ماقسات حالىق: قازاقستاننان زاڭسىز شىعارىلعان اقشا اعىنى توقتاعان جوق (ۆيدەو)

23607
Adyrna.kz Telegram

ء"بىراز ميللياردتار بيۋدجەتكە قايتىپ جاتىر دەگەن اقپارات شىعىپ جاتىر. بۇل قاراجاتتارعا بايلانىستى ناقتى اشىقتىق بولۋى كەرەك. ول قاراجات قايدا جۇمىلدىرىلدى؟ قانداي ماقساتتا، قانداي الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ماسەلەنى شەشۋگە جۇمىلدىرىلدى؟ سول تۋرالى تولىق ەسەپ حالىققا ايتىلىپ وتىرۋى كەرەك. سول كەزدە عانا قازىرگى ۇكىمەتتىڭ ارەكەتىنە حالىقتا سەنىم پايدا بولادى". بۇل پىكىردى بەلگىلى ەكونوميست، قارجىگەر ماقسات حالىق Adyrna.kz ۇلتتىق پورتالىنىڭ تىلشىسىنە بەرگەن سۇحباتىندا ايتتى. 

ء"بىراز ميللياردتار بيۋدجەتكە قايتىپ جاتىر دەگەن اقپارات شىعىپ جاتىر. ارينە بۇل قۋانتادى. كوپتەگەن ازاماتتاردان سۇراقتار كەلىپ ءتۇسىپ جاتىر. ول قاراجات ەندى قايدا جۇمىلدىرىلادى؟ قانداي ماقساتتا قولدانىلادى؟ ارينە، بيۋدجەتكە ءتۇسىپ جاتسا بۇل ارى قاراي بيۋدجەتتىك پروتسەسستە شەشىلەتىن دۇنيە دەپ ايتقىم كەلەدى. ياعني ءبىرىنشى كەزەكتە الەۋمەتتىك ماڭىزى بار سالالارعا باعىتتالۋى كەرەك. ءالى شەشىمىن تاپپاي تۇرعان الەۋمەتتىك ماسەلەلەرگە جۇمىلدىرۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. دەي تۇرعانمەن حالىقتا جالپى وسى بىزدەگى بيۋدجەتتىڭ رەتتەلۋى مەن ءبولىنۋ پروتسەسسىنە كۇمانمەن قارايتىندار بار. ويتكەنى، كوپ جاعدايدا بىزدە بيۋدجەت قاراجاتىنىڭ ءوزى جىمقىرىلىپ كەتەتىن جاعدايلار كوپ... بۇل قاراجاتتارعا بايلانىستى ناقتى اشىقتىق بولۋى كەرەك. ول قاراجات قايدا جۇمىلدىرىلدى؟ قانداي ماقساتتا، قانداي الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ماسەلەنى شەشۋگە جۇمىلدىرىلدى؟ سول تۋرالى تولىق ەسەپ حالىققا ايتىلىپ وتىرۋى كەرەك. سول كەزدە عانا قازىرگى ۇكىمەتتىڭ ارەكەتىنە حالىقتا سەنىم پايدا بولادى دەپ ەسەپتەيمىن", - دەيدى ماقسات حالىق.

قارجىگەردىڭ ايتۋىنشا، كۇنى بۇگىنگە دەيىن ەلدەن ءتۇرلى سحەمالارمەن كەتىپ جاتقان اقشا قاراجاتتارىنىڭ اعىنى توقتاپ جاتقان جوق.

"مىنە، وسىنى توقتاتۋدىڭ ناقتى جولدارى جاسالۋى كەرەك. شەلەكتىڭ ءتۇبى تەسىك بولسا، ول جاقتا سۋ ءبارىبىر قالمايدى... سوندىقتان ەرتەڭ ءبىز ءوزىمىزدىڭ كەلەشەك ۇرپاققا ارنايتىن قورىمىزدا ءبىر نارسە قالسىن دەسەك، قازىردەن باستاپ وسى ماسەلەلەردى تولىق قولعا الۋىمىز كەرەك دەپ ويلايمىن. ول بىزدە زاڭ ۇستەمدىگى... مىسالى، ەكى ازاماتتىق الۋعا بولمايدى دەگەن زاڭىمىز بار. بىراق سوعان قاراماي ول زاڭدى تاپتاپ، ەكى ازاماتتىعى بار ازاماتتار وزگە ەلدەگى ازاماتتىعىن پايدالانۋ ارقىلى قارجى شىعارىپ الۋدىڭ ءتۇرلى جولدارىن ويلاستىرىپ جاتقاندار دا بار. سوندىقتان دا قۇزىرەتتى ورگانداردىڭ دا بۇل جاقتا ناقتى جۇمىس جاساۋى ماڭىزدى دەپ ەسەپتەيمىن. بارىنشا بلوكچەين تەحنولوگياسىن قولدانۋ وسى جەردە ماڭىزدى دەپ ويلايمىن. ويتكەنى، اقشانىڭ تسيفرلىق ىزدەرى ءبارى ساقتالىپ وتىراتىن بولادى. "قايدا كەتتى؟ قايدا جۇمسالدى؟ قانداي كەلىسىمشارتتار جاسالىندى؟" دەگەن ماسەلەلەردىڭ بارلىعى... مىنەكەي، ودان كەيىن بارىپ شەتەل اسىپ كەتكەن قاراجاتتى قايتارۋ بويىنشا ناقتى جۇمىستار جۇرگىزۋگە بولادى", - دەيدى قارجىگەر.

ەكونوميستتىڭ ساراپتاۋىنشا، ەل قازىناسىنا قاراجاتتاردىڭ قايتىپ جاتقانىنىڭ نەگىزگى سەبەبى  - ول وسى قاراجاتتى شىعارعان ازاماتتاردىڭ تەرگەۋدە وتىرعاندىعىندا...

"شەتەل اسىپ كەتكەن قانشاما ازاماتتار بار. شۆەيتساريا بانكتەرىنىڭ كودوۆوي سچەتتارىنا، ياچەيكالارىنا اقشالارىن سالىپ قويعان. ولاردى قايتارۋدىڭ قازىرگى كەزدە رەالدىلىعى تومەن. وتە تومەن دەپ ايتۋعا نەگىز بار. دەي تۇرعانمەن ەۋروپالىق وداقتا، امەريكادا وسى قازاقستاننان زاڭسىز شىعارىلعان قاراجاتتى قايتارۋ بويىنشا كومەكتەسەتىندەرىن ايتىپ جاتىر. بۇل دا كىشكەنە بولسىن كوڭىلگە ءۇمىت سىيلايدى", - دەيدى ماقسات حالىق.  

زارينا اشىربەك،

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى 

پىكىرلەر