جامبىل وبلىسىنا قاراستى مەركى اۋدانىندا كەنەسارى حاننىڭ ەسكەرتكىشىنە قاتىستى داۋ 2-3 جىلدان بەرى كوتەرىلىپ كەلەدى. جەرگىلىكتى تۇرعىندار ءوز قارجىسىنا ورناتقان ەسكەرتكىشتى جەرگىلىكتى بيلىك جارامسىز دەپ تاۋىپ، تۇرعان جەرىنەن الىپ تاستاعان بولاتىن. اسقار مىرزاحمەتوۆتىڭ كەزىندە باستالعان داۋ ساپارباەۆتىڭ كەزىندە دە شەشىمىن تاپپاي جاڭا اكىم نۇرجان نۇرجىگىتوۆتىڭ قاراۋىنا ءوتىپ تۇر.
كەنەسارى حاننىڭ ەسكەرتكىشى جىر بولعاندا وبلىستىڭ بۇرىنعى اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆ جالپى قۇنى 500-600 ملن تەڭگەگە «قازاق ەلىنە مىڭ العىس» جانە «ءبىز بىرگەمىز» دەگەن مونۋمەنتىن اشسا، نۇرجان نۇرجىگىتوۆ دىنمۇحامەد قوناەۆقا ەڭسەلى ەسكەرتكىشى ورناتىپ تاستادى. ءبىر قىزىعى حان كەنەگە كەلگەندە جەرگىلىكتى بيلىكتى تاس جۇرەگى جىبىمەي-اق قويدى. وسىندايدا «ايبىنى اسقاق كەنەسارى حاننان كوممۋنيستتىك پارتيانىڭ وكىلى دىنمۇحامەد قوناەۆ ارتىق پا؟» دەگەن زاڭدى سۇراق تۋىندايدى؟ جوق الدە بيلىك ءالى كۇنگە دەيىن «حان كەنەنىڭ ەسكەرتىشىن ورناتساق، رەسەيدى رەنجىتىپ الامىز» دەپ قورقا ما؟
ال كەنەسارى حاننىڭ ەسكەرتكىشىن سالىپ جاتقان حالىقتىڭ ايتۋىنشا، مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى ءمۇسىندى قويۋعا رۇقسات بەرمەي وتىرعان كورىنەدى. ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار الاڭىندا مادەنيەت كوميتەتى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى كۇمىس سەيىتوۆاعا «حان كەنەنىڭ ەسكەرتكىشىن قاراۋدى كوميتەت نەگە سوزىپ جىبەردى؟ بيىلعى كەنەسارى حاننىڭ 220 جىلدىعىنا دەيىن ەسكەرتكىشتى ورناتۋعا رۇقسات بەرەسىزدەر مە؟» دەپ سۇراق قويدىق.
«جاڭا ەسكەرتكىشتى ورناتۋدىڭ ءوزىنىڭ ەرەجەسى بار. ول ەرەجەگە سايكەس جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاننىڭ ۇسىنىسى ەكى كەزەڭدە قارالادى. ءبىرىنشى كەزەڭدە ەسكەرتكىشتىڭ يدەياسىن قولداۋ جانە مينيسترلىكتىڭ جانىنان قۇرىلعان كوميسسيا يدەيا قولداۋ تاپقاننان كەيىن ورناتىلاتىن ەسكەرتكىشتى كوركەمدىك جاعىنان قاراستىرۋ ءۇشىن ءمۇسىننىڭ كىشكەنە فورماسىن كوميسسيانىڭ قاراۋىنا وتكىزەدى. كوميسسيا قاراعاننان كەيىن ءوزىنىڭ ەسكەرتپەلەرىن بەرىپ نەمەسە ەسكەرتپەسىز ماقۇلدانعان جاعدايدا عانا ورناتۋعا رۇقسات بەرەدى. سوندىقتان مەن بۇل ماسەلەنى ناقتى ايتا المايمىن. بىراق ەگەر وسى پروتسەدۋرا دۇرىس ۇيىمداستىرىلىپ، جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاننان ۇسىنىس ءتۇسىپ جاتسا، بيىلعى جىلى تۇسكەن ۇسىنىستار جىلدىڭ اياعىنا دەيىن قاراستىرىلىپ، ماقۇلداناتىن بولادى نەمەسە قولداۋ تاپپاعان جاعدايدا ونىڭ سەبەبى ايتىلىپ، جاۋابى جولدانادى»، – دەدى ول.
سونداي-اق كۇمىس سەيىتوۆاعا «كەنەسارىنىڭ 220 جىلدىعىنا وراي مادەنيەت كوميتەتى نەگە اۋقىمدى ءىس-شارا ۇيىمداستىرمادى؟» دەگەن سۇراق قويدىق.
«بىزدە قولدانىستاعى ۇكىمەتتىڭ قاۋلىسى بار. ول قاۋلىعى سايكەس اۋقىمدى رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدەگى شارا 100 جىلدىق جانە ءار 25 جىل سايىن اتالىپ وتىلەدى. سوندىقتان 225 جىلدىعى قولدانىستاعى زاڭناما اياسىندا اتالىپ وتىلەدى. سونىمەن قاتار كەنەسارى حانىمىزدىڭ ەلىمىزگە قوسار ۇلەسىن ەسكەرە وتىرىپ ءار وڭىردە وسى ماسەلەگە بايلانىستى اۋقىمدى ءىس-شارالار وتكىزىلىپ وتىر»، – دەپ جاۋاپ بەردى.
نەگىزى حان كەنەنىڭ ەسكەرتكىش ورناتۋعا جامبىل وبلىسى اكىمى نۇرجان نۇرجىگىتوۆ پەن مەركى اۋدانى اكىمى جورابەك باۋبەكوۆ مۇددەلى بولۋى كەرەك ەدى. ەگەر جەرگىلىكتى بيلىك تاراپىنان نيەت بولسا، ونى مادەنيەت مينيسترلىگى بىردەن ماقۇلدايدى. ايتسە دە نۇرجان نۇرجىگىتوۆتى كەنەسارى حاننىڭ ەسكەرتكىشىنەن گورى، تۋعان كۇيەۋ بالاسىنىڭ ماسەلەسى قاتتى الاڭداتىپ جۇرسە كەرەك. الەۋمەتتىك جەلى بەلسەندىلەرى وبلىس اكىمىنىڭ تۋعان كۇيەۋبالاسى سۇلتان ماراتتىڭ قورداي اۋدانى اكىمدىگىنىڭ سپورت جانە دەنەشىنىقتىرۋ بولىمىنە باسشى بولىپ تاعايىندالعانىن جازىپ جاتىر. ءبىر سوزبەن ايتقاندا نۇرجان مولديارۇلىنا كەنەسارى حاننىڭ ەسكەرتكىشىنەن قاراعاندا كۇيەۋ بالاسىنىڭ ماسەلەسى ماڭىزدى بولىپ تۇر.
سەرىك جولداسباي
