جاقىندا استاناعا جاساعان ساپارى كەزىندە ۇلىبريتانيانىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى دجەيمس كلەۆەرلي قازاق دالاسىنىڭ شەكسىز اسپانىنا ءتانتى بولدى. «ماعان بۇل ءبىزدىڭ بۇكىل الەممەن ءوزارا ءىس-قيمىلىمىز بەن ىنتىماقتاستىعىمىزدىڭ شەكسىز الەۋەتىنىڭ لايىقتى اللەگورياسى بولىپ كورىندى» ،—دەدى ول.
قازاقستان ازيا مەن ەۋروپانى بايلانىستىراتىن باي تاريحى مەن ستراتەگيالىق ورنالاسۋىنا يە جانە ۇزاق ۋاقىت بويى شىعىس پەن باتىس اراسىنداعى ساياسي جانە ەكونوميكالىق بايلانىستىرۋشى بۋىن بولىپ تابىلادى. بۇگىن، پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ باسشىلىعىمەن جانە گەوساياسي دۇربەلەڭ اياسىندا ءبىزدىڭ ەلىمىز حالىقارالىق ىستەر مەن ديپلوماتياداعى نەگىزگى وڭىرلىك ويىنشىعا اينالىپ، وڭىرىمىزدە جانە ودان تىس جەرلەردە بەيبىتشىلىك پەن ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا ۇمتىلۋدا.
سوڭعى ايلاردا حالىقارالىق قوعامداستىقتىڭ نازارى قازاقستان مەن ورتالىق ازياعا ايتارلىقتاي دارەجەدە جانە، وكىنىشكە وراي، ۇلى دەرجاۆالاردىڭ باسەكەلەستىگى تۇرعىسىنان اۋدارىلدى. ءدال وسىلاي كوپتەگەن حالىقارالىق كوممەنتاتورلار اقش مەملەكەتتىك حاتشىسى ەنتوني بلينكەننىڭ ورتالىق ازيا بويىنشا سوڭعى تۋرىن جانە قحر توراعاسى سي ءتسزينپيننىڭ «قىتاي-ورتالىق ازيا» ءبىرىنشى كۇندىزگى ءسامميتىن وتكىزۋ تۋرالى مالىمدەمەسىن باعالادى. ءبىزدىڭ بارلىق سەرىكتەستەرىمىز شىعىس پەن باتىس اراسىنداعى ەرەكشە كوپىر رەتىندە قىزمەت ەتۋگە كومەكتەسۋدە ماڭىزدى ءرول اتقاراتىنى ءسوزسىز، بىراق مۇنداي ءتۇسىندىرۋ ءبىزدىڭ ەلدەرىمىزدىڭ وزىندىك ۇجىمدىق بولاشاعى مەن جولىن قالىپتاستىرۋداعى ءرولىن تومەندەتەدى.
ءبىز «جاھاندىق وڭتۇستىك» دەپ اتالاتىن ەلدەردىڭ ءوز كۇن تارتىبىمەن العا جىلجىپ كەلە جاتقانىنىڭ كوپتەگەن مىسالدارىنا كۋا بولامىز. بۇعان ءۇندىستان، يندونەزيا جانە باسقا ەلدەر سوڭعى گەوساياسي قاقتىعىستاردا تاراپتاردى قابىلداۋدان باس تارتىپ، شىعىسپەن دە، باتىسپەن دە ۋاقىتپەن تەكسەرىلگەن قارىم-قاتىناستى ساقتاي وتىرىپ، جاڭا ورتا جولدى قالاي قۇرعانى دالەل. سونىمەن قاتار، بۇل ەگيپەت پەن بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى تاراپتار كونفەرەنتسياسىن قابىلداي وتىرىپ، كليماتتىق داعدارىسقا قارسى ارەكەت ەتۋ شارالارىن تالقىلاۋ ءۇشىن الەمدىك كوشباسشىلاردى جيناپ قانا قويماي، سونىمەن قاتار ءوز باعدارلامالارى نەگىزىندە كليماتتىق باسىمدىقتاردى قالىپتاستىرۋدا كورىنەدى.
مۇنداي جەتىستىكتەر سىندارلى ديالوگتىڭ ناتيجەسى بولىپ تابىلادى جانە تولىق وقشاۋلانبايدى. قازاقستاندا بەيبىتشىلىكتى ىلگەرىلەتۋ بويىنشا ءبىزدىڭ بۇرىنعى جانە قازىرگى كۇش-جىگەرىمىزگە يراننىڭ يادرولىق باعدارلاماسى بويىنشا كەلىسسوزدەر جۇرگىزۋ، سيرياداعى بەيبىت كەلىسسوزدەرگە جاردەمدەسۋ جانە ازياداعى ءوزارا ءىس-قيمىل جانە سەنىم شارالارى جونىندەگى كەڭەس (اوسشك) پەن الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ سەزى سياقتى ينستيتۋتتار مەن پلاتفورمالاردى باستاۋ كىرەدى.
مۇنداي قادامدار كوپۆەكتورلى ديپلوماتيانىڭ جالعاسىپ كەلە جاتقانىن جانە ۇنەمى دامىپ وتىرۋى كەرەك ەكەنىن كورسەتەدى. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، جاھاندىق ماسەلەلەر بويىنشا ورتا دەرجاۆالاردىڭ بەلسەندى ديپلوماتياسى ىنتىماقتاستىقتى ىنتالاندىرۋ جانە ورتاق مۇددەلەرگە پراگماتيكالىق نازار اۋدارۋ ارقىلى ۇلى دەرجاۆالار اراسىنداعى قارىم-قاتىناستى جاقسارتۋعا ىقپال ەتۋى مۇمكىن. مۇنداي ءوزارا ءىس-قيمىل ۇلى دەرجاۆالارعا ورتاق ماقساتتارعا قول جەتكىزۋدە ىنتىماقتاسۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن بەيتاراپ جانە قالىپتى پلاتفورماعا اينالۋى مۇمكىن، بۇل سايىپ كەلگەندە ءوزارا تۇسىنىستىك پەن الەمدىك ارەناداعى شيەلەنىستى ازايتۋعا ىقپال ەتەدى.
ايتسە دە، ءبىز جالعىز ارەكەت ەتپەۋىمىز كەرەك. ديالوگ بارعان سايىن ماڭىزدى بولا تۇسەتىندىكتەن، ماۋسىم ايىندا ءبىز ءبىرىنشى حالىقارالىق استانا فورۋمىن وتكىزەمىز. وسى جاھاندىق پلاتفورما اياسىندا مەملەكەت باسشىلارى، عالىمدار، بيزنەس كوشباسشىلارى جانە حالىقارالىق باق وزەكتى جاھاندىق ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن جينالادى. فورۋم ناقتى ءىس-ارەكەتتەرگە باعىتتالعان ديالوگتى جانداندىرۋعا، پولياريزاتسياعا قارسى تۇرۋعا جانە ۇلى دەرجاۆالار باسەكەلەستىگىنىڭ كولەڭكەسىندە قالعان ەلدەرگە ءسوز سويلەۋگە مۇمكىندىك بەرە وتىرىپ، پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ باسشىلىعىمەن ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتۋگە ىقپال ەتۋگە ارنالعان.
حالىقارالىق ديالوگتىڭ مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋ بىزگە سۋ رەسۋرستارىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدەن جانە جىلىنۋدىڭ الدىن الۋدان باستاپ بولاشاقتا ەنەرگەتيكا جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ داعدارىستارىنا دەيىنگى نەگىزگى ماسەلەلەردىڭ يننوۆاتسيالىق شەشىمدەرىن تابۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. قالاي بولعاندا دا، ءبىز ديالوگ پەن ءوزارا تۇسىنىستىكتىڭ بولماۋى حالىقارالىق قۇقىق تارتىبىنە دەگەن سەنىمگە نۇقسان كەلتىرەتىن جانە ۇلى دەرجاۆالار باسەكەلەستىگىنىڭ جاڭا داۋىرىنە قاۋىپ توندىرەتىن قارۋلى ارەكەتتەرگە شاقىراتىن الەمنەن اۋلاق بولۋىمىز كەرەك. بىرلەسكەن كۇش-جىگەرمەن عانا ءبىز ءادىل جانە تەڭ قۇقىقتى حالىقارالىق ساياساتقا نەگىزدەلگەن تۇراقتى بولاشاقتى قۇرۋعا ىقپال ەتە وتىرىپ، ەستۋدى جانە ەستىلە الۋدى ۇيرەنە الامىز.
قازاقستاننىڭ شەكسىز اسپانى وسىنداي ىنتىماقتاستىقتىڭ شەكسىز الەۋەتىنىڭ مەتافوراسى رەتىندە قىزمەت ەتەدى. وسى جولعا تۇسە وتىرىپ، قازاقستان مەن باسقا دا قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان ورتا دەرجاۆالاردىڭ بارلىعى ءۇشىن جاقسى بولاشاقتى قالىپتاستىرۋعا قالاي كومەكتەسەتىنىمىزدى ەستە ۇستايىق.
استانا حالىقارالىق فورۋمى 2023 جىلعى 8-9 ماۋسىمدا استانا قالاسىندا وتەدى. ءىس-شاراعا تىركەلۋ ءراسىمى اشىلدى. مۇددەلى تۇلعالار مىنا سىلتەمە بويىنشا تىركەلە الادى: https://astanainternationalforum.org
