Qūrmettı redaksiia!
Bıryŋǧai jinaqtauşy zeinetaqy qory atynan käsıbi qyzmetterıŋızde tabys tılei otyryp, adyrna.kz saitynda 2019 jylǧy 18 aqpanda jariialanǧan «Säule Äbedinova: qaitys bolǧan adam qalai keledı?» atty materialǧa jauap retınde äzırlengen maqalany oqyrmandardyŋ nazaryna ūsynu üşın jıberıp otyrmyz. Mūragerlık qūqyǧy mäselesı qamtylǧan osy maqalany jariialauyŋyzdy sūraimyz.
Aldyn ala alǧysymyzdy bıldıremız jäne aldaǧy uaqytta yntymaqtastyǧymyz jalǧasady degen ümıttemız.
Qūrmetpen,
«BJZQ» AQ baspasöz qyzmetı
Zeinetaqy qoryndaǧy zeinetaqy jinaqtary ösiet boiynşa jäne zaŋǧa säikes mūraǧa qaldyrylady Mūragerlık qūqyq mäselesı eŋ bır kürdelı mäselelerdıŋ bırı ekenı belgılı. Öitkenı ol köptegen zaŋ baptaryn qamtidy jäne tiıstı qūjattar toptamasyn talap etedı. Bıryŋǧai jinaqtauşy zeinetaqy qorynyŋ (būdan ärı – BJZQ, Qor) keŋselerınde de osy mäsele boiynşa keide salymşylar men aluşylar tarapynan tüsınıspeuşılıkter oryn alyp jatady. Ädette Qorda zeinetqy jinaqtary bar adam qaitys bolǧan jaǧdaida, onyŋ otbasy müşesıne nemese jerleudı ūiymdastyrǧan adamǧa qaitys bolǧan adamnyŋ jinaqtary esebınen jerleuge arnalǧan bırjolǧy tölem tölenedı. Mıne osy aqşany räsımdeuge kelgenderdıŋ köpşılıgı: «Şotta qanşa aqşa jatyr? Bıluge bola ma? Onyŋ barlyǧyn qaşan beresızder?» - dep sūraidy. Tıptı «Jalǧyz mūrager men, jinaq aqşany menıŋ şotyma audaryŋyzdar» - dep, mūra qaldyruşynyŋ qaitys bolǧany turaly kuälık pen özınıŋ jeke kuälıgın ǧana ūsynatyndar bar. Ärine, Qor mamandary tuysynan, bauyrynan aiyrylǧan azamattardyŋ jaǧdaiyn, ışkı küizelısın jaqsy tüsınedı. Bıraq Qor tek zaŋ aiasynda ǧana qyzmet atqarady. Mamandar osyny tüsındıruge tyrysady. Al keibır azamattar mūny tüsıngılerı kelmei, Qor mamandaryn aiyptauǧa deiın barady. Osyǧan bailanysty zeinetaqy jinaqtary bar qaitys bolǧan adamnyŋ jinaqtaryn mūra boiynşa qalai aluǧa bolatyndyǧy turaly taǧy da tüsındıre ketudı ūiǧardyq. Aldymen Qordyŋ «Qazaqstan respublikasynda zeinetaqymen qamsyzdandyru turaly» QR Zaŋynyŋ 57-babyna säikes, salymşynyŋ zeinetaqy jinaqtarynyŋ qūpiialylyǧyna kepıldık beretındıgın aita ketken jön. Sondyqtan jeke zeinetaqy şotynyŋ boluy, ondaǧy aqşa qaldyqtary men onyŋ qozǧalysy turaly anyqtamalar, salymşy (aluşy) qaitys bolǧan jaǧdaida, zaŋ boiynşa mūragerlık qūqyǧy turaly kuälıkke säikes mūragerler bolyp tabylatyn nemese ösiette atalǧan adamdarǧa jazbaşa sūrau salu boiynşa nemese sottarǧa olardyŋ ıs jürgızuındegı mūragerlık ıster boiynşa ūiǧarymnyŋ negızınde berıledı. Sonymen qatar notariustar men şeteldık konsuldyq mekemeler özderınıŋ öndırısındegı mūragerlık ıster boiynşa (mūragerler ötınış bergen jaǧdaida) qaitys bolǧan salymşylardyŋ (aluşylardyŋ) Qorda jeke zeinetaqy şotynyŋ jäne onda aqşanyŋ boluy turaly anyqtamalardy BJZQ-ǧa saual joldau arqyly ala alady. Būl qyzmet notariustarǧa jügıngen mūragerlerdıŋ uaqytyn ünemdeidı jäne qaǧazbastylyqty azaitady. Sonymen zeinetaqy jinaqtary bar adam qaitys bolǧan jaǧdaida, Qor qajet jaǧdaida onyŋ otbasyna nemese jerleudı ūiymdastyrǧan adamǧa jerleuge arnalǧan bırjolǧy tölem töleidı. Būl tölem 1998 jyldan berı jüzege asyrylyp keledı jäne onyŋ kölemı är jyldary ärqalai bolyp keldı. Al biyl onyŋ somasy tiıstı qarjy jylyna belgılengen ailyq eseptık körsetkıştıŋ 52,4 eselengen mölşerınde (2525*52,4 = 132 310 teŋge) belgılengen. Bıraq būl soma jeke zeinetaqy şotynda jatqan qarajattan aspauy tiıs. Eger jerleuge arnalǧan bırjolǧy tölemnen keiın şotta qalǧan aqşanyŋ somasy eŋ tömen zeinetaqy mölşerınen (biyl: 36 108 teŋge) aspaityn bolsa, onda būl qaldyq jerleuge arnalǧan bır jolǧy tölemge qosylyp tölenedı. Zaŋ boiynşa jerleuge arnalǧan tölem 5 (bes) jūmys künı ışınde aluşynyŋ bank şotyna audarylady. Eskere ketelık, jerleuge arnalǧan tölemge 10 paiyz mölşerınde jeke tabys salyǧy salynady. Jerleuge arnalǧan bırjolǧy tölemdı alu üşın mynadai qūjattar talap etıledı: zeinetaqy jinaqtary bar qaitys bolǧan adamnyŋ otbasy müşesınıŋ nemese jerleudı jüzege asyrǧan tūlǧanyŋ jeke basyn kuälandyratyn qūjattyŋ köşırmesı jäne salystyru üşın tüpnūsqasy, zeinetaqy jinaqtary bar adamnyŋ qaitys bolǧany turaly kuälıktıŋ köşırmesı jäne salystyru üşın tüpnūsqasy jäne aluşynyŋ bank şoty turaly mälımetter. Al zeinetaqy qorynda jerleuge arnalǧan bırjolǧy tölemnen keiın qalǧan zeinetaqy jinaqtaryn alu üşın Mūragerlık qūqyǧy turaly kuälık qajet. Ony alu üşın mūrager notariusqa jügınıp, ötınış beredı. Mūragerlıkke qūqyǧy bar tūlǧalardyŋ tolyq tızımı Qazaqstan Respublikasynyŋ Azamattyq kodeksınde körsetılgen. Al mūrany qabyldau turaly ötınış, mūraǧa qaldyruşy qaitys bolǧan künnen bastap 6 (alty) aidyŋ ışınde berıluı tiıs. Eger mūrager mūrany qabyldau merzımın ötkızıp alǧan bolsa, onda sotqa jügınuıne tura keledı. Mūra aşylǧan künnen bastap alty ai ötken soŋ, notarius mūragerdiŋ ötinişi boiynşa oǧan Mūragerlik qūqyǧy turaly kuälik beruge mindetti. Al BJZQ Zaŋnyŋ 34-baby 9-şy tarmaǧynyŋ 2) tarmaqşasyna säikes QR Ükımetı bekıtken tärtıppen zeinetaqy tölemderın jüzege asyrady. Qaitys bolǧan adamnyŋ zeinetaqy jinaqtaryn alu üşın mūragerler Qor keŋsesıne özderı jügıngende myna qūjattardy ūsynady: BJZQ ışkı qūjatymen bekıtılgen nysan boiynşa ötınış, mūragerdıŋ jeke basyn kuälandyratyn qūjattyŋ köşırmesı jäne salystyru üşın tüpnūsqasy, zeinetaqy jinaqtary bar adamnyŋ qaitys bolǧany turaly kuälıktıŋ notariat kuälandyrǧan köşırmesı, mūragerlık qūqyǧy turaly kuälıktıŋ tüpnūsqasy nemese notariat kuälandyrǧan köşırmesı ne mūraǧa berıletın mülıktı bölu turaly kelısımnıŋ tüpnūsqasy nemese notariat kuälandyrǧan köşırmesı jäne zaŋdy küşıne engen sot şeşımı, aluşynyŋ bank şoty turaly mälımetter. Qorǧa ūsynylatyn qūjattar tızbesı enpf.kz saitynyŋ «Qyzmetter» – «Aluşylarǧa» - «Aluşynyŋ qaitys boluyna bailanysty zeinetaqy tölemderın resımdeu tärtıbı» bölımınde körsetılgen. Qor qūjattar toptamasy ūsynylǧan soŋ, qoldanystaǧy zaŋnama talaptaryna säikes zeinetaqy jinaqtaryn qūjattar Qorǧa qabyldanǧan künnen bastap 10 (on) jūmys künı ışınde töleidı. Mūragerler Qordyŋ tek zaŋ aiasynda ǧana qyzmet atqaratyndyǧyna tüsınıstıkpen qaraidy degen ümıttemız. BJZQ baspasöz qyzmetı
