن جاردەماقىنىڭ كومەگى كوپ. ول ەكى جولمەن تاعايىندالادى. جۇمىس ىستەي ءجۇرىپ، دەكرەتتىك دەمالىسقا شىققان ايەلدەر اي سايىن ايلىعىنىڭ 40 پايىزىن الىپ وتىرادى.
ونى مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ قورى تولەيدى. مولشەرىنە كەلسەك، بالا تۋ الدىنداعى سوڭعى 24 ايعا الەۋمەتتىك اۋدارىمدار جۇرگىزىلگەن، ورتاشا ايلىق كىرىسىنىڭ 40 پايىزىن قۇرايدى. ال جۇمىسسىز ايەلدەرگە جاردەماقى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت ەسەبىنەن تولەنەدى.
ءتورت بالا – كوپ بالا ما؟
ەلىمىزدە وسى ۋاقىتقا دەيىن ءتورت بالا تۋعان انالارعا اي سايىن 9500 تەڭگە كولەمىندە جاردەماقى بەرىلىپ كەلدى. ال بيىلدان باستاپ ءتورتىنشى بالاسىن بوسانعان ايەلدەرگە بۇل تاعايىندالمايتىن بولدى. كوپشىلىكتى الاڭداتقان ماسەلە – وسى. ويتكەنى كوپتىڭ كوكەيىندە ءتورت بالا ەندى كوپ بالالى وتباسى ەمەس دەگەن تۇسىنىك قالىپتاستى.
بۇل رەتتە "بيىل ءتورتىنشى بالاسىن تۋعاندار "كوپ بالالى وتباسى" ساناتىنا جاتا ما؟" دەگەن ساۋالىمىزعا ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ الەۋمەتتىك كومەك دەپارتامەنتىنىڭ باس ساراپشىسى اسقار نيازوۆ جاۋاپ بەردى. ونىڭ ايتۋىنشا، كوپ بالالى وتباسى تۇسىنىگى قولدانىستان الىنعان جوق.
ءتورت جانە ودان دا كوپ بالاسى بارلار كوپ بالالى وتباسىنا جاتادى. ەنگىزىلگەن وزگەرىس بويىنشا 2018 جىلدان باستاپ بۇعان دەيىن اي سايىنعى بەرىلەتىن جاردەماقى ەندى تاعايىندالمايدى. ويتكەنى وسى ساناتتاعى از قامتىلعان وتباسىلار ءۇشىن اتاۋلى كومەكتىڭ جاڭا فورماتى شىقتى.
"بىرگە تۇراتىن ءتورت جانە ودان كوپ كامەلەتكە تولماعان وتباسىلارعا ۇسىنىلاتىن ارناۋلى مەملەكەتتىك جاردەماقى 2018 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنا دەيىن تاعايىندالعان وتباسىلار ءۇشىن ساقتالادى" دەيدى ول.
بۇل رەتتە، كوپ بالالى وتباسىلاردى مەملەكەتتىك قولداۋ اياسىندا جەرگىلىكتى ورگانداردىڭ شەشىمىمەن ايقىندالاتىن قوسىمشا قولداۋ شارالارى، ياعني قوعامدىق كولىكتە جەڭىلدىكپەن تەگىن ءجۇرۋ، تۇرعىن ءۇي الۋعا كەزەككە تۇرۋ سەكىلدى مۇمكىندىكتەر ساقتالاتىنىن ايتۋىمىز كەرەك.
جاڭا فورماتتىڭ جاڭالىعى نە؟
سونىمەن، بيىل اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك تابىسى تومەن وتباسىلار ءۇشىن جاڭا فورماتقا كوشتى. وسىلايشا، اتالمىش بىرىڭعاي جاردەماقىنىڭ قۇرامىندا قولدانىستا بولعان كوپ بالالى وتباسىلارعا بەرىلەتىن ارناۋلى مەملەكەتتىك جاردەماقى، 18 جاسقا دەيىنگى بالالارعا ارنالعان مەملەكەتتىك جاردەماقى جانە مەملەكەتتىك اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك بىرىكتىرىلدى. ەندى شامامەن 350 مىڭ وتباسى جاڭا ۇلگىدەگى اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك الادى.
ايتا كەتەيىك، بەرىلەتىن ءۇش جاردەماقىنىڭ جالپى سوماسى الەۋمەتتىك ءالجۋاز وتباسىلاردىڭ ءاربىر مۇشەسىنە اي سايىن 6396 تەڭگەنى قۇرايدى. ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنىڭ 10 پايىزعا كوتەرىلۋىنە بايلانىستى، ءاربىر جان باسىنا قوسىمشا بەرىلەتىن كومەكتىڭ سوماسى شامامەن 2500 مىڭ تەڭگە بولماق. ءبىر ماڭىزدىسى، مۇنداي قوماقتى قاراجات تۇرمىسى تومەن وتباسىلارعا شارتتى تۇردە بەرىلەدى.
"ەگەر وتباسىندا جۇمىس جاسىنداعى ەڭبەككە قابىلەتتى ازاماتتار بولسا، وندا ولار مىندەتتى تۇردە جۇمىسپەن قامتۋ شارالارىنا قاتىسۋى ءتيىس. ياعني ەڭبەككە قابىلەتتى ءاربىر ازاماتقا بەرىلەتىن اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەككە قوسىمشا مەملەكەت تاراپىنان وقىپ، ماماندىق الىپ، جۇمىسقا تۇرۋىنا نەمەسە ميكروكرەديت الىپ، ءوز ءىسىن اشۋعا قولداۋ جاسالىنادى. ەگەر ەڭبەككە قابىلەتتى ازاماتتار مۇنداي قولداۋدان ءوز ەركىمەن باس تارتسا، اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك تاعايىندالمايدى. ال جۇمىسقا تارتۋ شارالارىنا قاتىسۋدى ءوز بەتىنشە توقتاتاتىن بولسا، وندا تولەنىپ جاتقان اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك توقتاتىلاتىن بولادى", — دەيدى مينيستر تامارا دۇيسەنوۆا.
ەسەسىنە، وتباسىنداعى كامەلەتكە تولماعان بالالارعا، بالا كۇتىمىمەن وتىرعان انالارعا، وبەكتيۆتى سەبەپتەرگە بايلانىستى ەڭبەك ەتە المايتىن جۇمىس جاسىنداعى ازاماتتارعا الەۋمەتتىك كومەك ەشبىر شارتسىز تاعايىندالماق ەكەن.
دەگەنمەن جاڭا فورماتتىڭ جاڭالىعى جالپاق جۇرتتى ونشا قۋاندىرا قويمادى. ءبىر ۇيدە ءبىر ادام عانا جۇمىس جاساپ، ونىڭ جالاقىسى ءجۇز مىڭ عانا بولسا، ءتورت بالالى وتباسى بۇل كومەكتى الا المايدى. ويتكەنى ەنگىزىلگەن وزگەرىسكە سايكەس، ءار ادامعا 14 مىڭ تەڭگەدەن ەسەپتەگەندە ءبىر ءۇيدىڭ التى قارالى جانىنا وسى ءجۇز مىڭ جەتەدى-ءمىس.
"جاقىندا عانا ءتورتىنشى بالامدى بوساندىم. الەۋمەتتىك تولەمدەردى ەسەپتەۋ ورتالىعىنا بارسام ء"سىزدىڭ كۇيەۋىڭىزدىڭ جالاقىسى جەتكىلىكتى" دەپ شىعارىپ سالدى ماماندار. شىنىن ايتقاندا، 105 مىڭ تەڭگەمىزدى پاتەرىمىزدىڭ ارەنداسىنا عانا بەرىپ وتىرمىز. ءارى قاراي بىزگە مۇلدەم الەۋمەتتىك كومەك جوق", — دەيدى ايجان قىستاۋباەۆا ەسىمدى وقىرمان.
