CNN ارناسىندا ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان كونە سەمياركا (جەتىجار) قونىسىن زەرتتەپ جاتقان حالىقارالىق ارحەولوگتار توبىنىڭ ناتيجەلەرىنە ارنالعان كەڭ كولەمدى ماقالا جارىق كوردى.
CNN Science ءبولىمىنىڭ قازاقستانداعى جەتىجار ارحەولوگيالىق نىسانى تۋرالى ماتەريال جاريالاۋى – ەلىمىزدىڭ عىلىمي ەكوجۇيەسى ءۇشىن ايرىقشا ماڭىزدى وقيعا. بۇل تەك قىزىقتى جاڭالىق ەمەس، ەۋرازيا دالاسىنا قاتىستى حالىقارالىق تۇسىنىك پەن قابىلداۋدى وزگەرتىپ، وتاندىق ارحەولوگيا عىلىمى ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەر اشاتىن جاڭالىق.
جەتىجار – ەۋرازيا دالاسىنىڭ ەڭ ماڭىزدى نىساندارىنىڭ ءبىرى. ول قازىرگى قازاقستان اۋماعىندا 3,5 مىڭ جىلدان استام ۋاقىت بۇرىن جوسپارلى قۇرىلىسى بار، تۇراقتى ۇيلەرى جانە دامىعان قالايى- قولا مەتاللۋرگياسى بار ءىرى پروتوقالا بولعانىن دالەلدەيدى. جاڭا دەرەكتەر كوشپەلى قوعامدار تۋرالى قالىپتاسقان كوزقاراستى قايتا قاراۋدى تالاپ ەتىپ، ولاردا ەسكى دۇنيەنىڭ العاشقى ورتالىقتارىمەن پارا-پار ۋربانيستىك قۇرىلىمداردىڭ بولعانىن كورسەتەدى. بۇگىنگى جەتىجار – ورتالىق ازيا دالالارىنىڭ ءوز الدىنا تەحنولوگيالىق جانە الەۋمەتتىك دامۋدىڭ ورتالىعى بولعانىن دالەلدەيتىن، ەرتىس اڭعارىندا بوي كوتەرگەن قولا ءداۋىرىنىڭ قالاسى.
1. ءوڭىردىڭ جاڭا عىلىمي كەلبەتى
زەرتتەۋلەر قازىرگى قازاقستان اۋماعىندا قولا ءداۋىرىنىڭ شامامەن 140 گەكتاردى قامتىعان ءىرى ورتالىعى بولعانىن كورسەتتى.
بۇل الەمدىك ارحەولوگيا عىلىمى ءۇشىن – دالا قوعامدارىن تەك ءموبيلدى دەپ قاراستىراتىن تۇسىنىكتى قايتا قاراۋدىڭ قاجەتتىلىگىن بىلدىرەدى. جەتىجار كۇردەلى قالا قۇرىلىمدارى، راسىمدىك ورتالىقتار جانە مەتاللۋرگيالىق ءوندىرىستىڭ بولعانىن ايقىن كورسەتەدى.
2. حالىقارالىق عىلىمي ء관심نىڭ ارتۋى
جوباعا قازاقستان، ۇلىبريتانيا جانە اقش عالىمدارى بىرلەسە قاتىسۋدا.
الەمنىڭ الدىڭعى قاتارلى عىلىمي ورتالىقتارىنىڭ بۇل زەرتتەۋگە قىزىعۋشىلىق تانىتۋى – ءبىزدىڭ اۋماقتاعى نىسانداردىڭ جاھاندىق دەڭگەيدەگى ماڭىزىن دالەلدەيدى.
3. قازاقستاننىڭ عىلىمي الەۋەتىن ارتتىرۋ
مۇنداي جوبالار وتاندىق ۋنيۆەرسيتەتتەر مەن عىلىمي ورتالىقتار ءۇشىن ۇلكەن مۇمكىندىك بەرەدى:
- Antiquity سياقتى جوعارى دەڭگەيلى حالىقارالىق باسىلىمدارعا ەنۋ;
- پانارالىق زەرتحانالار قۇرۋ;
- جاس زەرتتەۋشىلەردى دالالىق جۇمىستارعا تارتۋ;
- عىلىمي ساراپتامانىڭ ەكسپورتىن كۇشەيتۋ.
4. ءبىلىم بەرۋ ءۇشىن ستراتەگيالىق ماڭىزى
- ارحەولوگيالىق جاڭالىقتار بىرتىندەپ كەلەسى باعىتتارعا ەنگىزىلۋى ءتيىس:
- تاريح پەن ارحەولوگيا بويىنشا جاڭارتىلعان وقۋ باعدارلامالارىنا،
- تسيفرلىق ءبىلىم بەرۋ رەسۋرستارىنا،
- جاساندى ينتەللەكتكە نەگىزدەلگەن زەرتتەۋ كۋرستارىنا.
ءبىز ستۋدەنتتەردىڭ قازاقستاندى پەريفەريا ەمەس، كەڭ اۋقىمدى ەۋرازيا تاريحىنىڭ وزەگى رەتىندە قابىلداۋىن قالايمىز.
مادەني جانە ۇلتتىق ءنارراتيۆتى قالىپتاستىرۋ
جەتىجار – قازاقستان جەرىندە دامىعان قوعامداردىڭ، تەحنولوگيالىق ورتالىقتاردىڭ جانە ەرتە مەتاللۋرگيانىڭ بولعانىن دالەلدەيتىن تاعى ءبىر ماڭىزدى ايعاق.
بۇل ءبىزدىڭ تاريحي سانامىزدى كۇشەيتىپ، مادەني ساياسات ءۇشىن جاڭا ىرگەتاس قالىپتاستىرادى.
6. قازاقستاننىڭ زەرتتەۋدى قولداۋى
جەتىجاردى ارحەولوگيالىق زەرتتەۋ قازاقستاننىڭ عىلىمي گرانتىنىڭ قولداۋى ارقاسىندا جۇزەگە اسىپ وتىر.
جوبا قازاقستان رەسپۋبليكاسى عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ گرانتى اياسىندا، سونداي-اق بريتان اكادەمياسى مەن ەۋروپالىق زەرتتەۋ كەڭەسىنىڭ قولداۋىمەن قارجىلاندىرىلادى. بۇل – ارحەولوگيا عىلىمىنا مەملەكەت تاراپىنان سالىنعان ينۆەستيتسيالار حالىقارالىق دەڭگەيدەگى ناتيجەگە الىپ كەلەتىنىن كورسەتەدى.
جەتىجار اشىلىمى – ارحەولوگيا، ءبىلىم بەرۋ جانە ۇلتتىق بىرەگەيلىكتىڭ توعىسقان تۇسى.
ءبىز حالىقارالىق زەرتتەۋلەردى ءارى قاراي قولداپ، قازاقستان عىلىمىن جۇيەلى تۇردە دامىتۋعا باسىمدىق بەرەمىز.
