ءبىزدىڭ جاس كەزدەرىمىزدە كىتاپ جيناۋ مودا بولدى. دۇكەندەردەن جاڭا كىتاپ كورسەك بارىنشا ساتىپ الۋعا تىرىساتىنبىز. ءبىراز كىتاپتار ومىرگە دەگەن كوزقاراسىمىزدى قالىپتاستىرۋعا كادىمگىدەي اسەر ەتتى. سول ادەت بويىنشا ءبىرتالاي كىتاپتار جينالىپ قالىپتى. سوندا بۇل كىتاپتاردى نە ىستەۋ كەرەك؟
كەيىن الماتىعا كەلگەندە اكادەمكنيگا مەن بۋكينيست، ۇمىتپاسام جەلتوقسان-گوگول كوشەسىنىڭ قيىلىسىنداعى "پروگرەسس" كىتاپ دۇكەنى سۇيىكتى دۇكەندەرىم ەدى. بىردە دۇكەننەن ولجاس سۇلەيمەنوۆتىڭ "از ي يا"-سىن كورىپ ستيپەنديام جەتپەي ارتىنان الارمىن دەپ كەتىپ، كەيىن قولعا تۇسىرە الماي وكىنگەنىم-اي...
كەيىن، 1980 جىلدارى تەلەۆيزور شىقتى. ءالى ەسىمدە، ماسكەۋدەگى وليمپيادانى كورەمىز دەپ العاشقى تەلەۆيزورىمىزدى ساتىپ الىپ، وعان انتەننا تابا الماي، قولدان قۇراستىرىپ الەككە قالعانىمىز. بۇگىندەرى بۇعان ەشكىم دە سەنە قويماس. ارتىنان ەڭبەككە ارالاسقاننان كەيىن كىتاپ وقۋ سيرەكسىدى، بىرتە-بىرتە سوتكا مەن كومپيۋتەر شىققاننان كەيىن ءتىپتى وقىمايتىن بولدىق. 1990-2000 جىلدارى وپپوزيتسيالىق گازەتتەردىڭ ءتۇرىن وقىدىق - دات، سولدات، تاسجارعان، اسساندي تايمس، سۆوبودا سلوۆا، رەسپۋبليكا دەپ كەتە بەرەدى.
سول ادەت بويىنشا ءبىرتالاي كىتاپتار جينالىپ قالىپتى. جالپى وقىعان كىتاپتارىمنىڭ ءتىزىمىن جاساپ جۇرەتىنمىن. بۇگىندە قاراپ وتىرسام، ءبىراز دۇنيەنى وقىپ تاستاپپىن. جيۋل ۆەرننىڭ كىتاپتارى، انتۋان دە سەنت ەكزيۋپەري، دجەك لوندون... چۋكوت جازۋشىسى يۋري رىتحەۋدىڭ "اليتەت ۋحوديت ۆ گورى" دەگەنىن الماتىنىڭ بوراندى تۇندەرىندە وقىعانىم، چۋكوتتاردىڭ ومىرىنە تاڭ قالعانىم ءالى كوز الدىمدا. ءتىپتى بام-عا دا كىتاپتار جىبەرىپ ەدىك-اۋ... سول ارقىلى بام-عا قۇرىلىسقا كەتكەن شىمكەنتتىڭ قىزىمەن تانىسقانىم، ونىڭ الماتىدا وقيتىن ءسىڭلىسىن بالدىزىمداي كورىپ جۇرگەنىم... بۇگىندە ەرتەگى سياقتى.
وقىلماعان كىتاپتار دا بارشىلىق ەكەن. مىسالى ورىس كلاسسيكتەرىنىڭ كىتاپتارى. ل.تولستويدىڭ "ۆوينا ي ميرىنەن" باستاپ. گوركي، چەحوۆ، گوگول، نە كەرەك، جانىڭا كەرەكتىڭ ءبارى بار. ەندى سۇراق - بۇلاردى ەندى وقىمايمىن، ول انىق. بۇرىن جۇمىستان قول تيمەدى دەدىك، ەندى ءتىپتى زاۋقىم جوق. اسىرەسە، ورىستاردىڭ كىم ەكەندىگىن تانىپ-بىلە تۇسكەننەن كەيىن. بالالارىم دا وقىمايدى، وعان سەنىمدىمىن. وسىلاردىڭ ءتىپتى كىتاپ وقىپ جاتقاندارىن كورمەيمىن. ال نەمەرەلەر تۋرالى ءتىپتى ايتپاي-اق تا قويايىن.
سوندا بۇل كىتاپتاردى نە ىستەۋ كەرەك؟ بۇل تەك مەنىڭ باسىمداعى ەمەس، مەنىڭ زامانداستارىمنىڭ كوبىنىڭ باسىندا بار جاعداي بولار دەپ شامالايمىن. نە ىستەگەن دۇرىس - كوممەنتاريلەرگە جازا كەتەرسىزدەر.
