وزبەك رەكتورى ماسكەۋدىڭ ميگرانتتارعا قارسى رەيدىن «ناتسيزم» دەپ اتادى

347
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2025/06/7680ad33-c238-405e-a0c8-ab7242fe5d78-960x500.jpeg?token=a45bc329890a8e4f11515d8158bdf3c1

وزبەكستاننىڭ جۋرناليستيكا جانە بۇقارالىق كوممۋنيكاتسيالار ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى شەرزودحون قۋدراتحودجا ماسكەۋ ومون-ىنىڭ ميگرانتتار تۇراتىن جاتاقحانادا جۇرگىزگەن قاتاڭ رەيدىنە پىكىر ءبىلدىرىپ، كۇشتىك قۇرىلىمداردىڭ ارەكەتىن «جاي عانا ناتسيزم» دەپ اتادى. ءوز ويىن ول Facebook جەلىسىندە جاريالادى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا”.

قۋدراتحودجا ينتەرنەتتە ورتالىق ازيادان كەلگەندەرگە قۇجات تەكسەرۋ سىلتاۋىمەن ادام توزگىسىز قورلاۋ مەن كەمسىتۋلەر كورسەتىلىپ جاتقان ۆيدەولار جيىلەپ كەتكەنىن ايتىپ قىنجىلدى. رەكتوردىڭ ايتۋىنشا، ميگرانتتار ءجيى «مايمىل»، «چۋركا»، «قوي» دەگەن سوزدەردى ەستىپ جاتادى.

«قاراڭىزشى، ولار ادامدى قانداي وشپەندىلىكپەن ساباپ جاتىر؟ ولار قىلمىسكەر نەمەسە رەتسيديۆيست ەمەس قوي… بۇلار — قاراپايىم جۇمىسشىلار مەن ستۋدەنتتەر. ءبىرى «قازداي ءتىزىلىپ تۇر!» دەپ ايقايلايدى، ەكىنشىسى ەش اياۋسىز تەپكىلەپ جاتىر، تاعى ءبىرى جىگىتىمىزگە تىزەرلەپ، ەڭكەيىپ جورعالا دەپ بۇيىرادى»، — دەيدى قۋدراتحودجا رەسەيلىك كۇشتىك قۇرىلىمداردىڭ ارەكەتى جايلى.

وسى جاعدايعا بايلانىستى رەكتور وتانداستارىنا رەسەيگە جۇمىسقا بارماۋعا شاقىردى، ويتكەنى ول جاقتا «سوققىعا جىعۋ، قورلاۋ مەن بالاعاتتاۋ» قالىپتى جاعدايعا اينالعان.

«مەنىڭ بۇل سوزدەرىم تەك وزبەكتەرگە ەمەس، سونىمەن قاتار قازاق، قىرعىز، تاجىك باۋىرلارىمىزعا دا قاتىستى. رەسەي كۇشتىك قۇرىلىمدارىنىڭ مۇنداي جابايى ارەكەتتەرى — جاڭالىق ەمەس. وكىنىشكە قاراي، بۇل جاعداي ءالى دە جالعاسا بەرەتىن ءتۇرى بار»، — دەيدى قوعام قايراتكەرى.

قۋدراتحودجا اتاپ وتكەندەي، وزبەكستاندا جىلىنا شامامەن ءبىر ميلليون ادام دۇنيەگە كەلەدى، ال بارلىعىن جۇمىسقا ورنالاستىرۋ قيىن. دەگەنمەن ەل ۇكىمەتى ەڭبەك نارىعىن ءارتاراپتاندىرۋ باعىتىندا جۇمىس ىستەپ جاتىر. سوندىقتان ول وتانداستارىنا گەرمانيا، ءباا، جاپونيا، وڭتۇستىك كورەيا سىندى ەلدەرگە بارىپ جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن شەت تىلدەرىن ۇيرەنىپ، سۇرانىسقا يە ماماندىقتاردى مەڭگەرۋگە كەڭەس بەرەدى. بۇل ەلدەردە جالاقى دا جوعارى، ادامعا دەگەن كوزقاراس تا ادامگەرشىلىككە ساي.

سونداي-اق قۋدراتحودجا رەسەي بيلىگىن ءوز ازاماتتارىنا مۇنداي قارىم-قاتىناس جاساماۋعا شاقىردى. ول ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندە وزبەكتەر رەسەيلىك جەتىمدەردى اسىراپ، پانالاتقانىن، سونداي-اق كەيىنگى جىلدارى رەسەيلىك رەلوكانتتاردى جىلى قابىلداعانىن ەسكە سالدى.

«رەسەي تاراپى كەلىسسوزدەردە دە، مەديادا دا ءوزارا دوستىق پەن ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك جايلى ءجيى ايتادى. ءبىز دە بارلىق باعىتتا ىنتىماقتاستىق ورناتقىمىز كەلەدى. بىراق ماسەلەنىڭ ءتۇپ-توركىنى بىزدەن ەمەس»، — دەپ جازدى رەكتور.

قۋدراتحودجا جۋىردا رف سىرتقى ىستەر ءمينيسترى سەرگەي لاۆروۆتىڭ سامارقانداعى «قايعىلى انا» ەسكەرتكىشىندە ورىس تىلىندەگى جازۋدىڭ بولماۋىنا قاتىستى سىنىن دا ەسكە سالدى.

«وسى مۇمكىندىكتى پايدالانىپ، سەرگەي ۆيكتوروۆيچ پەن رەسەي ءسىم ۇجىمىنا ديپلوماتيالىق ىقپال ەتۋ تەتىكتەرىن ءىىم مەن كوشى-قون قىزمەتىنە قاتىستى قولدانۋدى وتىنەر ەدىم. ويتكەنى ولار مۇنداي ارەكەتتەرىمەن وزدەرىنە زيان كەلتىرىپ وتىر. وسىلايشا ولار ورىس ءتىلىنىڭ دامۋى مەن تارالۋىنا دا كەدەرگى جاساپ جاتىر»، — دەدى قۋدراتحودجا.

سونىمەن قاتار بۇل وقيعاعا وزبەكستان ولي ءماجليسى (پارلامەنت) زاڭ شىعارۋ پالاتاسىنىڭ دەپۋتاتى اليشەر قادىروۆ تا پىكىر ءبىلدىرىپ، جاعدايدان شىعۋدىڭ جالعىز جولى — ادامعا ءوزىن-ءوزى قۇرمەتتەۋدى بالاباقشادان باستاپ ۇيرەتۋ جانە جۇمىسشىلاردىڭ كاسىبي دەڭگەيىن كوتەرۋ ەكەنىن ايتتى.

«تاربيەلەۋ مەن ءبىلىم بەرۋدەن باسقا جول جوق»، — دەدى دەپۋتات.

ايتا كەتسەك، 8 ماۋسىم كۇنى ماسكەۋدە كۇشتىك قۇرىلىمدار ميگرانتتار تۇراتىن جاتاقحانادا قاتاڭ رەيد وتكىزگەن. سونىڭ ناتيجەسىندە ميگراتسيالىق رەجيمدى بۇزعان 5–6 ادام ۇستالعان. ولاردىڭ اراسىندا ەكى تاجىك ازاماتى بار، كەيىن ولار ەلدەن دەپورتاتسيالانعان.

كەيىن وزبەكستان ۇكىمەتى جانىنداعى ميگراتسيا اگەنتتىگى وسى وقيعاعا بايلانىستى الاڭداۋشىلىق ءبىلدىرىپ، قۇقىقتارى بۇزىلعان نەمەسە وسىعان ۇقساس جاعدايعا تاپ بولعان ازاماتتارعا رەسەيدەگى وكىلدىككە دەرەۋ حابارلاسۋعا شاقىردى.

پىكىرلەر