Järdemaqy töleuge qatysty jaŋa özgerıs boiynşa qazynanyŋ balaǧa töleitın tölemı qanşa paiyzǧa östı? 2018 jyldan bastap tört balaly otbasy köp balaly dep eseptele me? Osy jäne özge de sūraqtarǧa elorda.info saity jauap ızdep körgen eken.
Jörgekpūl – 91390 teŋge
İä, äleumettık tölemderdı vedomstvoaralyq esepteu ortalyǧy jaŋa jyldyŋ basynan bastap azamattarǧa jaŋa mölşerleme taǧaiyndady. Elımızde äleumettık järdemaqy, äsırese, äielderge köp tölenedı. Bır bala tusa da, bırneşe bala tusa da, belgılengen tärtıppen taǧaiyndalady.
Biyl bırınşı, ekınşı jäne üşınşı bala tuǧanda 91390 teŋge jörgekpūl berıledı. Törtınşı jäne odan köp tuǧanǧa 151 515 teŋge taǧaiyndalǧan. Sala mamandarynyŋ aituynşa, egız nemese üşem düniege kelgen jaǧdaida, bır rettık järdemaqy är balaǧa jeke tölenedı. Ärine, onyŋ mölşerı tuu kezektıgıne bailanysty jüzege asyrylady.
Analar üşın bala 1 jasqa tolǧanǧa deiıngı bala kütımıne berıletın järdemaqynyŋ kömegı köp. Ol ekı jolmen taǧaiyndalady. Jūmys ıstei jürıp, dekrettık demalysqa şyqqan äielder ai saiyn ailyǧynyŋ 40 paiyzyn alyp otyrady.
Ony Memlekettık äleumettık saqtandyru qory töleidı. Mölşerıne kelsek, bala tuu aldyndaǧy soŋǧy 24 aiǧa äleumettık audarymdar jürgızılgen, ortaşa ailyq kırısınıŋ 40 paiyzyn qūraidy. Al jūmyssyz äielderge järdemaqy respublikalyq biudjet esebınen tölenedı.
Tört bala – köp bala ma?
Elımızde osy uaqytqa deiın tört bala tuǧan analarǧa ai saiyn 9500 teŋge kölemınde järdemaqy berılıp keldı. Al biyldan bastap törtınşı balasyn bosanǧan äielderge būl taǧaiyndalmaityn boldy. Köpşılıktı alaŋdatqan mäsele – osy. Öitkenı köptıŋ kökeiınde tört bala endı köp balaly otbasy emes degen tüsınık qalyptasty.
Būl rette "Biyl törtınşı balasyn tuǧandar "köp balaly otbasy" sanatyna jata ma?" degen saualymyzǧa Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrlıgınıŋ Äleumettık kömek departamentınıŋ bas sarapşysy Asqar Niiazov jauap berdı. Onyŋ aituynşa, köp balaly otbasy tüsınıgı qoldanystan alynǧan joq.
Tört jäne odan da köp balasy barlar köp balaly otbasyna jatady. Engızılgen özgerıs boiynşa 2018 jyldan bastap būǧan deiın ai saiynǧy berıletın järdemaqy endı taǧaiyndalmaidy. Öitkenı osy sanattaǧy az qamtylǧan otbasylar üşın atauly kömektıŋ jaŋa formaty şyqty.
"Bırge tūratyn tört jäne odan köp kämeletke tolmaǧan otbasylarǧa ūsynylatyn arnauly memlekettık järdemaqy 2018 jyldyŋ 1 qaŋtaryna deiın taǧaiyndalǧan otbasylar üşın saqtalady" deidı ol.
Būl rette, köp balaly otbasylardy memlekettık qoldau aiasynda jergılıktı organdardyŋ şeşımımen aiqyndalatyn qosymşa qoldau şaralary, iaǧni qoǧamdyq kölıkte jeŋıldıkpen tegın jüru, tūrǧyn üi aluǧa kezekke tūru sekıldı mümkındıkter saqtalatynyn aituymyz kerek.
Jaŋa formattyŋ jaŋalyǧy ne?
Sonymen, biyl atauly äleumettık kömek tabysy tömen otbasylar üşın jaŋa formatqa köştı. Osylaişa, atalmyş bıryŋǧai järdemaqynyŋ qūramynda qoldanysta bolǧan köp balaly otbasylarǧa berıletın arnauly memlekettık järdemaqy, 18 jasqa deiıngı balalarǧa arnalǧan memlekettık järdemaqy jäne memlekettık atauly äleumettık kömek bırıktırıldı. Endı şamamen 350 myŋ otbasy jaŋa ülgıdegı atauly äleumettık kömek alady.
Aita keteiık, berıletın üş järdemaqynyŋ jalpy somasy äleumettık äljuaz otbasylardyŋ ärbır müşesıne ai saiyn 6396 teŋgenı qūraidy. Eŋ tömengı künkörıs deŋgeiınıŋ 10 paiyzǧa köterıluıne bailanysty, ärbır jan basyna qosymşa berıletın kömektıŋ somasy şamamen 2500 myŋ teŋge bolmaq. Bır maŋyzdysy, mūndai qomaqty qarajat tūrmysy tömen otbasylarǧa şartty türde berıledı.
"Eger otbasynda jūmys jasyndaǧy eŋbekke qabılettı azamattar bolsa, onda olar mındettı türde jūmyspen qamtu şaralaryna qatysuy tiıs. Iаǧni eŋbekke qabılettı ärbır azamatqa berıletın atauly äleumettık kömekke qosymşa memleket tarapynan oqyp, mamandyq alyp, jūmysqa tūruyna nemese mikrokredit alyp, öz ısın aşuǧa qoldau jasalynady. Eger eŋbekke qabılettı azamattar mūndai qoldaudan öz erkımen bas tartsa, atauly äleumettık kömek taǧaiyndalmaidy. Al jūmysqa tartu şaralaryna qatysudy öz betınşe toqtatatyn bolsa, onda tölenıp jatqan atauly äleumettık kömek toqtatylatyn bolady", — deidı ministr Tamara Düisenova.
Esesıne, otbasyndaǧy kämeletke tolmaǧan balalarǧa, bala kütımımen otyrǧan analarǧa, obektivtı sebepterge bailanysty eŋbek ete almaityn jūmys jasyndaǧy azamattarǧa äleumettık kömek eşbır şartsyz taǧaiyndalmaq eken.
Degenmen jaŋa formattyŋ jaŋalyǧy jalpaq jūrtty onşa quandyra qoimady. Bır üide bır adam ǧana jūmys jasap, onyŋ jalaqysy jüz myŋ ǧana bolsa, tört balaly otbasy būl kömektı ala almaidy. Öitkenı engızılgen özgerıske säikes, är adamǧa 14 myŋ teŋgeden eseptegende bır üidıŋ alty qaraly janyna osy jüz myŋ jetedı-mıs.
"Jaqynda ǧana törtınşı balamdy bosandym. Äleumettık tölemderdı esepteu ortalyǧyna barsam "Sızdıŋ küieuıŋızdıŋ jalaqysy jetkılıktı" dep şyǧaryp saldy mamandar. Şynyn aitqanda, 105 myŋ teŋgemızdı päterımızdıŋ arendasyna ǧana berıp otyrmyz. Ärı qarai bızge müldem äleumettık kömek joq", — deidı Aijan Qystaubaeva esımdı oqyrman.
Basqa materialdar
Adyrna.kz ūlttyq portalynyŋ maŋyzdy aqparattaryna jazylu
Soŋǧy jaŋalyqtar turaly habardar bolyŋyz