كورشى رەسەيدىڭ ءحالى كۇن سايىن ناشارلاپ بارادى. جاعداي بۇلاي جالعاسا بەرسە، رەسەي 1998 جىلعى عالامات كۇيزەلىستى قايتا باستان كەشىرۋى ىقتيمال. تۇپتەپ كەلگەندە بۇنىڭ بارىنە اقش نە ەۋروپا كىنالى ەمەس. بارىنە ساۋ باستارىنا ساقينا تىلەپ العان وزدەرى كىنالى.
وتكەن عاسىردىڭ سوڭىنداعى داعدارىس الىپ كسرو-نىڭ ىدىراۋىنا اكەلىپ سوقتىرعان بولسا، بۇل جولعى داعدارىس رەسەيدى نە كۇيگە سالارى بەلگىسىز؟!
ەكونوميستەر بيىلعى جىلى رەسەيدىڭ ءجىو-ءى 8 پايىزعا قۇلايدى دەگەن بولجام جاساپ وتىر. الەم ساراپشىلارى بولسا، بۇل كورسەتكىش 23 پايىزعا دەيىن جەتەدى دەيدى. بىلاي قاراعاندا بۇل بولجامدار شىندىققا جۋىقتايدى.
اتاپ ايتقاندا، رەسەيدىڭ كولىك سالاسى وڭباي وپىق جەگەلى تۇر. ويتكەنى ەۋروپالىق وداق ءتورتىنشى سانكتسيالار پاكەتى اياسىندا رەسەيگە قۇنى 50 000 ەۆرودان اساتىن اۆتوموبيلدەر مەن باسقا كولىكتەردى ەكسپورتتاۋعا تىيىم سالدى. ال رەسەي كولىك يمپورتىنا تاۋەلدى ەلدەردىڭ ءبىرى. سەبەبى رەسەيلىك يمپورتتىڭ 49,2%-ىن كولىك سالاسى قۇرايدى. ونىڭ ۇستىنە ءاۆتووندىرىس سالاسىنداعى كوپتەگەن شەتەلدىك كومپانيالار رەسەيدەن كەتىپ ۇلگەردى.
ماسەلەن، BMW, Mini, Cadillac, Chevrolet, Chery, Ford, Geely, Haval, Honda, Jaguar, Land Rover, Toyota, Lexus, Mazda, Nissan, Porsche, Škoda, Volkswagen جانە Volvo سىندى كومپانيالار نە ىستەسەڭ ونى ىستە دەگەندەي رەسەيگە كولىك ساتپايتىنىن مالىمدەدى.
ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك، رەسەيگە يمپورتتالاتىن كولىكتەردىڭ نەگىزگى جەتكىزۋشىسى گەرمانيا ($2.95 ملرد) مەن جاپونيا ($2.92 ملرد) بولىپ تابىلادى. ۇشتىكتى قىتاي ($2.38 ملرد) قورىتىندىلايدى. گەرمانيا مەن جاپونيانىڭ سوعىستا ۋكرايناعا جاق ەكەنىن ەسكەرسەك، رەسەي كولىك يمپورتى بويىنشا قىتايعا يەك ارتقالى تۇر. ال وزدەرى ءاۆتووندىرىستى قولعا الايىن دەسە، بۇعان دەيىن ولار كولىككە قاجەتتى قوسالقى بولشەكتەردى ەۋروپادان الىپ وتىردى. ەندى ولار ءارى كەتسە كولىكتەردىڭ شەكتەۋلى قاتارىن عانا شىعارا الادى. ونىڭ وزىندە قاۋىپسىزدىك جاستىعى جوق، گيدراۆليكالىق كۇشەيتكىشى جوق اۆتوكولىكتەر قۇراستىرا الادى. تاعى ءبىر ەسكەرەتىن جايت، قىتاي ءوز كولىكتەرىن الەمدىك نارىقتا دوللارمەن ساتادى. رەسەي بولسا، دوللار مەن ەۋرودان ماقرۇم قالعالى قاي زامان. دەمەك الداعى ۋاقىتتا رەسەيدىڭ قىتايدان كولىك يمپورتتاۋىنىڭ ءوزى ارمانعا اينالۋى بەك مۇمكىن. سەبەبى قىتايعا كولىكتەردى رۋبلمەن ساتۋ ءتيىمسىز.
قىرسىققاننىڭ ءيتى قىرىن جۇگىرەدى دەگەندەي باستاپقىدا رەسەيدە كولىك ساتۋدى توقتاتپايمىز دەگەن Toyota جانە Lexus سياقتى الپاۋىت كومپانيالاردىڭ دا كۇنى قاراڭ. بۇگىنگى تاڭدا ولارعا اۆتوبولشەك جەتكىزۋدىڭ ءوزى ماسەلەگە اينالعان. ەندى ولار رەسەيدە دۇركىن-دۇركىن كولىك قۇراستىرۋى مۇمكىن. سوڭعى مالىمەتتەرگە سەنسەك، رەسەيگە جەتكىزىلۋى كەرەك بولعان Lexus, Cadillac جانە Mercedes كولىكتەرى بەلگيانىڭ زەبريۋگگە پورتىندا قالىپ قويعان. ولار ەۋرووداقتىڭ سانكتسيالارىنا بايلانىستى رەسەيگە كىرە الماي قالعان كورىنەدى.
جالپى الداعى ۋاقىتتا رەسەي ءوز دەگەنىنەن قايتپاسا، سانكتسيانىڭ سالقىنى قازاقستانعا دا ءتيۋى ىقتيمال. ەلىمىزدە قازىردىڭ وزىندە اۆتوكولىكتەر باعاسى شارىقتاي تۇسكەن. ايتالىق، ءبىر عانا Toyota كومپانياسىنىڭ ءوزى كولىكتەرىنىڭ باعاسىن 11%-عا وسىرگەن.
سونداي-اق رەسەيدىڭ يربيت قالاسىنا بولشەكتەردى جەتكىزۋ مۇمكىن بولماعاندىقتان Ural موتوتسيكلدەرىن قۇراستىرۋ توقتاتىلىپتى. ەندى Ural موتوتسيكلى پەتروپاۆل قالاسىندا قۇراستىرىلماق.
ءسوز سوڭىندا بريتاندىق ساياساتكەر ۋينستون چەرچيلل ايتقانداي: «سوعىس ورەسكەل قاتەلىكتەردىڭ جيىنتىعى». ال بۇل سوعىستا رەسەي ۇلكەن قاتەلىكتەرگە بوي الدىرۋدا.
ورالباي مەرگەنبايۇلى
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
