Járdemaqy tóleýge qatysty jańa ózgeris boıynsha qazynanyń balaǵa tóleıtin tólemi qansha paıyzǵa ósti? 2018 jyldan bastap tórt balaly otbasy kóp balaly dep eseptele me? Osy jáne ózge de suraqtarǵa elorda.info saıty jaýap izdep kórgen eken.
Jórgekpul – 91390 teńge
Iá, áleýmettik tólemderdi vedomstvoaralyq esepteý ortalyǵy jańa jyldyń basynan bastap azamattarǵa jańa mólsherleme taǵaıyndady. Elimizde áleýmettik járdemaqy, ásirese, áıelderge kóp tólenedi. Bir bala týsa da, birneshe bala týsa da, belgilengen tártippen taǵaıyndalady.
Bıyl birinshi, ekinshi jáne úshinshi bala týǵanda 91390 teńge jórgekpul beriledi. Tórtinshi jáne odan kóp týǵanǵa 151 515 teńge taǵaıyndalǵan. Sala mamandarynyń aıtýynsha, egiz nemese úshem dúnıege kelgen jaǵdaıda, bir rettik járdemaqy ár balaǵa jeke tólenedi. Árıne, onyń mólsheri týý kezektigine baılanysty júzege asyrylady.
Analar úshin bala 1 jasqa tolǵanǵa deıingi bala kútimine beriletin járdemaqynyń kómegi kóp. Ol eki jolmen taǵaıyndalady. Jumys isteı júrip, dekrettik demalysqa shyqqan áıelder aı saıyn aılyǵynyń 40 paıyzyn alyp otyrady.
Ony Memlekettik áleýmettik saqtandyrý qory tóleıdi. Mólsherine kelsek, bala týý aldyndaǵy sońǵy 24 aıǵa áleýmettik aýdarymdar júrgizilgen, ortasha aılyq kirisiniń 40 paıyzyn quraıdy. Al jumyssyz áıelderge járdemaqy respýblıkalyq bıýdjet esebinen tólenedi.
Tórt bala – kóp bala ma?
Elimizde osy ýaqytqa deıin tórt bala týǵan analarǵa aı saıyn 9500 teńge kóleminde járdemaqy berilip keldi. Al bıyldan bastap tórtinshi balasyn bosanǵan áıelderge bul taǵaıyndalmaıtyn boldy. Kópshilikti alańdatqan másele – osy. Óıtkeni kóptiń kókeıinde tórt bala endi kóp balaly otbasy emes degen túsinik qalyptasty.
Bul rette "Bıyl tórtinshi balasyn týǵandar "kóp balaly otbasy" sanatyna jata ma?" degen saýalymyzǵa Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrliginiń Áleýmettik kómek departamentiniń bas sarapshysy Asqar Nııazov jaýap berdi. Onyń aıtýynsha, kóp balaly otbasy túsinigi qoldanystan alynǵan joq.
Tórt jáne odan da kóp balasy barlar kóp balaly otbasyna jatady. Engizilgen ózgeris boıynsha 2018 jyldan bastap buǵan deıin aı saıynǵy beriletin járdemaqy endi taǵaıyndalmaıdy. Óıtkeni osy sanattaǵy az qamtylǵan otbasylar úshin ataýly kómektiń jańa formaty shyqty.
"Birge turatyn tórt jáne odan kóp kámeletke tolmaǵan otbasylarǵa usynylatyn arnaýly memlekettik járdemaqy 2018 jyldyń 1 qańtaryna deıin taǵaıyndalǵan otbasylar úshin saqtalady" deıdi ol.
Bul rette, kóp balaly otbasylardy memlekettik qoldaý aıasynda jergilikti organdardyń sheshimimen aıqyndalatyn qosymsha qoldaý sharalary, ıaǵnı qoǵamdyq kólikte jeńildikpen tegin júrý, turǵyn úı alýǵa kezekke turý sekildi múmkindikter saqtalatynyn aıtýymyz kerek.
Jańa formattyń jańalyǵy ne?
Sonymen, bıyl ataýly áleýmettik kómek tabysy tómen otbasylar úshin jańa formatqa kóshti. Osylaısha, atalmysh biryńǵaı járdemaqynyń quramynda qoldanysta bolǵan kóp balaly otbasylarǵa beriletin arnaýly memlekettik járdemaqy, 18 jasqa deıingi balalarǵa arnalǵan memlekettik járdemaqy jáne memlekettik ataýly áleýmettik kómek biriktirildi. Endi shamamen 350 myń otbasy jańa úlgidegi ataýly áleýmettik kómek alady.
Aıta keteıik, beriletin úsh járdemaqynyń jalpy somasy áleýmettik áljýaz otbasylardyń árbir múshesine aı saıyn 6396 teńgeni quraıdy. Eń tómengi kúnkóris deńgeıiniń 10 paıyzǵa kóterilýine baılanysty, árbir jan basyna qosymsha beriletin kómektiń somasy shamamen 2500 myń teńge bolmaq. Bir mańyzdysy, mundaı qomaqty qarajat turmysy tómen otbasylarǵa shartty túrde beriledi.
"Eger otbasynda jumys jasyndaǵy eńbekke qabiletti azamattar bolsa, onda olar mindetti túrde jumyspen qamtý sharalaryna qatysýy tıis. Iaǵnı eńbekke qabiletti árbir azamatqa beriletin ataýly áleýmettik kómekke qosymsha memleket tarapynan oqyp, mamandyq alyp, jumysqa turýyna nemese mıkrokredıt alyp, óz isin ashýǵa qoldaý jasalynady. Eger eńbekke qabiletti azamattar mundaı qoldaýdan óz erkimen bas tartsa, ataýly áleýmettik kómek taǵaıyndalmaıdy. Al jumysqa tartý sharalaryna qatysýdy óz betinshe toqtatatyn bolsa, onda tólenip jatqan ataýly áleýmettik kómek toqtatylatyn bolady", — deıdi mınıstr Tamara Dúısenova.
Esesine, otbasyndaǵy kámeletke tolmaǵan balalarǵa, bala kútimimen otyrǵan analarǵa, obektıvti sebepterge baılanysty eńbek ete almaıtyn jumys jasyndaǵy azamattarǵa áleýmettik kómek eshbir shartsyz taǵaıyndalmaq eken.
Degenmen jańa formattyń jańalyǵy jalpaq jurtty onsha qýandyra qoımady. Bir úıde bir adam ǵana jumys jasap, onyń jalaqysy júz myń ǵana bolsa, tórt balaly otbasy bul kómekti ala almaıdy. Óıtkeni engizilgen ózgeriske sáıkes, ár adamǵa 14 myń teńgeden eseptegende bir úıdiń alty qaraly janyna osy júz myń jetedi-mis.
"Jaqynda ǵana tórtinshi balamdy bosandym. Áleýmettik tólemderdi esepteý ortalyǵyna barsam "Sizdiń kúıeýińizdiń jalaqysy jetkilikti" dep shyǵaryp saldy mamandar. Shynyn aıtqanda, 105 myń teńgemizdi páterimizdiń arendasyna ǵana berip otyrmyz. Ári qaraı bizge múldem áleýmettik kómek joq", — deıdi Aıjan Qystaýbaeva esimdi oqyrman.
