"Bıraz milliardtar biudjetke qaityp jatyr degen aqparat şyǧyp jatyr. Būl qarajattarǧa bailanysty naqty aşyqtyq boluy kerek. Ol qarajat qaida jūmyldyryldy? Qandai maqsatta, qandai äleumettık maŋyzy bar mäselenı şeşuge jūmyldyryldy? Sol turaly tolyq esep halyqqa aitylyp otyruy kerek. Sol kezde ǧana qazırgı Ükımettıŋ äreketıne halyqta senım paida bolady". Būl pıkırdı belgılı ekonomist, qarjyger Maqsat Halyq Adyrna.kz ūlttyq portalynyŋ tılşısıne bergen sūhbatynda aitty.
"Bıraz milliardtar biudjetke qaityp jatyr degen aqparat şyǧyp jatyr. Ärine būl quantady. Köptegen azamattardan sūraqtar kelıp tüsıp jatyr. Ol qarajat endı qaida jūmyldyrylady? Qandai maqsatta qoldanylady? Ärine, biudjetke tüsıp jatsa būl ary qarai biudjettık prosesste şeşıletın dünie dep aitqym keledı. Iаǧni bırınşı kezekte äleumettık maŋyzy bar salalarǧa baǧyttaluy kerek. Älı şeşımın tappai tūrǧan äleumettık mäselelerge jūmyldyru kerek dep esepteimın. Dei tūrǧanmen halyqta jalpy osy bızdegı biudjettıŋ retteluı men bölınu prosessıne kümänmen qaraityndar bar. Öitkenı, köp jaǧdaida bızde biudjet qarajatynyŋ özı jymqyrylyp ketetın jaǧdailar köp... Būl qarajattarǧa bailanysty naqty aşyqtyq boluy kerek. Ol qarajat qaida jūmyldyryldy? Qandai maqsatta, qandai äleumettık maŋyzy bar mäselenı şeşuge jūmyldyryldy? Sol turaly tolyq esep halyqqa aitylyp otyruy kerek. Sol kezde ǧana qazırgı Ükımettıŋ äreketıne halyqta senım paida bolady dep esepteimın", - deidı Maqsat Halyq.Qarjygerdıŋ aituynşa, künı bügınge deiın elden türlı shemalarmen ketıp jatqan aqşa qarajattarynyŋ aǧyny toqtap jatqan joq. https://youtu.be/W-C9PkaLyT4
"Mıne, osyny toqtatudyŋ naqty joldary jasaluy kerek. Şelektıŋ tübı tesık bolsa, ol jaqta su bärıbır qalmaidy... Sondyqtan erteŋ bız özımızdıŋ keleşek ūrpaqqa arnaityn qorymyzda bır närse qalsyn desek, qazırden bastap osy mäselelerdı tolyq qolǧa aluymyz kerek dep oilaimyn. Ol bızde Zaŋ üstemdıgı... Mysaly, ekı azamattyq aluǧa bolmaidy degen Zaŋymyz bar. Bıraq soǧan qaramai ol Zaŋdy taptap, ekı azamattyǧy bar azamattar özge eldegı azamattyǧyn paidalanu arqyly qarjy şyǧaryp aludyŋ türlı joldaryn oilastyryp jatqandar da bar. Sondyqtan da qūzırettı organdardyŋ da būl jaqta naqty jūmys jasauy maŋyzdy dep esepteimın. Barynşa blokchein tehnologiiasyn qoldanu osy jerde maŋyzdy dep oilaimyn. Öitkenı, aqşanyŋ sifrlyq ızderı bärı saqtalyp otyratyn bolady. "Qaida kettı? Qaida jūmsaldy? Qandai kelısımşarttar jasalyndy?" degen mäselelerdıŋ barlyǧy... Mınekei, odan keiın baryp şetel asyp ketken qarajatty qaitaru boiynşa naqty jūmystar jürgızuge bolady", - deidı qarjyger.Ekonomisttıŋ saraptauynşa, el qazynasyna qarajattardyŋ qaityp jatqanynyŋ negızgı sebebı - ol osy qarajatty şyǧarǧan azamattardyŋ tergeude otyrǧandyǧynda...
"Şetel asyp ketken qanşama azamattar bar. Şveisariia bankterınıŋ kodovoi schettaryna, iacheikalaryna aqşalaryn salyp qoiǧan. Olardy qaitarudyŋ qazırgı kezde realdylyǧy tömen. Öte tömen dep aituǧa negız bar. Dei tūrǧanmen Europalyq Odaqta, Amerikada osy Qazaqstannan zaŋsyz şyǧarylǧan qarajatty qaitaru boiynşa kömektesetınderın aityp jatyr. Būl da kışkene bolsyn köŋılge ümıt syilaidy", - deidı Maqsat Halyq.
Zarina ÄŞIRBEK,
"Adyrna" ūlttyq portaly
