Бүгін - қазақ халқының мәдени, әдеби даму тарихында жазушы, драмашы, публицист, зерттеуші, аудармашы әрі аса ірі қоғам қайраткері Мұхтар Омарханұлы Әуезовтің туған күні. Алғашқы пьесаның авторы Мұхтар Омарханұлының туғанына 126 жыл толды.
Қазақ әдебиетінің классигі, қоғам қайраткері Мұхтар Омарханұлы Әуезов бұрынғы Семей уезі, Шыңғыс болысындағы Қасқабұлақ деген жерде туған. Семей қаласында медреседе, онан соң бес кластық орыс мектебінде, ал 1915–1919 жж. мұғалімдер семинариясында білім алған. 1917 жылы семинарияда оқып жүрген кезінде халық аңызы бойынша «Еңлік–Кебек» пьесасын жазады. Бұл қазақ ұлттық драмасының қарлығашы еді. Осы пьесасы мен 1921 жылы жазылған «Қорғансыздың күні» атты алғашқы әңгімесі арқылы өзінің жазушылық ерекше дарынын айқын танытты.
1930 жылдың 17 қыркүйегінде Ташкентте М.Әуезов тұтқынға алынады. М.Әуезовтің тұтқындалуы «Алашорда» мен ұлтшыл контрреволюциялық ұйымның құрамында болған және соған қатысқан қазақ ұлтшылдарының ісі» деп аталған №2 370 тергеу ісі бойынша жүзеге асырылды. 1930 жылдың 2 шілдесі мен 1931 жылдың 23 қыркүйегі аралығында тұтқынға алынған 20 қайраткерді қамтыған бұл саяси науқан алашордашыларға қатысты жүргізілген екінші ауқымды шара еді.
М.Әуезовке «астыртын контрреволюциялық ұйымның Ташкент филиалының басшысы» деген айып тағылады. Онымен бірге Ташкент филиалының мүшелері ретінде Иса Қашқынбаев, Жұмахан Күдерин, Қошке Кемеңгеров, Нашир Қожамқұлов, Мұстама Бұралқиевтер де аталып, барлығы да тұтқындалған болатын. 1930 жылдың 1 қазаны күні Алматы қаласында Қазақ Автономиясының құрылғанына 10 жыл толуына орай салтанатты жиын өтіп, БК(б)П Қазақ өлкелік комитетінің жауапты хатшысы Ф.Голощекин көлемді баяндама жасайды. Партия және кеңес белсенділері алдында Ф.Голощекин тергеудегі ұлтшылдардың жауаптарына сілтеме жасай отырып, М.Әуезовті «Ә.Бөкейханов идеяларын жүзеге асырушы «алашшыл», «оңшыл», «ұлтшыл» деп айыптайды.
Қазақстандағы Ерекше Мемлекеттік саяси басқарманың төтенше өкілеттігі жанындағы үштіктің мәжілісі төмендегідей үкім шығарды: «№2370 іс бойынша: Әуезов Мұхтар – үш жыл концлагерьге қамалсын, уақыты 1930 жылдың 8 қазанынан бастап есептелсін. Ермеков пен Әуезовтің үкімі шартты деп есептелсін». Репрессиялық машина тоқтаусыз жұмыс істеп, таптық, ұлтшылдық, мемлекетшілдік, тәуелсіздік туралы ой айтқан жандарды жазалау дерті мейлінше асқынып тұрған тұста салыстырмалы түрде мұндай жеңіл үкімнің шығуы шын мәнінде зор жеңіс болатын. Осы үкімнің арқасында 1932 жылдың 20 сәуірінде бір жыл жеті ай қамауда болған М.Әуезов бостандыққа шығады.
Мұхтар Омарханұлы 15 жыл бой «Абай жолы» атты өзінің 4 томдық даңқты тарихи романэпопеясын жазды. Мұның «Абай» аталған бірінші кітабы 1942 жылы, екіншісі 1947 жылы жарық көрді. Орыс тіліне аударылған. «Абай» романының екі кітабы 1949 жылы 1дәрежелі КСРО Мемлекеттік сыйлығын алды. Төрт кітаппен біткен эпопея 1959 жылы Лениндік сыйлыққа ие болды. «Абай жолы» 30 тілге аударылып, дүйім дүние оқырманынан өте жоғары баға алды. Әдеби еңбегі үшін жазушы 1957 жылы Ленин орденімен марапатталды. 1961 жылы 27 маусымда қайтыс болғаннан кейін, республика үкіметінің қаулысымен Қазақ КСР ҒА Әдебиет және өнер институтына, Қазақтың мемлекеттік академиялық драма театрына Мұхтар Омарханұлы Әуезовтің есімі берілді.
