بۇگىن الاش ارىستارى نەگىزىن قالاعان «قازاق» گازەتىنىڭ جارىققا شىققانىنا 110 جىل

3126
Adyrna.kz Telegram

بۇگىن الاش ارىستارى نەگىزىن قالاعان «قازاق» گازەتىنىڭ جارىققا شىققانىنا 110 جىل. وسىعان قاتىستى قر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى دارحان قىدىرالى ءوزىنىڭ فەيسبۋك پاراقشاسىندا پىكىر قالدىردى، دەپ جازادى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.

- 2 اقپان – ۇلت جۋرناليستيكاسى مەن رۋحانياتى ءۇشىن اتاۋلى كۇن. سەبەبى، وسىدان 110 جىل بۇرىن حح عاسىر باسىنداعى ءۇمىت پەن ۇرەيدىڭ اراسىنداعى ارپالىس كۇرەستە ۇلتتىڭ جوعىن جوقتاپ، قاجەتىن تۇگەندەگەن «قازاق» گازەتىنىڭ العاشقى ءنومىرى شىققان ەدى. گازەت ۇلتتىق رەنەسانستىڭ باستاۋىندا تۇرىپ، حالقىمىزدىڭ اقىل-ويىن، سانا-سەزىمىن مۇلدە بولەك ارناعا بۇردى. احمەت بايتۇرسىنۇلى، ءاليحان بوكەيحانۇلى، مىرجاقىپ دۋلاتۇلى سەكىلدى ۇلت زيالىلارىنىڭ ەسىمدەرىمەن ۇشتاسىپ جاتقان باسىلىم – تالاي تاريحتىڭ كۋاسى، حالىقتىڭ رۋحاني قازىناسى. ۇلت ۇستازى ا.بايتۇرسىنۇلىنىڭ «گازەت – حالىقتىڭ كوزى، قۇلاعى ءھام ءتىلى» دەگەن ايگىلى ءسوزى «قازاق» گازەتىنىڭ العاشقى سانىندا جارىق كورگەن ماقالادا ايتىلعان ەدى. بۇل ءسوز عاسىردان اسا ۋاقىت بويى قازاق ءباسپاسوزىنىڭ دامۋىنا دەمەۋ بولىپ، ۇرانىنا اينالدى. «قازاق» گازەتى قاي زاماندا دا حالىقتىڭ ءۇنىن جەتكىزىپ، ۋاقىت سىنىنا ءتوزىپ، وزىندىك سونى سۇرلەۋىن قالىپتاستىردى", - دەپ جازدى مينيستر. 

ونىڭ ايتۋىنشا، «قازاق» گازەتى جارىق كورگەن كۇننەن باستاپ ۇلتتىڭ ەڭ تاعدىرشەشتى دە وتكىر ماسەسەلەرىن قاۋزادى.

- «قازاقتىڭ تاريحى»، «ءدىن تالاسى»، «جەر ىزدەگەن قازاقتار!»، «قازاقتان سولدات الا ما؟»، «زەمستۆو نە نارسە؟»، «ۇرى تيۋ» سەكىلدى ۇلتتىڭ جان-جۇرەگىن سىزداتقان وزەكتى تاقىرىپتاردى جۇرتپەن بىرگە تالقىعا سالدى. تاريحقا قاراپ وتىرساق، «قازاقتىڭ» جالپى 266 نومەرى جارىق كورىپتى. العاشقى 40 ءنومىرىن مۇستافا ورازاەۆ باستىرسا، 41 نومىرىنەن باستاپ «ازامات سەرىكتىگى» ارقىلى باسىلدى. 1913 جىلى 44, 1914 جىلى 48, 1915 جىلى 71, 1916 جىلى 48, 1917 جىلى 46, 1918 جىلى 9 ءنومىرى جارىققا شىقتى. سوڭعى №266 سانى – 1918 جىلى 26 قىركۇيەكتە وقىرمان نازارىنا ۇسىنىلدى. تاۋەلسىز ەلدىڭ بۇگىنگى ءباسپاسوزى دە «قازاق» گازەتىنىڭ ازاتكەرلىك ىزىمەن ەل قاجەتىنە جۇمىس ىستەپ جاتىر. «قازاق گازەتتەرى» دەگەن ارداقتى اتتى ارقالاعان جاڭا قۇرىلىم دا اتا باسىلىمنىڭ داۋىرلىك جۇگىن ارقالاپ، بولاشاق ءۇشىن قىزمەت قىلار دەپ سەنەمىز. «قازاق» گازەتىنىڭ 110 جىلدىعى لايىقتى اتاپ وتىلەدى. شىعاتىن عىلىمي ساراپتامالار، ارحيۆتەن الىناتىن تىڭ ماتەريالدار مەن ءتۇرلى تەلەۆيزيالىق تۇسىرىلىمدەر ۇلت ءباسپاسوزى تەمىرقازىعىنىڭ اتىن اسقاقتاتارى ءسوزسىز",- دەيدى دارحان قىدىرالى.

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى 

پىكىرلەر