قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسيالىق زاڭىنىڭ 17 جانە 21-باپتارىنا سايكەس جانە قوعامدى ودان ءارى دەموكراتيالاندىرۋ، ەلدە جۇرگىزىلىپ جاتقان رەفورمالار تۋرالى حالىقتى حاباردار ەتۋ، جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ اشىقتىعىن، جاۋاپكەرشىلىگىن، ەسەپتىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا قاۋلى شىعاردى، دەپ جازدى «ادىرنا» ءتىلشىسى.
باس قۇجاتتا «بارلىق دەڭگەيدەگى اكىمدەر جىل بويى حالىقپەن كەزدەسۋلەر وتكىزسىن، ولاردىڭ بارىسىندا حالىقتى تولعاندىراتىن الەۋمەتتىك ماسەلەلەرگە باسا نازار اۋدارا وتىرىپ، قازاقستاندى جاڭعىرتۋدىڭ جاڭا باعدارىنىڭ نەگىزگى باعىتتارى تۋرالى حاباردار ەتسىن جانە پروبلەمالىق ماسەلەلەردى شەشۋدىڭ جولدارى مەن مەرزىمدەرىن ءتۇسىندىرسىن»، دەلىنگەن ەدى.
پرەزيدەنتتىڭ پارمەنىنە وراي، الماتى قالاسىنىڭ اكىمى تۇراقتى تۇردە قالا حالقىمەن كەزدەسۋلەر وتكىزىپ كەلەدى. بۇل ولى شاھار باسشىسى ەربولات دوساەۆتىڭ حالىقپەن كەزەكتى كەزدەسۋى جەتىسۋ اۋدانىندا ءوتتى. قالا باسشىسى اۋداننىڭ دامۋى جانە تۇرعىنداردان تۇسكەن ۇسىنىستار بويىنشا اتقارىلعان جۇمىستار تۋرالى ايتىپ بەردى. كەزدەسۋگە 300-دەن استام ادام كەلدى.
اۋداندا كوممۋنالدىق ينفراقۇرىلىمدى جاڭعىرتۋ وزەكتى ماسەلە بولىپ قالا بەرەدى. اۋدان تۇرعىندارى قۇلاگەر ش/ا جىلۋمەن جابدىقتاۋ ماسەلەسىنە ەرەكشە الاڭداۋشىلىق ءبىلدىردى. شاعىن اۋداندا ۇزىندىعى 1,7 كم بولاتىن جىلۋ جەلىلەرىن قايتا قۇرۋ قازان ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن جۇرگىزىلدى، ال قازىرگى ۋاقىتتا تولىق اياقتالدى.
اۋداندى تۇراقتى ەلەكترمەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن 40 كم ەسكىرگەن ەلەكتر جەلىلەرىن قايتا جاڭارتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە، 800 باعانا ورناتىلدى، 15,8 كم كابەل تارتىلدى. بۇل جەتىسۋ اۋدانىندا 4000-نان استام ابونەنتتى ۇزدىكسىز ەلەكترمەن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. جىل سوڭىنا دەيىن كوشە جارىعىن مودەرنيزاتسيالاۋ اياقتالادى.
قاراشا ايىندا قازىباەۆ، رىسقۇلوۆ داڭعىلدارى، تاتىبەكوۆ كوشەسى، رايىمبەك داڭعىلىنىڭ قيىلىسىندا ۇزىندىعى 57,9 كم سۋمەن جابدىقتاۋ جەلىلەرىن رەكونسترۋكتسيالاۋ جانە كارىز قۇرىلىسى بويىنشا جۇمىستار اياقتالادى.
جول ينفراقۇرىلىمى جانە قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرى بويىنشا: اعىمداعى جىلدىڭ باسىنان بەرى جالپى اۋدانى 28 مىڭ شارشى مەتر بولاتىن 124 جول ۋچاسكەسىنە اعىمداعى جوندەۋ جۇرگىزىلدى، ورتاشا جوندەۋ – ۇزىندىعى 26,3 كم بولاتىن 21 كوشەگە، ۇزىندىعى 16,3 كم بولاتىن جاڭا تروتۋارلار سالىندى، 30 جاڭا ايالداما كەشەنى ورناتىلدى، 8 اۆتوبۋس باعىتىنىڭ جىلجىمالى قۇرامى تولىعىمەن جاڭارتىلدى.
وقۋشى ورىندارىنىڭ تاپشىلىعىن ازايتۋ ءۇشىن ءۇش مەكتەپكە 800 ورىندىق 3 قوسىمشا نىساننىڭ قۇرىلىسى باستالدى. ەكى مەكتەپتى كۇردەلى جوندەۋ قاراستىرىلعان.
جەتىسۋ اۋدانىندا ءتۇرلى جاستاعى بالالاردىڭ سپورتپەن شۇعىلدانۋى ءۇشىن 2 دەنە شىنىقتىرۋ-ساۋىقتىرۋ كەشەنى اشىلدى: كەمەل ش/ا اۋىسىمىندا 94 كەلۋشىگە، ال اينابۇلاق شاعىن اۋدانىندا اۋىسىمىندا 100 كەلۋشىگە ارنالعان.
مەديتسينالىق قىزمەت كورسەتۋدىڭ قادامدىق قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن جىل سوڭىنا دەيىن كەمەل ش/ا 200 كەلۋشىگە ارنالعان ودا (وتباسىلىق دارىگەرلىك امبۋلاتوريا) قۇرىلىسى اياقتالادى. ءبىر اۋىسىمدا 500 كەلۋشىگە ارنالعان ەمحانالارعا كۇردەلى جوندەۋ جانە ەكى عيمارات سالۋعا جوبالاۋ-سمەتالىق قۇجاتتاما دايىنداۋ قولعا الىنعان.
اۋداندا قاتتى جاۋىن-شاشىن كەزىندە سۋ باسۋ ماسەلەسى وزەكتى بولىپ قالۋدا. تج جەلىسى بويىنشا 8 ۋچاسكەنى جويۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن ۇزىندىعى 7,2 كم ارىق جەلىلەرىن سالۋ، 2,2 كم كوللەكتورلاردى قالپىنا كەلتىرۋ جانە 2,5 كم ەسەنتاي كانالىن تازارتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. اتالعان جۇمىستاردى اعىمداعى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن اياقتاۋ جوسپارلانۋدا. كەلەسى جىلى ەكولوگيا جانە قورشاعان ورتانى باسقارۋ جەلىسى بويىنشا ۇزىندىعى 27 كم 27 ۋچاسكەدە ارىق جەلىلەرىن سالۋ جوسپارلانۋدا.
سونداي-اق، قالا اكىمى ەربولات دوساەۆ اۋداننىڭ قوعامدىق قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ شارالارى تۋرالى حاباردار ەتتى. اعىمداعى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ادامدار كوپ جينالاتىن جەرلەردە 597 بەينەكامەرا ورناتىلادى.
«حالىق قاتىساتىن بيۋدجەت» باعدارلاماسى بويىنشا اۋداندا 800 ملن تەڭگەگە 23 جوبا ىسكە اسىرىلدى. بۇل جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ ۆەليكولۋكسكايا كوشەسىندە جاڭا قوعامدىق كەڭىستىك قۇرۋعا مۇمكىندىك بەردى. سونداي-اق، ەكى سكۆەردە جاڭا سپورت الاڭدارى اشىلدى.
اۋدان تۇرعىندارى 2023 جىلعا قوعامدىق كەڭىستىكتى اباتتاندىرۋ جانە كوگالداندىرۋ، بالالار مەن سپورت الاڭدارىن جوندەۋ جانە جاساۋ بويىنشا 129 ءوتىنىم بەردى، ونىڭ ىشىندە 18 جوبا الدىن الا ىرىكتەلدى.
الماتى اكىمىمەن كەزدەسۋ بارىسىندا تۇرعىندار جولداردى جوندەۋ، كارىز جانە ەلەكتر جەلىلەرىن اباتتاندىرۋ جانە ت. ب. ماسەلەلەردى كوتەردى.
