فوتو: ماكسيم ستۋلوۆ / ۆەدوموستي
ەۋروپالىق وداق (ەو) تاجىكستاندى رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتينگە قاتىستى حالىقارالىق قىلمىستىق سوت (حقس) شىعارعان وردەردى ورىنداماعانى ءۇشىن ايىپتادى. بۇل مالىمدەمە 10 قازاندا ەۋروپالىق سىرتقى ارەكەتتەر قىزمەتىنىڭ (EEAS) رەسمي سايتىندا جاريالاندى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا”.
2023 جىلى ناۋرىزدا حقس رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتينگە جانە بالالار قۇقىعى جونىندەگى ۋاكىل ماريا لۆوۆا-بەلوۆاعا تۇتقىنداۋ وردەرىن شىعارعان بولاتىن. ولارعا ۋكراينانىڭ رەسەي قارۋلى كۇشتەرى باسىپ العان اۋماقتارىنان بالالاردى زاڭسىز دەپورتاتسيالاۋ جانە كوشىرۋ قىلمىستارى بويىنشا ايىپ تاعىلىپ وتىر.
بۇل ارەكەتتەر حالىقارالىق قۇقىق نورمالارىنا قايشى دەپ تانىلىپ، حقس تەرگەۋ جۇرگىزۋدە. ەۋرووداق كرەملدىڭ ۋكرايناداعى سوعىسى اياسىندا جاسالعان بارلىق اسكەري جانە گۋمانيتارلىق قىلمىستار ءۇشىن ءادىل جاۋاپقا تارتىلۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيدى.
تاجىكستان – ريم ستاتۋتىن راتيفيكاتسيالاعان، ياعني حقس-تىڭ مۇشە مەملەكەتتەرىنىڭ ءبىرى. مۇنداي ەلدەر سوت شەشىمدەرىن ورىنداۋعا مىندەتتى. الايدا، رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ "ورتالىق ازيا – رەسەي" سامميتىنە جانە تمد مەملەكەت باسشىلارىنىڭ كەڭەسىنە قاتىسۋ ءۇشىن دۋشانبە قالاسىنا ساپارى بارىسىندا تاجىكستان بيلىگى حقس وردەرىن ورىنداماعان.
ەۋرووداق بۇل ارەكەتتى حالىقارالىق مىندەتتەمەلەردىڭ بۇزىلۋى رەتىندە باعالاپ وتىر جانە بارلىق مۇشە ەلدەردى حقس-پەن تولىق ىنتىماقتاستىق ورناتۋعا شاقىردى.
ءپۋتيننىڭ تاجىكستانعا ساپارى قارساڭىندا حالىقارالىق Human Rights Watch قۇقىق قورعاۋ ۇيىمى دۋشانبە بيلىگىن رەسەي پرەزيدەنتىنە ەلگە كىرۋگە رۇقسات بەرمەۋگە نەمەسە كەلگەن بويدا تۇتقىنداۋعا شاقىردى. ۇيىم حقس وردەرىنىڭ زاڭدى كۇشى بار ەكەنىن ەسكە سالىپ، حالىقارالىق قۇقىقتى قۇرمەتتەۋگە ۇندەدى.
ايتا كەتسەك، 2024 جىلى قىركۇيەكتە پۋتين حقس مۇشەسى موڭعولياعا بارعان بولاتىن. الايدا، ۇلان-باتىر دا رەسەي كوشباسشىسىن تۇتقىنداۋدان باس تارتقان. بۇل جاعداي دا حالىقارالىق قاۋىمداستىقتىڭ سىنىنا ۇشىرادى.
