ەلىنە، تۋعان جەرىنە، سۋىنا، اۋاسىنا، توپىراعىنا، بارىنە ادال تۋار ازاماتتار كەمدە - كەم. بىراق، تۋمىسىندا اللانىڭ بويىنا ەرەكشە قاسيەت بەرىپ جاراتقان ادامدارى بولادى. سول قاسيەتىن ءوز بويىنا عانا ەمەس، تۋعان جەرىنە ادال جاراتىپ، ۇلكەن پايداسىن تيگىزىپ جۇرگەن ازاماتتىڭ ءبىرى، الەم ازاماتى – باقتيار قوجاحمەتوۆ، - دەپ بىلەمىن. ول كىسىنىڭ اتىن ستۋدەنت شاعىمىزدا جاقسى ەستىپ وستىك. سوندا دا، شىنىمەن وتانىن، ناقتىراق ايتساق، تۋعان جەرىن سونشالىقتى سۇيەتىندىگىن، ءبىزدىڭ «ۇلىتاۋ» قورىق-مۇراجايىنا قىزمەتكە كەلگەننەن باستاپ، جاقىنىراق بىلە باستادىق.
ۇلىتاۋ مۇراجايىندا 2009 جىلدان باستاپ، العاشقىدا ديرەكتور ورىنباسارى، كەيىن 2021 جىلدىڭ جارتىسىنا دەيىن ديرەكتورلىق قىزمەتىن اتقاردى. وسى از عانا ۋاقىت ىشىندە مۇراجاي قىزمەتكەرلەرىنە قول جەتپەس ءبىلىم، تاجىريبە ۇيرەتتى. قىسقاسى، ارىپتەستەرى ۇستازىنان ءبىلىم الىپ جۇرگەن شاكىرتتەر،- دەسەم، ارتىق بولماس. ارينە، ول كىسىدەن ۇيرەنەرىمىز ءالى دە كوپ، دەگەنمەن، ءوزىنىڭ كوزدەگەن ماقساتىنا جەتپەي تىنبايتىن باكەڭ، ءبىزدىڭ بويىمىزعا سول قاسيەتتى سىڭىرە ءبىلدى.
ول كىسى كوپتەگەن مىقتى شاكىرتتەر ءوسىرىپ شىعاردى. شاكىرتتەرىنىڭ بويىندا ەرەكشە قاسيەتى، قابىلەتى بارىن بىلسە، ونىڭ ارىقاراي اشىلۋىنا، وسۋىنە ىقپالىن تيگىزىپ، قولداۋ جاساپ، ايانباي تەر توكتى. «ۇستازدان شاكىرت وزادى» - دەمەكشى، شاكىرتتەرى قازىر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىندە، يۋنەسكو، National Geographic, «نۇر وتان» حدپ، مۋزەي ديرەكتورى جانە ت.س.س جوعارى لاۋازىمدى قىزمەتتەردە ەڭبەك ەتىپ ءجۇر. شىنى كەرەك، العاشىندا بۇل كىسىنى قيالعا بەرىلگەن ارمانشىل كەيىپكەر، - دەپ ويلاۋشى ەدىك، بىراق سول قيالى مەن ارمانىن ويلاعان كۇننەن باستاپ-اق ىسكە اسىرىپ، ءبىزدى ءبىراز تاڭقالدىردى.
1991 جىلى تۇيە كەرۋەنىمەن ۇلى جىبەك جولىنىڭ بويىمەن ءجۇرىپ وتكەن «وتىرار-ۇلىتاۋ» جانە 1999-2005 جىلدارداعى ۇلى ەۋرازيا دالاسىمەن ماجارستانعا دەيىنگى «التاي-دۋناي» ەكسپەديتسيالارى، ءبىز ءۇشىن اشەيىن ءتۇس پەن قيال سياقتى كورىنەدى. وسى ۇلكەن ەكى ەكسپەديتسياسىندا دا باسقاسىن ايتپاعاندا، باستى ماقسات – ۇلىتاۋدى دۇنيەجۇزىنە تانىتۋ. باكەڭ وسى ماقساتپەن قورىق-مۇراجايدا بەس جىلدا التى باعىتقا باعىتتالعان «ۇلىلىققا تاعزىم» ەكسپەديتسياسىن قۇرىپ، قىزمەتكەرلەرىنە ۇلكەن مۇمكىندىك جاسادى. 2010 جىلى العاشقى باعىتتى «ۇلىتاۋ - وتىرار» - دەپ اتاپ، قىزمەتكەرلەرىن كولىكپەن ەل بولىپ، ءداستۋرلى تۇردە شىعارىپ سالدى. سول جىلى كۇزدە رەسەيدەگى «چەليابينسك-ارقايىم»، 2011 جىلى - «تاراز –جەتىسۋ»، ءبىز (مۋزەي قىزمەتكەرلەرى) 2012 جىلى – «شىعىس قازاقستان»، 2013 جىلى – «باتىس قازاقستان – بەكەت اتا» جانە 2014 جىلى – رەسەيدەگى «ومبى» باعىتتارىمەن: قىزىلوردا، سىعاناق، ساۋران، تۇركىستان، وتىرار، چەليابينسك، ارقايىم، شۋ، شىعاناق، مويىنقۇم، ساۋداكەنت، تاراز، شىمكەنت، ورداباسى، سەمەي، وسكەمەن ، الماتى، تورعاي، اقتوبە، ورال، سارايشىق، اتىراۋ، اقتاۋ، بەكەت اتا، جاڭاوزەن، ارال، قاراعاندى، استانا، پاۆلودار، ومبى جانە ت.ب. جەرلەردى ءجۇرىپ ءوتتى.
ەكسپەديتسيا مۇشەلەرى ءىس-ساپارى بارىسىندا ۇلىتاۋ تاريحى جايلى جىلجىمالى فوتوكورمەلەر وتكىزىپ، اقپارات-قۇرالدارىنا تاريحي ماقالالار تاراتىپ جانە تەلەارنالارعا سۇحباتتار بەرۋ ارقىلى ناسيحات جۇرگىزىپ، بارعان جەرلەرىنە ۇلىتاۋدى تانىتتى. سونىمەن قاتار، دامىعان تۋريزم ورتالىقتارىمەن، تاريحي ورىندارمەن، مۇراجايلىق ارىپتەستەرىمەن تانىسىپ، ءىس-تاجىريبە الماسىپ، جادىگەرلەر جيناقتاپ، كوپتەگەن يگىلىكتى ىستەر تىندىردى. ەڭ قىزىعى، بۇل ەكسپەديتسيانىڭ ەرەكشەلىگى – قانشاما شاقىرىم جەردى، تاستى، ءشولدى دالانىڭ قيىنشىلىعىنا ءتوزىپ، قاراپايىم ۋاز- اۆتوكولىگىمەن ءجۇرىپ ءوتۋى. سەبەبى، ءبىز بۇل توزىمدىلىك قاسيەتتى سول باسشىمىزدان ۇيرەندىك ەمەس پە...
ال، 2015 جىلى بەس جىلعا جوسپارلاعان ءىرى «ۇلى ەۋرازيا» باعدارلاماسى اياسىندا، ۇلى جەڭىستىڭ 70 جىلدىعىنا وراي، «ەرلىككە تاعزىم» ەكسپەديتسياسىن ۇيىمداستىرىپ، مۇراجاي كولىگىمەن قىزمەتكەرلەرىن الىپ، ۇلىتاۋدان ارقالىق، قوستاناي قالالارى ارقىلى، چەليابى، ۋفا، قازان، ماسكەۋ قالالارىن باسىپ، ۇلى نوۆگورود وبلىسى دەميان اۋدانى لىچكوۆو اۋىلىنا ءىس-ساپار جاساپ قايتتى. سوناۋ الىس ساپاردى ۇيىمداستىرۋىنىڭ ماقساتى، ۇلى وتان سوعىسىندا وتان ءۇشىن وت كەشىپ، مايداندا قازا بولىپ، بەلگىسىز كەتكەن ۇلىتاۋلىق جەرلەس جاۋىنگەرلەردىڭ قازا تاپقان جەرلەرىن انىقتاپ، تۋعان جەرىنەن ارنايى ەسكەرتكىش تاس قويۋ بولدى. ۇلىتاۋدان ءتورت مىڭ شاقىرىم جەرگە قاراپايىم كولىكپەن بارعان بۇل ءىسساپاردى شىنىمەن ۇلكەن ەرلىككە باعالاۋ ارتىق بولماس...
ايتا كەتەتىن جاي، رەسەي شەكاراسىنا وتكەلى تۇرعانىمىزدا، كەدەن قىزمەتكەرى كولىگىمىزگە قاراپ،: «زاچەم ۆى ەدەتە ۆ روسسيۋ؟» - دەگەن سۇراعىنا باكەڭ: «نا پاراد ۋچاستۆوۆات» - دەپ قالجىڭداپ ەدى، الگى كەدەنشى باسىن شايقاپ: «ا، پو سوليدنەە ماشينى نە بىلو؟» - دەمەسى بارما. سوندا ويلانباستان وزىنە جانە كولىگىنە سەنگەن باسشىمىز: «نەت، ماشينا ناشا نيكوگدا ناس نە پودۆوديلا» - دەپ سالماقتى جاۋاپ بەردى. سەبەبى، ول كىسى ءبىر جاعىنان ارۋاقتاردىڭ قولدايتىنىنا سەنسە، ەكىنشى جاعىنان قاي ءىستى اتقارسا دا شىن نيەتىمەن اتقارىلعان ءىس ەش كەدەرگىسىز ءوز جەمىسىن بەرەدى، - دەپ سەنەدى.
ءىس-ساپار بارىسىندا ماسكەۋلىك جاۋىنگەر ۇرپاعى، قاريا نينا ماكسيمقىزى باقتيار اعامىزدىڭ وسىنداي يگى ءىستى ۇيىمداستىرۋىنا، جاۋاپتىلىعىنا تاڭقالىپ، «ۆى، ۆەليكيە مولودتسى!» - دەپ، العىسى مەن ريزاشىلىعىن بىلدىرگەنىنە كۋا بولدىم. سونىمەن قاتار، ول كىسىنىڭ باستاماسىمەن، وسى ۇلى جەڭىستىڭ 70 جىلدىعىنا وراي، «ۇلىتاۋ» قورىق-مۇراجايى تاعى ءبىر ۇلكەن يگى ءىس اتقاردى. ول «ءولى رازى بولماي، ءتىرى بايىمايدى» دەمەكشى، سوعىستان امان-ەسەن اۋىلعا ورالىپ، كەيىن قايتىس بولعان اتالارىمىزدىڭ زيراتتارىنا ءبىر ۇلگىمەن «ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرى» - دەگەن جازۋى بار تاس بەلگى ورناتۋ بولدى. بۇل ءىس ارقىلى كەيىنگى ۇرپاققا ۇلى جەڭىستى الىپ بەرىپ، بەيبىتشىلىك سيلاعان اتالارىمىزدىڭ ارۋاعى رازى بولسىن دەگەنى شىعار.
باقتيار ساپاربەكۇلى ءوز قىزمەتكەرلەرىن ەلىمىزدىڭ باسقا ايماقتارىندا، سونداي-اق، قىرعىزستان، رەسەي، گرۋزيا مەملەكەتتەرىندە وتكەن حالىقارالىق سەمينار-كونفەرەنتسيالارعا جىبەرىپ، بىلىم-تاجىريبەلەرىن جەتىلدىردى. مۇراجاي ارحەولوگتارىنا رەسەيلىك جانە ءا.مارعۇلان اتىنداعى الماتى ارحەولوگيا ينستيتۋتى ماماندارىمەن بىرلەسىپ، تالدىساي كەن ورنى تۇراعى، باسقامىر، توقتاۋىل تۇراعى، ايباس داراسى جانە ت.ب.تاريحي ورىندارعا زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋدى ۇيىمداستىرىپ وتىردى.
ال، ارحيتەكتۋرا بولىمىنىڭ(بۇرىنعى اتاۋى) قىزمەتكەرلەرىنە ساۋلەت ونەرى ەسكەرتكىشتەرىن قايتا جاڭعىرتۋدى ۇيرەنۋ ءۇشىن، قىزىلورداداعى سىعاناق ورتاعاسىرلىق قالاسىنىڭ مەدرەسە-مەشىتىنىڭ، قارقارالىداعى قۇنانباي قاجى مەشىتىنىڭ جاڭعىرتۋ جۇمىستارىنا جانە تۇركىستانداعى رەستاۆراتسيالىق ورتالىقتان كىرپىش كۇيدىرۋ ءادىسىن ۇيرەنۋگە ءىس-ساپارعا جىبەرىپ تاجىريبە الۋعا قولداۋ جاسادى. ناتيجەسىندە: ساۋقىم مازارى، قونىسباي مەشىتى جانە جوشىحان كەشەنى ەسكەرتكىشتەرىنە قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى.
سونىمەن قاتار، 2011 جىلى مۇراجاي جانىنان قايتا جاڭعىرتۋ ۇستاحاناسىن اشىپ، وندا ەسكەركىشتەرگە ارنالعان تەمىر قورشاۋ شارباقتارى جانە قورعاۋ تاقتالارى جاسالىنىپ، كەلىنتام، تالماس اتا، شوتقارا، باسقامىر، حان ارالى، اياققامىر ەسكەرتكىشتەرىنە اباتتاندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. ول كىسى ۇلىتاۋعا كەلگەلى بەرى اۋليەتاۋ مەن ەمبۇلاقتى اۋزىنان تاستامايدى. استانادا قىزمەتى، قاراعاندىدا ءۇيى بولا تۇرا، ءبارىن تاستاپ، جەرۇيىقتى ىزدەپ، دالا كەزگەن اسانقايعى بابامىز سياقتى، قايتسەم دە ۇلىتاۋىما قىزمەت ەتەمىن، - دەپ اۋىلعا العاش كەلگەنىندە اۋليەتاۋدىڭ ەتەگى ەمبۇلاقتىڭ جاعاسىنا كيىز ءۇي تىگىپ، قىسقا دەيىن وتىرعانى، كورگەن ادامعا ءبىرتۇرلى وعاش كورىنگەنى راس.
ءۇيىم جوق دەمەي، كەرىسىنشە اۋليەتاۋدىڭ قاسيەتى قولداپ، سول جەرگە تاعزىم ءۇيىن سالۋدى ۇيعاردى. 2010 جىلى ونىڭ شارۋاشىلىق كەشەنى سالۋعا دەمەۋشىلەر تارتىپ، قۇرىلىسىن باستاپ تا كەتتى. سول جىلى قازاقستاندىق بەلگىلى ارحەولوگ، پروفەسسور ۆ.ف.زايبەرتتى ارنايى شاقىرتىپ، اۋليەتاۋ ەتەگىنە كەشەندى زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋدى ۇيىمداستىردى.
باقتيار ساپاربەكۇلى اۋليەتاۋدى زەرتتەپ، ناسيحاتتاپ، الەم تاۋلارىمەن سالىستىرىپ، ءبىراز شەت ەلدەردى ارالاپ، ولاردىڭ تاۋلارىنان كەم تۇسپەيتىنىن دالەلدەۋ ءۇشىن، سونداي-اق، الەمدىك دەڭگەيدە ەكەندىگىن انىقتاۋعا ايانبادى جانە وعان كوزى جەتتى دەسە دە بولادى. اۋليەتاۋ مەن ەمبۇلاقتى الەمگە تانىتۋ مەن ناسيحاتىنىڭ ارقاسىندا، 2014 جىلى اۋىلىمىزعا ات باسىن تىرەگەن ەلباسى ن.نازارباەۆ حالىققا بەرگەن سۇحباتىندا اۋليەتاۋدى ەرەكشە اتاپ ءوتتى: «ءوزىنىڭ تۇرعان جەرى – قازاقستاننىڭ كىندىك ورتاسى. مۇندا تۇرعان تاۋ – اۋماعى 200 شاقىرىم قىرات-قىرات تاۋلار. ەڭ بيىگى – اۋليەاتا دەپ اتالادى. 1100 مەتر. ودان اعىپ جاتقان، مىنا ءبىز ماڭىندا وتىرعان بۇلاق اۋليەبۇلاق دەپ اتالادى. وسىنىڭ ءبارىن اتا-بابامىز بەكەر اتاماعان عوي.» - دەپ، اتاپ ءوتتى.
ول كىسىنىڭ سول ءىس-ساپارى مەن بەرگەن سۇحباتى ەلىمىزدىڭ تاريحي وقيعاسىنا اينالدى. بۇل ۇلىتاۋلىقتار ءۇشىن، ۇلكەن قۋانىش ەمەس پە... ارمانشىل جاننىڭ ۇلكەن ارماندارىنىڭ ءبىرى - اۋليەتاۋ ەتەگىنەن ۇلكەن ءداستۇرلى تۋريستتىك نىشان سالۋ بولدى. ويتكەنى قاسيەتتى ۇلىتاۋعا كەلۋشىلەر، كورۋدى ارماندايتىندار وتە كوپ. تۋريستتەردى تارتۋ ءۇشىن، اشىق اسپان استىنداعى: الاشاحان، جوشىحان، دومباۋىل جانە ت.ب. قۇندى تاريحي ەسكەرتكىشتەرىمىز بارشىلىق. بىراق، وكىنىشكە وراي، ولاردىڭ شالعاي ورنالاسقاندىعى جانە جولىنىڭ كەلۋشىلەرگە قيىندىق تۋعىزاتىنى ءبارىمىزدى دە قىنجىلتادى.
ال، اۋليەتاۋعا كەلۋشىلەر سانى جىلدان جىلعا ءوسىپ كەلەدى. سوندىقتان باقتيار اعامىز ارمانداعان قۇرىلىستىڭ سالۋىنا ايانباي ەڭبەك ەتتى. 2016 جىلى قر پرەمەر-ءمينيسترى، قۇگق قامقورشىلىق كەڭەسىنىڭ توراعاسى ك.ق.ءماسىموۆ ۇلىتاۋعا كەلىپ، تاريحي ەسكەرتكىشتەردى ارالاپ، اۋليەتاۋ ەتەگىندە، كيىز ۇيدە، بىرنەشە مينيسترلەردىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن ماجىلىستە قاسيەتتى جەرىمىزگە ءتۋريزمدى دامىتۋعا ۇلەس قوسۋ جونىندە ۇلكەن ماسەلەلەر قارالدى. بۇل ماجىلىستە باقتيار ساپاربەكۇلى ءوز بايانداماسىندا تۋريستتىك نىشاندى سالۋ جانە ۇلتتىق تابيعي پارك اشۋ تۋرالى ۇسىنىسىن جەتكىزدى. سول ۇسىنىستىڭ ناتيجەسىندە ۇلىتاۋ ساپار-ورتالىعى (2020 جىل) جانە ۇلتتىۇ تابيعي پارك (2021 جىل) اشىلدى.
باكەڭنىڭ جانە ول كىسىنى جاقسى بىلەتىن ازاماتتاردىڭ ايتۋىنشا، بالا كەزىنەن ارمانى اسقاق بولىپ وسكەن ەكەن. سول ارمانىن قالايدا ورىنداۋ ءۇشىن، بوزبالا شاعىنان كوپ ىزدەنىپ، بىرتە-بىرتە ىسكە اسىرىپ كەلەدى. ول ۇلكەن ارمانى – تۋعان جەرى ۇلىتاۋعا قىزمەت ەتۋ، سونىمەن قاتار، كوركەيتۋگە، بار الەمگە تانىتۋعا كۇش-جىگەرىن، ءبىلىمىن جۇمساۋ ەكەن. باقتيار ساپاربەكۇلى ءوزىنىڭ تۋىپ وسكەن اۋىلدارى شەڭبەر مەن تەرىساققاندى دا جادىنان تىس قالدىرعان ەمەس.
2006 جىلى تەرىساققان اۋىلىندا ءوز قاراجاتىنان جانە اۋىل تۇرعىندارىنىڭ ۇلەسىمەن مەشىت سالدىردى. مەشىت قۇرىلىسىنىڭ ەرەكشەلىگى – كۇمبەزى كۆارتس تاسىمەن قاپتالىپ، قابىرعاسى يران كىرپىشتەرىمەن ورىلگەن، ال، اتاۋى لاتىنشا ارىپتەرمەن جازىلعان. بۇل قۇرىلىستى سالعان، ارىپتەسىمىز قوتىراشوۆ سارسەنباي اعا وڭ قولىنان ونەر تامعان، التىن قولدى ازامات. باقتيار اعامىز تۋعان جەرى شەڭبەرگە جىل سايىن 9 مامىر ۇلى جەڭىس مەرەكەسىندە ارنايى وتكىزىلەتىن ۇلتتىق «اتجارىس» ويىنىن تاماشالاپ، فوتو-بەينە كامەراعا ءتۇسىرىپ، ءباسپاسوز اقپارات-قۇرالدارىنا جاريالاپ وتىرادى. 2021 جىلى 4 سەريالدى بەينە ءفيلمنىڭ 1 سەرياسىن ءتۇسىرىپ يۋتۋب ارقىلى كورەرمەندەرگە ۇسىندى. «تاريحى تەرەڭ قورعاسىن» (اۆتور ب. شايگوزوۆا) اتتى كىتاپتىڭ جارىق كورۋىنە سەبەپشى بولدى.
ال، تەرىساققاندا 2012-2016 جىلدار ارالىعىندا كەزەڭ-كەزەڭىمەن «تەرىساققان كوكتەمى» - اتاۋىمەن ەتنوفەستيۆال وتكىزۋدى ۇيىمداستىردى. تەرىساققان - ۇلىتاۋ ورتالىعىنان 130 كم جەردە الىس ورنالاسقان جانە جولى دا كولىك جۇرۋگە قولايسىز. بىراق، اۋىل تۇرعىندارى ءوز اۋىلىن قادىرلەپ، مال شارۋاشىلىعىن، اسىرەسە جىلقى مالىن دامىتىپ، ۇيىتىپ وتىر. قاراپايىم شاعىن عانا اۋىلدا نەبارى 50-60 وشاق ءتۇتىن تۇتەتىپ وتىر. اۋىل تۇرعىندارىنىڭ ەرەكشە ءبىر قاسيەتى – عاسىرلار بويى، بارلىعى ۇيىمشىلدىقپەن ءبىر كىسىدەي 1-ءشى نە 2-ءشى مامىر كۇنى بيە بايلاپ، سول كۇندى كوكتەمنىڭ العاشقى مەرەكەسىنە اينالدىرعان.
تۋعان جەرىندە ءتۋريزمدى دامىتۋ ماقساتىندا، وسى ۇلتتىق ءداستۇردى ناسيحاتتاپ، دۇنيە جۇزىنە تانىتۋداعى باقتيار ساپاربەكۇلىنىڭ ۇسىنىسىن قولداپ، مۇراجايلىقتار ەتنوفەستيۆالدى جىلدا ىسكە اسىرىپ كەلەدى. وتكىزىلگەن ءىس-شاراعا العاشىندا رەسپۋبليكا كولەمىندە جۋرناليستتەر، ودان سوڭ اقش، فرانتسيا، پولشا، رەسەي، ۋكراينا، قىرعىزستان مەملەكەتتەرىنەن جانە وتاندىق تۋريستتەر، ال كەيىن يۋنەسكو ۇيىمىنىڭ وكىلدەرى قاتىسىپ، تاڭ قالىسىپ، ۇلكەن باعا بەرىپ، ەلىمىزدىڭ ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇراسى تىزىمىنە ەنگىزۋ ءۇشىن ءۇش جىل عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزدى. «قازاقفيلم» كينوستۋدياسىمەن دەرەكتى فيلم ءتۇسىردى. ناتيجەسىندە 2018 جىلى جەلتوقسان ايىندا ماۆريكيدە (افريكا) وتكەن يۋنەسكو-نىڭ 13 سەسسياسىندا قورعالىپ، دۇنيەجۇزىلىك تىزىمگە ەندى.
ول، ۇلىتاۋ جانە تەرىساققان حالقى ءۇشىن، باعا جەتپەس قۋانىش ەمەسپە... اتالعان فەستيۆال كەيىننەن ۇلىتاۋدا اۋدان اكىمدىگىمەن «كوكمايسا» اتاۋىمەن ءداستۇرلى جالعاسىپ كەلەدى. ال، باقتيار ساپاربەكۇلى وسى «كوكمايسا» ەتنوفەستيۆالىن رەسپۋبليكانىڭ بارلىق وڭىرىندە، ياعني، قازاقستان بويىنشا جىل سايىن وتكىزۋ ءۇشىن، ءار جەردىڭ اكىمدەرىمەن كەلىسسوز جۇرگىزىپ، ۇيىمداستىرىپ ءجۇر. ناتيجەسىندە، بيىل اقمولا وبلىسىنىڭ ەرەيمەنتاۋ، قورعالجىڭ، اتباسار، ستەرنوگورسك اۋداندارىندا، جامبىل وبلىسىنىڭ مەركى، سەمەي وبلىسىنىڭ سارىجال اۋىلدارىندا وتپەكشى. «سەبەبى، العاش رەت اتتى قولعا ۇيرەتىپ، بيە ساۋىپ، قىمىزدى الىپ كەلگەن قازاقستان، سوندىقتان بۇل ءبىزدىڭ ۇلتتىق ءداستۇرلى مەرەكەمىز بولىپ، بەلگىلەنۋى كەرەك» - دەيدى باكەڭ.
2015 جىلى «ۇلىتاۋ» قورىق-مۇراجايىنىڭ باستاماسىمەن جانە اۋدان اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن، قازاق حاندىعىنىڭ 550-جىلدىعىنا بايلانىستى، «ۇلىتاۋ – ۇلت ۇياسى» اتتى حالىقارالىق كونفەرەنتسيا ءوتتى. كونفەرەنتسياعا رەسەيلىك جانە وتاندىق تاريحشى عالىمدار قاتىسىپ، تاريحي عىلىمي تاقىرىپتارىن ورتاعا سالدى. ال، 2018 جىلى ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرا جونىندە حالىقارالىق سەمينار ءوتىپ، وزبەكستان، قىرعىزستان جانە تاجىكستان مەملەكەتتەرىنىڭ يۋنەسكو ۇيىمىنىڭ وكىلدەرى قاتىستى. مۇنداي حالىقارالىق ءىس-شارا اۋىل تاريحىندا العاشقى ءوتىپ وتىر. بۇل دا باكەڭنىڭ جان-جاقتى دالەلدەپ، ويلاپ تاپقان ۇسىنىستارىنىڭ ءبىر بولىگى.
باقتيار ساپاربەكۇلىنىڭ ىقپالىمەن، جان-جاقتى كەلىسىمىمەن ۇلىتاۋعا تۋريستتەردى تارتۋ ماقساتىندا مۇراجاي قىزمەتكەرلەرى لوندون(انگليا. 1917ج), بارسەلونا(يسپانيا. 2018ج), جانە توكيو(جاپونيا. 1918ج) مەملەكەتتەرىندە وتكەن حالىقارالىق تۋريستتىك كورمەلەرگە قاتىسىپ، ۇلىتاۋدى ناسيحاتتاپ كەلدى.
كەيىپكەرىمىزدىڭ تاعى ءبىر ۇلكەن ارمانى - تۇيە كەرۋەنى ەكسپەديتسياسىنىڭ جالعاسى رەتىندە، كەلەشەكتە دۇنيەجۇزىن ارالاۋ. ول كىسىنىڭ وسىنشا ۇلكەن ارماندارىن بويىنا قالايشا سىيعىزىپ جۇرگەندىگى، اركىمدى دە تاڭقالدىراتىنى ءسوزسىز. بىزگە ۇيرەتكەن رۋحاني ءبىلىمى، تاجىريبەسى بويىمىزعا وتانسۇيگىشتىك سەزىم ۇيالاتتى. ال قازىرگى كەزدە قازاقستاننىڭ تۇپكىر-تۇپكىرىن جاياۋ ارالاۋعا شىققان، ۇلىتاۋ ءوڭىرىنىڭ دامۋىنا ءوز ۇلەسىن قوسىن جۇرگەن شەبەر ۇستا، 72 جاستاعى سارسەنباي اقساقالعا قولداۋ كورسەتىپ، ءبىراز جەرلەرگە سوڭىنان ءوز كولىگىمەن ەرىپ، كومەك كورسەتىپ، جومارتتىق جاساپ ءجۇر.
وسىنشا كۇردەلى ەڭبەك جاساپ جۇرگەن اعامىز بۇگىن دە اسقارالى 60 جاستىڭ بەلەسىنە كەلىپ قالىپتى.
باقتيار ساپاربەكۇلىن ومىردەن توقىعانى مول، كەمەل ويلى تۇلعا دەپ بىلەمىز. ول كىسىگە وسى مەرەيلى جاسىنا اسقاق ارماندارىڭىز ورىندالىپ، ماقساتتارىڭىزعا جەتە بەرىڭىز، عۇمىرلى بولىڭىز! – دەمەكپىز.
"ۇلىتاۋ" ۇلتتىق تاريحي-مادەني جانە تابيعي
مۋزەي-قورىعىنىڭ باس قور ساقتاۋشىسى بايان شايگوزوۆا
