«ساۋلە ابەدينوۆا: قايتىس بولعان ادام قالاي كەلەدى؟». ماقالاعا رەسمي جاۋاپ

1948
Adyrna.kz Telegram

قۇرمەتتى رەداكتسيا!

 

بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورى اتىنان كاسىبي قىزمەتتەرىڭىزدە تابىس تىلەي وتىرىپ، adyrna.kz سايتىندا 2019 جىلعى 18 اقپاندا جاريالانعان «ساۋلە ابەدينوۆا: قايتىس بولعان ادام قالاي كەلەدى؟» اتتى ماتەريالعا جاۋاپ رەتىندە ازىرلەنگەن ماقالانى وقىرمانداردىڭ نازارىنا ۇسىنۋ ءۇشىن جىبەرىپ وتىرمىز. مۇراگەرلىك قۇقىعى ماسەلەسى قامتىلعان وسى ماقالانى جاريالاۋىڭىزدى سۇرايمىز.

الدىن الا العىسىمىزدى بىلدىرەمىز جانە الداعى ۋاقىتتا ىنتىماقتاستىعىمىز جالعاسادى دەگەن ۇمىتتەمىز.

 

قۇرمەتپەن،

«بجزق» اق ءباسپاسوز قىزمەتى

زەينەتاقى قورىنداعى زەينەتاقى جيناقتارى وسيەت بويىنشا جانە زاڭعا

سايكەس مۇراعا قالدىرىلادى

مۇراگەرلىك قۇقىق ماسەلەسى ەڭ ءبىر كۇردەلى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى ەكەنى
بەلگىلى. ويتكەنى ول كوپتەگەن زاڭ باپتارىن قامتيدى جانە ءتيىستى قۇجاتتار
توپتاماسىن تالاپ ەتەدى.
بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورىنىڭ (بۇدان ءارى – بجزق، قور)
كەڭسەلەرىندە دە وسى ماسەلە بويىنشا كەيدە سالىمشىلار مەن الۋشىلار
تاراپىنان تۇسىنىسپەۋشىلىكتەر ورىن الىپ جاتادى. ادەتتە قوردا زەينەتقى
جيناقتارى بار ادام قايتىس بولعان جاعدايدا، ونىڭ وتباسى مۇشەسىنە نەمەسە
جەرلەۋدى ۇيىمداستىرعان ادامعا قايتىس بولعان ادامنىڭ جيناقتارى ەسەبىنەن
جەرلەۋگە ارنالعان بىرجولعى تولەم تولەنەدى. مىنە وسى اقشانى راسىمدەۋگە
كەلگەندەردىڭ كوپشىلىگى: «شوتتا قانشا اقشا جاتىر؟ بىلۋگە بولا ما؟ ونىڭ
بارلىعىن قاشان بەرەسىزدەر؟» - دەپ سۇرايدى. ءتىپتى «جالعىز مۇراگەر مەن،
جيناق اقشانى مەنىڭ شوتىما اۋدارىڭىزدار» - دەپ، مۇرا قالدىرۋشىنىڭ
قايتىس بولعانى تۋرالى كۋالىك پەن ءوزىنىڭ جەكە كۋالىگىن عانا ۇسىناتىندار
بار.
ارينە، قور ماماندارى تۋىسىنان، باۋىرىنان ايىرىلعان ازاماتتاردىڭ
جاعدايىن، ىشكى كۇيزەلىسىن جاقسى تۇسىنەدى. بىراق قور تەك زاڭ اياسىندا عانا
قىزمەت اتقارادى. ماماندار وسىنى تۇسىندىرۋگە تىرىسادى. ال كەيبىر
ازاماتتار مۇنى تۇسىنگىلەرى كەلمەي، قور ماماندارىن ايىپتاۋعا دەيىن
بارادى. وسىعان بايلانىستى زەينەتاقى جيناقتارى بار قايتىس بولعان
ادامنىڭ جيناقتارىن مۇرا بويىنشا قالاي الۋعا بولاتىندىعى تۋرالى تاعى
دا تۇسىندىرە كەتۋدى ۇيعاردىق.
الدىمەن قوردىڭ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا زەينەتاقىمەن
قامسىزداندىرۋ تۋرالى» قر زاڭىنىڭ 57-بابىنا سايكەس، سالىمشىنىڭ
زەينەتاقى جيناقتارىنىڭ قۇپيالىلىعىنا كەپىلدىك بەرەتىندىگىن ايتا كەتكەن
ءجون. سوندىقتان جەكە زەينەتاقى شوتىنىڭ بولۋى، ونداعى اقشا قالدىقتارى
مەن ونىڭ قوزعالىسى تۋرالى انىقتامالار، سالىمشى (الۋشى) قايتىس بولعان
جاعدايدا، زاڭ بويىنشا مۇراگەرلىك قۇقىعى تۋرالى كۋالىككە سايكەس
مۇراگەرلەر بولىپ تابىلاتىن نەمەسە وسيەتتە اتالعان ادامدارعا جازباشا
سۇراۋ سالۋ بويىنشا نەمەسە سوتتارعا ولاردىڭ ءىس جۇرگىزۋىندەگى مۇراگەرلىك
ىستەر بويىنشا ۇيعارىمنىڭ نەگىزىندە بەرىلەدى. سونىمەن قاتار نوتاريۋستار
مەن شەتەلدىك كونسۋلدىق مەكەمەلەر وزدەرىنىڭ وندىرىسىندەگى مۇراگەرلىك ىستەر
بويىنشا (مۇراگەرلەر ءوتىنىش بەرگەن جاعدايدا) قايتىس بولعان
سالىمشىلاردىڭ (الۋشىلاردىڭ) قوردا جەكە زەينەتاقى شوتىنىڭ جانە وندا
اقشانىڭ بولۋى تۋرالى انىقتامالاردى بجزق-عا ساۋال جولداۋ ارقىلى الا
الادى. بۇل قىزمەت نوتاريۋستارعا جۇگىنگەن مۇراگەرلەردىڭ ۋاقىتىن
ۇنەمدەيدى جانە قاعازباستىلىقتى ازايتادى.
سونىمەن زەينەتاقى جيناقتارى بار ادام قايتىس بولعان جاعدايدا، قور
قاجەت جاعدايدا ونىڭ وتباسىنا نەمەسە جەرلەۋدى ۇيىمداستىرعان ادامعا
جەرلەۋگە ارنالعان بىرجولعى تولەم تولەيدى. بۇل تولەم 1998 جىلدان بەرى
جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى جانە ونىڭ كولەمى ءار جىلدارى ارقالاي بولىپ كەلدى.
ال بيىل ونىڭ سوماسى ءتيىستى قارجى جىلىنا بەلگىلەنگەن ايلىق ەسەپتىك

كورسەتكىشتىڭ 52,4 ەسەلەنگەن مولشەرىندە (2525*52,4 = 132 310 تەڭگە)
بەلگىلەنگەن.
بىراق بۇل سوما جەكە زەينەتاقى شوتىندا جاتقان قاراجاتتان اسپاۋى
ءتيىس. ەگەر جەرلەۋگە ارنالعان بىرجولعى تولەمنەن كەيىن شوتتا قالعان
اقشانىڭ سوماسى ەڭ تومەن زەينەتاقى مولشەرىنەن (بيىل: 36 108 تەڭگە)
اسپايتىن بولسا، وندا بۇل قالدىق جەرلەۋگە ارنالعان ءبىر جولعى تولەمگە
قوسىلىپ تولەنەدى. زاڭ بويىنشا جەرلەۋگە ارنالعان تولەم 5 (بەس) جۇمىس كۇنى
ىشىندە الۋشىنىڭ بانك شوتىنا اۋدارىلادى.
ەسكەرە كەتەلىك، جەرلەۋگە ارنالعان تولەمگە 10 پايىز مولشەرىندە جەكە
تابىس سالىعى سالىنادى.
جەرلەۋگە ارنالعان بىرجولعى تولەمدى الۋ ءۇشىن مىناداي قۇجاتتار
تالاپ ەتىلەدى: زەينەتاقى جيناقتارى بار قايتىس بولعان ادامنىڭ وتباسى
مۇشەسىنىڭ نەمەسە جەرلەۋدى جۇزەگە اسىرعان تۇلعانىڭ جەكە باسىن
كۋالاندىراتىن قۇجاتتىڭ كوشىرمەسى جانە سالىستىرۋ ءۇشىن تۇپنۇسقاسى،
زەينەتاقى جيناقتارى بار ادامنىڭ قايتىس بولعانى تۋرالى كۋالىكتىڭ
كوشىرمەسى جانە سالىستىرۋ ءۇشىن تۇپنۇسقاسى جانە الۋشىنىڭ بانك شوتى
تۋرالى مالىمەتتەر.
ال زەينەتاقى قورىندا جەرلەۋگە ارنالعان بىرجولعى تولەمنەن كەيىن
قالعان زەينەتاقى جيناقتارىن الۋ ءۇشىن مۇراگەرلىك قۇقىعى تۋرالى كۋالىك
قاجەت. ونى الۋ ءۇشىن مۇراگەر نوتاريۋسقا جۇگىنىپ، ءوتىنىش بەرەدى.
مۇراگەرلىككە قۇقىعى بار تۇلعالاردىڭ تولىق ءتىزىمى قازاقستان
رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتىق كودەكسىندە كورسەتىلگەن. ال مۇرانى قابىلداۋ
تۋرالى ءوتىنىش، مۇراعا قالدىرۋشى قايتىس بولعان كۇننەن باستاپ 6 (التى)
ايدىڭ ىشىندە بەرىلۋى ءتيىس. ەگەر مۇراگەر مۇرانى قابىلداۋ مەرزىمىن وتكىزىپ
العان بولسا، وندا سوتقا جۇگىنۋىنە تۋرا كەلەدى. مۇرا اشىلعان كۇننەن باستاپ
التى اي وتكەن سوڭ، نوتاريۋس مۇراگەردiڭ ءوتiنiشi بويىنشا وعان مۇراگەرلiك
قۇقىعى تۋرالى كۋالiك بەرۋگە مiندەتتi.
ال بجزق زاڭنىڭ 34-بابى 9-شى تارماعىنىڭ 2) تارماقشاسىنا سايكەس
قر ۇكىمەتى بەكىتكەن تارتىپپەن زەينەتاقى تولەمدەرىن جۇزەگە اسىرادى.
قايتىس بولعان ادامنىڭ زەينەتاقى جيناقتارىن الۋ ءۇشىن مۇراگەرلەر قور
كەڭسەسىنە وزدەرى جۇگىنگەندە مىنا قۇجاتتاردى ۇسىنادى: بجزق ىشكى
قۇجاتىمەن بەكىتىلگەن نىسان بويىنشا ءوتىنىش، مۇراگەردىڭ جەكە باسىن
كۋالاندىراتىن قۇجاتتىڭ كوشىرمەسى جانە سالىستىرۋ ءۇشىن تۇپنۇسقاسى،
زەينەتاقى جيناقتارى بار ادامنىڭ قايتىس بولعانى تۋرالى كۋالىكتىڭ
نوتاريات كۋالاندىرعان كوشىرمەسى، مۇراگەرلىك قۇقىعى تۋرالى كۋالىكتىڭ
تۇپنۇسقاسى نەمەسە نوتاريات كۋالاندىرعان كوشىرمەسى نە مۇراعا بەرىلەتىن
مۇلىكتى ءبولۋ تۋرالى كەلىسىمنىڭ تۇپنۇسقاسى نەمەسە نوتاريات كۋالاندىرعان
كوشىرمەسى جانە زاڭدى كۇشىنە ەنگەن سوت شەشىمى، الۋشىنىڭ بانك شوتى
تۋرالى مالىمەتتەر.
قورعا ۇسىنىلاتىن قۇجاتتار تىزبەسى enpf.kz سايتىنىڭ «قىزمەتتەر» –
«الۋشىلارعا» - «الۋشىنىڭ قايتىس بولۋىنا بايلانىستى زەينەتاقى
تولەمدەرىن رەسىمدەۋ ءتارتىبى» بولىمىندە كورسەتىلگەن. قور قۇجاتتار توپتاماسى
ۇسىنىلعان سوڭ، قولدانىستاعى زاڭناما تالاپتارىنا سايكەس زەينەتاقى
جيناقتارىن قۇجاتتار قورعا قابىلدانعان كۇننەن باستاپ 10 (ون) جۇمىس كۇنى
ىشىندە تولەيدى.

مۇراگەرلەر قوردىڭ تەك زاڭ اياسىندا عانا قىزمەت اتقاراتىندىعىنا
تۇسىنىستىكپەن قارايدى دەگەن ۇمىتتەمىز.

بجزق ءباسپاسوز قىزمەتى

پىكىرلەر