Жақында Астанаға жасаған сапары кезінде Ұлыбританияның Сыртқы істер министрі Джеймс Клеверли қазақ даласының шексіз аспанына тәнті болды. «Маған бұл біздің бүкіл әлеммен өзара іс-қимылымыз бен ынтымақтастығымыздың шексіз әлеуетінің лайықты аллегориясы болып көрінді» ,—деді ол.
Қазақстан Азия мен Еуропаны байланыстыратын бай тарихы мен стратегиялық орналасуына ие және ұзақ уақыт бойы Шығыс пен Батыс арасындағы саяси және экономикалық байланыстырушы буын болып табылады. Бүгін, Президент Тоқаевтың басшылығымен және геосаяси дүрбелең аясында біздің еліміз халықаралық істер мен дипломатиядағы негізгі өңірлік ойыншыға айналып, өңірімізде және одан тыс жерлерде бейбітшілік пен ынтымақтастықты нығайтуға ұмтылуда.
Соңғы айларда халықаралық қоғамдастықтың назары Қазақстан мен Орталық Азияға айтарлықтай дәрежеде және, өкінішке орай, ұлы державалардың бәсекелестігі тұрғысынан аударылды. Дәл осылай көптеген халықаралық комментаторлар АҚШ Мемлекеттік хатшысы Энтони Блинкеннің Орталық Азия бойынша соңғы турын және ҚХР Төрағасы Си Цзиньпиннің «Қытай-Орталық Азия» бірінші күндізгі саммитін өткізу туралы мәлімдемесін бағалады. Біздің барлық серіктестеріміз Шығыс пен Батыс арасындағы ерекше көпір ретінде қызмет етуге көмектесуде маңызды рөл атқаратыны сөзсіз, бірақ мұндай түсіндіру біздің елдеріміздің өзіндік ұжымдық болашағы мен жолын қалыптастырудағы рөлін төмендетеді.
Біз «Жаһандық Оңтүстік» деп аталатын елдердің өз күн тәртібімен алға жылжып келе жатқанының көптеген мысалдарына куә боламыз. Бұған Үндістан, Индонезия және басқа елдер соңғы геосаяси қақтығыстарда тараптарды қабылдаудан бас тартып, Шығыспен де, Батыспен де уақытпен тексерілген қарым-қатынасты сақтай отырып, жаңа орта жолды қалай құрғаны дәлел. Сонымен қатар, бұл Египет пен Біріккен Араб Әмірліктері Тараптар конференциясын қабылдай отырып, климаттық дағдарысқа қарсы әрекет ету шараларын талқылау үшін әлемдік көшбасшыларды жинап қана қоймай, сонымен қатар өз бағдарламалары негізінде климаттық басымдықтарды қалыптастыруда көрінеді.
Мұндай жетістіктер сындарлы диалогтың нәтижесі болып табылады және толық оқшауланбайды. Қазақстанда бейбітшілікті ілгерілету бойынша біздің бұрынғы және қазіргі күш-жігерімізге Иранның ядролық бағдарламасы бойынша келіссөздер жүргізу, Сириядағы бейбіт келіссөздерге жәрдемдесу және Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңес (АӨСШК) пен әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының съезі сияқты институттар мен платформаларды бастау кіреді.
Мұндай қадамдар көпвекторлы дипломатияның жалғасып келе жатқанын және үнемі дамып отыруы керек екенін көрсетеді. Біздің ойымызша, жаһандық мәселелер бойынша орта державалардың белсенді дипломатиясы ынтымақтастықты ынталандыру және ортақ мүдделерге прагматикалық назар аудару арқылы ұлы державалар арасындағы қарым-қатынасты жақсартуға ықпал етуі мүмкін. Мұндай өзара іс-қимыл ұлы державаларға ортақ мақсаттарға қол жеткізуде ынтымақтасуға мүмкіндік беретін бейтарап және қалыпты платформаға айналуы мүмкін, бұл сайып келгенде өзара түсіністік пен әлемдік аренадағы шиеленісті азайтуға ықпал етеді.
Әйтсе де, біз жалғыз әрекет етпеуіміз керек. Диалог барған сайын маңызды бола түсетіндіктен, маусым айында біз бірінші Халықаралық Астана форумын өткіземіз. Осы жаһандық платформа аясында мемлекет басшылары, ғалымдар, бизнес көшбасшылары және халықаралық БАҚ өзекті жаһандық мәселелерді шешу үшін жиналады. Форум нақты іс-әрекеттерге бағытталған диалогты жандандыруға, поляризацияға қарсы тұруға және ұлы державалар бәсекелестігінің көлеңкесінде қалған елдерге сөз сөйлеуге мүмкіндік бере отырып, Президент Тоқаевтың басшылығымен экономикалық ынтымақтастықты тереңдетуге ықпал етуге арналған.
Халықаралық диалогтың мүмкіндіктерін кеңейту бізге су ресурстарының қауіпсіздігін қамтамасыз етуден және жылынудың алдын алудан бастап болашақта энергетика және денсаулық сақтау дағдарыстарына дейінгі негізгі мәселелердің инновациялық шешімдерін табуға мүмкіндік береді. Қалай болғанда да, біз диалог пен өзара түсіністіктің болмауы халықаралық құқық тәртібіне деген сенімге нұқсан келтіретін және ұлы державалар бәсекелестігінің жаңа дәуіріне қауіп төндіретін қарулы әрекеттерге шақыратын әлемнен аулақ болуымыз керек. Бірлескен күш-жігермен ғана біз әділ және тең құқықты халықаралық саясатқа негізделген тұрақты болашақты құруға ықпал ете отырып, естуді және естіле алуды үйрене аламыз.
Қазақстанның шексіз аспаны осындай ынтымақтастықтың шексіз әлеуетінің метафорасы ретінде қызмет етеді. Осы жолға түсе отырып, Қазақстан мен басқа да қарқынды дамып келе жатқан орта державалардың барлығы үшін жақсы болашақты қалыптастыруға қалай көмектесетінімізді есте ұстайық.
Астана халықаралық форумы 2023 жылғы 8-9 маусымда Астана қаласында өтеді. Іс-шараға тіркелу рәсімі ашылды. Мүдделі тұлғалар мына сілтеме бойынша тіркеле алады: https://astanainternationalforum.org
