انار بەكسۇلتانوۆا جامبىل وبلىسى تالاس اۋدانىنا قاراستى ءۇشارال اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. تۋعاننان ەكى قولى جوق ازامات تاعدىردىڭ سىنىنا مويىماي، اياعىمەن سۋرەت سالىپ، قىز جاساۋىن تىگىپ ءجۇر. ون ەكى مۇشەسى ساۋ ادامدار جۇمىس تاپپاي جۇرگەندە انار بەكسۇلتانوۆانىڭ قاجىرلى جاساۋى كوپشىلىككە ۇلگى بولسا كەرەك.
بۇگىندە انار بەكسۇلتانوۆا جامبىل وبلىسىندا عانا ەمەس، ەلىمىزگە ەسىمى كەڭىنەن تانىمال ازامات. جۋىردا ول مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆپەن كەزدەسىپ، ءوزىنىڭ نەمەن اينالىسىپ جاتقانىن تانىستىردى. مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جان ءوزىنىڭ بالالىق شاعىنان باستاپ، ەل قاتارىنا قوسىلعان ساتىنە دەيىنگى وقيعانى بايانداپ بەردى.
«مەنىڭ مەكتەپ قابىرعاسىن اتتاعانىمنىڭ ءوزى اسەرلى وقيعا بولعان. ارينە اتا-انا ءوز بالاسىنا جاماندىق تىلەمەيدى. مەنىڭ الدىمداعى ءۇش اپكەم مەن ءبىر اعامدى مەكتەپكە الىپ بارىپ، قىزىقتى ءساتىن كەشىپ جاتقاندا مەن دۇنيەگە كەلدىم. وسى رەتتە ايتا كەتەيىن بالالىق شاعىمدا «مەن نەگە مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جان بولىپ تۋىلدىم؟ اتتەگەن-اي» دەپ ءوزىمدى نەمەسە اتا-انامدى جازعىرعان ەمەسپىن. ويتكەنى مەن اتا-انامدى سىيلاعانىم سونشالىق ولاردىڭ جۇرەگىنە قاياۋ سالعىم كەلمەدى. ارينە ءوزىمنىڭ قالاي تۋىلعانىمدى بىلەتىنمىن. بىراق ونى سۇراق رەتىندە قويۋعا بولمايتىنىن سەزىپ ءجۇردىم. مەن ەشقاشان دا اتا-اناما «مەن نەگە وسىلاي بولىپ تۋىلدىم» دەپ سۇراق قويعان ەمەسپىن. وسىلاي جۇرگەن كەزدە 1 قىركۇيەك بولىپ، بالالار وقۋعا كىرىسىپ كەتتى. اتا-انام مەكتەپ ديرەكتورىنا جولىعىپ «وسىنداي قىزىمىز بار. نە ىستەيمىز؟» دەپ ايتىپتى. مەكتەپ ديرەكتورى قابىلبەكوۆا دەگەن اپايىمىز «قاتارىنان كەم قالماسىن. بالالاردىڭ اراسىندا جۇرە بەرسىن. اكەلىڭىزدەر» دەگەن ەكەن. مەن ءومىرىمنىڭ ءساتتى وقيعاسى وسىدان باستالادى دەپ تۇسىنەمىن. ويتكەنى مەنىڭ قوعامعا بەيىمدەلىپ، مەنى قوعامنىڭ قابىلداۋى مەكتەپتەگى ومىرىمنەن باستالدى.
ارينە مەكتەپتە بالالار اششى شىندىقتى ايتىپ، ايامادى. مىنە وسى ايامايتىن ورتاعا الدى دا مەنى كىرگىزىپ جىبەردى. ۇستازداردىڭ مەيرىمىمەن اۋىلدا وزىمە دوس تاۋىپ، جاقىننان ارالاستىق. ۇل بالالار باس كيىمىمدى الىپ، لاقىتىرىپ جىبەرىپ، كەيدە ءتىپتى قاعىپ جىبەرەتىن. بىراق بالالار باسقا قىزدارعا دا سولاي ىستەپ جاتاتىن. بىراق وسىنىڭ ءبارى ماعان كەرەك بولدى. سول قۇلاۋ مەن جىلاۋدان قايتادان تۇرىپ جۇگىرۋ ياعني قوعامعا بەيىمدەلۋ سول كەزدەن باستالدى.
1996 جىلى ون ءبىر جىلدىق ءۇشارال ورتا مەكتەبىن اياقتادىم. تۇلىكتەر ءار ءتۇرلى مامان يەسى بولاتىنىن ايتىپ، ماقتانىپ جاتتى. سول كەزدە «مەن كىم بولامىن؟» دەگەن سۇراق تۋدى. ەشكىم مەنەن «انار سەن قانداي مامان يەسى بولاسىڭ؟» دەپ سۇراعان جوق. سەبەبى ول كەزدە قيىن زامان بولدى. «سەن كىم بولاسىڭ؟» دەپ سۇراماق تۇرماق نان تاۋىپ جەۋدىڭ ءوزى مۇڭعا اينالدى. ارينە، اش قالعان جوقپىز، بىراق بۇل قيىنشىلىق ءبىزدىڭ ءۇيدى دە اينالىپ وتپەدى. اتا-انامىز «بالالارىمىزعا قالاي تاماق تاۋىپ بەرەمىز؟» دەپ وتىرعاندا مەن بۇيرەكتەن سيراق شىعارىپ «مەن وقيمىن» دەگەنىم قالاي بولار ەكەن؟»، دەپ 1995 جىلى ۇندەمەدىم.
ءبىر جىل وتكەننەن كەيىن مەنەن كەيىنگى تۇلەكتەر مەكتەپ ءبىتىرىپ، مەن تاعى قالىپ قوياىن دەپ وتىرمىن. سول جىلى كورشى بوستاندىق دەگەن اۋىلعا اپكەم تۇرمىسقا شىعىپ ەدى، سول اۋىلعا قوناق بولىپ باردىم. اتالعان اۋىلدا قىزدار مەن جىگىتتەر وتىردىق. سول كەزدە ءبىر جىگىت «انار بيىل وقۋعا باراسىڭ با؟» دەپ سۇرادى. ەڭ ءبىرىنشى مەنىڭ جۇرەگىمدى ءدىر ەتكىزگەن سۇراق وسى بولدى. مەن وعان «باراتىن شىعارمىن» دەپ جاۋاپ بەردىم. ول «ەگەر قاجەت بولسا مەنىڭ پەد ۋچيليششەدە تانىسىم بار؟» دەپ ايتتى. ول زاماندا قازىرگىدەگىدەي «ءبىزدىڭ ۋنيۆەرسيەتەتكە كەلىپ ءتۇس» دەگەن سەكىلدى ۇگىت-ناسيحات جۇرگىزەتىن ۋنيۆەرسيتەتتەر جوق ەدى. مەن ول كەزدە ۋنيۆەرسيەت پەن ينستيتۋتتىڭ قايسىسى ۇلكەن ەكەنىن بىلمەيدى ەكەنمىن. ول بالا: «ەڭ ءبىرىنشى سپتۋ بار. وعان 9 سىنىپتان كەيىن بارىپ تۇسەسىڭ. ودان كەيىن ستات تەحنيكۋم، پەد ۋچيليششە جانە مەد ۋچيليششە بار. سونداي-اق 11 كلاستان كەيىن ينستيتۋتتار بار. بىزدە جامبىلدا پەداگوگيكالىق، تەحنيكالىق جانە گيدرولوگيالىق ينستيتۋت بار. بىراق ۋنيۆەرسيەتەت جوق. ۋنيۆەرسيتەتتەر تەك قانا الماتىدا عانا بار. ۋچيليششە تۇسەسىڭ بە؟» دەپ سۇرادى.
مەن «جوق. مەن ولگەن كۇنىمنەن ينستيتۋتقا باراتىن شىعارمىن. بىراق مەن ۋنيۆەرسيتەتتە وقيمىن» دەدىم. مەندە «مەن نەگە ۋچيليششەدە وقۋىم كەرەك؟» دەگەن امبيتسيا بولدى. پەرىشتە اۋمين دەدى. اۋىلعا كەلگەننەن كەيىن ۇيدەگىلەردەن ەشكىم ۇندەمەيدى. مەن وقۋعا تۇسكىم كەلەدى» دەپ ايتايىن دەسەم اتا-انامنىڭ جۇرەگىن اۋىرتاتىن سەكىلدىمىن. ايتپايىن دەسەم ۋاقىت ءوتىپ بارا جاتىر. جالپى ءبىر نارسە ايتۋىم كەرەك بولسا، وزىمنەن ۇلكەن اپكەمە جەتىزەتىنمىن. ودان كەيىن ول اكە-شەشەمە جەتكىزەتىن.
مەن وعان «ەلدىڭ ءبارى وقۋعا دايىندالىپ جاتىر ەكەن. مەن بيىل دا وقۋعا بارمايمىن با؟ وقۋعا بارماسام ولەمىن» دەدىم. ارينە مەن ولمەس ەدىم، ودان اللا ساقتاسىن. بىراق مەن جانايقايىمدى وسىلاي جەتكىزگىم كەلگەن سەكىلدى. سول كۇنى كەشە اكە-شەشەم حاباردار بولعاندا «مەن بۇل ۇيدە ساعىنتايدىڭ اۋرۋ قىزى بولىپ وتىرمايمىن» دەدىم. ويتكەنى بوستاندىق اۋىلىنان «ۋنيۆەرسيتەتكە تۇسەمىن» دەگەن موتيۆاتسيا الىپ كەلدىم. مەنىڭ سوزىمنەن كەيىن انام اۋىلدىڭ اكىمىنە بارادى. ول اۋدان اكىمىنە حابارلاسادى. ءبىر اپتانىڭ ىشىندە اۋدانعا شاقىرىپ، مەنىڭ قۇجاتتارىمدى تەكسەرىپ بولعاننان كەيىن «ال ەندى تەز ارادا قالاعا بارىڭىز» دەدى.
قالاعا كەلگەن 1996 جىلى جامبىل پەداگوگيكالىق ينستيتۋتى جامبىل گۋمانيتارلىق ۋنيۆەرسيتەت بولىپتى. اللا تاعالا وسىنى مەن ءۇشىن جاساعان سياقتى. ول كەزدە ۋنيۆەرسيتەتتىڭ رەكتورى ءۋاليحان بيشيمباەۆ بولاتىن. اعامىز الدىما 32 ماماندىقتى قويىپ «وسى ماماندىقتىڭ ءبىرىن تاڭدا» دەدى. مۇنداي باقىت ەشكىمنىڭ باسىندا بولماعان شىعار. قىسقاسى ەمتيحاننان وتسەم دە، وتپەسەم دە ءوتىپ تۇرمىن. ءۋاليحان اعا «وسىلاردىڭ ىشىندە ساعان تاريح پەن اۋدارما ءىسى سايكەس كەلەتىن شىعار» دەپ وتىرمىن» دەدى. مەن بالا كەزدە گۇل وسىرۋگە ءۇيىر بولدىم. جىلىجايدا گۇل ءوسىرىپ، قاراۋ مەنىڭ ارمانىم بولاتىن. مەن «بيولوگيا ماماندىعى بار ما؟» دەپ ەم، «بار. بىراق ساعان قيىن بولماي ما؟» دەپ سۇرادى. «جوق، قيىن بولمايدى. مەن بيولوگ بولعىم كەلەدى» دەدىم. «جارايدى» دەگەن سوڭ بيولوگ ماماندىعىنا وقۋعا ءتۇستىم. ەل قاتارلى ەمتيحان تاپسىرىپ، گرانتقا ءتۇستىم.
وقيمىن دەگەن ارماننان وقۋعا تۇسكەننەن كەيىنگى جاعداي مۇلدە بولەك ەكەن. «قالاعا كەلگەننەن كەيىن ورتا مەنى قالاي قابىلدايدى؟» دەگەن قورقىنىش، ۇرەي بولدى. ۇشارالداعى قىزعا جامبىل قالاسى ۇلكەن قالا بولىپ كورىندى. جاتاحاناعا ورنالاستىرىپ، مامام ەكەۋمىزگە بولەك بولمە بەردى. ءار اۋداننان كەلگەن قىزدارمەن جاقسى ارالاسىپ كەتتىك. مەن باستاپقىدا ۇياڭداۋ بولاتىنمىن. ويتكەنى بالا كۇندەگى كوپتەگەن ارماندارىم ىسكە اسپاي كەتتى. ماسەلەن سپورت ويىندارى بولىپ جاتقاندا ءبىر بۇرىشتا باقىلاپ وتىراتىنمىن. ءوز ويىمشا كەرەمەت ءبيشى ەدىم. ءتۇر دەسە، ءتۇر، كەلبەت دەسە كەلبەت بار. بىراق ءبىر اتتەگەن-اي بار. وكىنىشكە قاراي سىرتتاي باقىلاۋشى بولىپ وتىراتىنمىن. جاسىمدى ەشكىمگە كورسەتپەي جىلاعان كەزدەر بولدى. ديسكوتەكالاردا بيلەي الماي، نە ءان ايتا الماي جۇرگەنىم جانىما باتتى. سول كەزدە بىرەۋ كەلىپ دەم بەرۋدىڭ ءوزى داتقا قۋات بولادى ەكەن. مەن بۇعان اتا-انامدى كىنالامايمىن. ويتكەنى ولاردىڭ مەنەن باسقا 6 بالاسى بولدى. قازىر مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالانىڭ جانىندا اتا-اناسى جۇرەدى. ۇكىمەت جاردەماقىسىن تولەپ، ءار ءتۇرلى ورتالىقتار اشىپ، بالالاردىڭ جاعدايىن جاساپ جاتىر. بالالار ءۇشىن كەرەمەت شىعارماشىلىق ورتالىقتار اشىپ قويعان. وكىنىشكە قاراي مەنىڭ كەزىمدە مۇندايدىڭ ءبىرى دە بولعان جوق. ويتكەنى ءبىر اۋىلدا ءبىر مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالا بولدىم.
مەكتەپتىڭ 9 سىنىبىنا كەلگەن كەزدە مەنىڭ قارۋىم ءتىل ەكەنىن جاقسى ءبىلدىم. اۋديتوريانى تىلمەن قاراتىپ، ءسوز سويلەۋگە ىڭعايلى ەكەنىمدى بايقادىم. ءتىلىمدى دۇرىستاپ سويلەۋ ءبىلۋىم كەرەك دەپ ءوز-ءوزىمدى تاريبەيەلەدىم. 1996 جىلى جگۋ دەپ اتالعان وقۋ ورنى 1998 جىلى مۇحاممەد حايدار دۋلاتي اتىنداعى تاراز مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى بولىپ وزگەردى. لەكتسيا جازىلعان داپتەرلەردى جاتاحاناعا اكەلىپ، اياعىممەن كوشىرىپ جازاتىنمىن. مەملەكەتتىك جانە پەداگوگيكالىق پراكتيكانى مەن تاراز قالاسىنداعى ەڭ مىقتى وقۋ ورنى №5 جامىل مەكتەبىندە 5/5 دەگەن باعامەن ءوتتىم. سول كەزدە «مەن مىقتى مۇعالىم بولامىن» دەپ جۇرگەنمىن. الايدا 2000 جىلى تانىستارىم «انا جەرگە جۇمىسقا تۇرامىن، مىنا جەرگە جۇمىسقا تۇرامىن. ەكى ءجۇز دوللار بەرىپ قويدىم» دەگەن كەزدە «مەن قايدا بارامىن» دەگەن سۇراق تۋدى. سول كەزدە ۇلكەن ازاماتتاردىڭ الدىنا بارىپ كومەك بەرۋىن سۇرادىم. ول «مىنا قىزدى جۇمىسقا ال» دەپ ءبىر قوڭىراۋ شالسا بولاتىن ەدى. باستاپقى كەزدە اتالعان ازاماتتىڭ اتىن اتاپ، ءتۇسىپ تۇستەن تۇرىپ ايتاتىنمىن. بىراق كەيىن ولاردى ايىپتامايتىن بولدىم. سەبەبى ءار ءبىر ءىستىڭ قايىر بار ەكەن. ايتسە دە كەزىندە مەن بالالىقپەن ءارى اشۋمەن ونىڭ اتىن ايتىپ قويدىم. «سەنىڭ ديپلومىڭ بولعانىمەن ءى توپ مۇگەدەگىسىڭ. سەنىڭ جۇمىس ىستەۋگە قۇقىعىڭ جوق. ونىڭ ۇستىنە پەنسيا الاسىڭ» دەپ شىعارىپ سالدى. دالاعا جىلاپ شىعىپ «وسىدان مەنىڭ كىم بولىپ، قانداي جەردە جۇمىس ىستەيتىنىمدى كورەسىڭ» دەپ ايتىم. راسىمەن دە ول كىسى كوردى، ەستىدى. قازىرگى تاڭدا كەزىندە بەتىمدى قايتارعان كىسىلەرگە راحمەتىمدى ايتامىن. سەبەبى ولار مەنى جەك كورگەننەن ەمەس، سول كەزدەگى مەملەكەتتىڭ زاڭىنا بايلانىستى جۇمىسقا الا المادى. بىراق التى ايدان كەيىن ەكسكۋرسوۆود بولىپ جۇمىسقا ورنالاستىم».
P.S. بۇگىندە ءومىردىڭ سان سوقپاعىنان وتكەن انار بەكسۇلتانوۆا كاسىپكەرلىكپەن اينالىسادى. ناقتىراق ايتساق قىز جاساۋىن جاساپ، بىرنەشە ادامدى جۇمىسپەن قامتىپ وتىر. مىنە وسىنداي ازاماتتار بىزگە ۇلگى بولسا كەرەك.
