بۇگىن الماتى قالاسىنداعى "دوستىق ۇيىندە" "قازاق دەتەكتيۆ جانرىنىڭ دارابوزى" حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا وتۋدە، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى.
كونفەرەنتسيانى قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ باسقارما توراعاسى مەرەكە قۇلكەنوۆ اشىپ، قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ قۇتتىقتاۋ ءسوزىن مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى ايدا بالاەۆا وقىپ بەردى.
تۇرىكسوي-ءدىڭ باس حاتشىسى سۇلتان راەۆ قازاق پەن قىرعىز دوستىعىن تىلگە تيەك ەتىپ، كەمەل توقاەۆتىڭ تۇركى ەلدەرى ادەبيەتىنەن الاتىن ورنىنا توقتالدى.
قر ۇعا اكادەميگى قانسەيىت ابدەزۇلى ءال-فارابي اتىنداعى ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قابىرعاسىنان كەمەل توقاەۆ اتىنداعى ءدارىسحانا اشىلعالى جاتقانىن ءمالىم ەتتى.
"ماناۆيات ۆا ماريفات" رەسپۋبليكالىق ورتالىعىنىڭ جەتەكشىسى، وزبەكستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى مينحوجيددين حودجيماتوۆ قازىر وزبەكستاندا قازاق ادەبيەتىنىڭ كلاسسيكتەرىنىڭ شىعارمالارىن اۋدارۋ ءىسى قارقىن العانىن، كەمەل توقاەۆتىڭ 100 جىلدىعى قازاققا عانا ەمەس، وزبەككە دە ۇلكەن مەرەكە بولىپ وتىرعانىن تىلگە تيەك ەتتى.
وزبەك پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيوەۆ قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆقا وزبەك تىلىندە اۋدارىلعان، وزبەك حالقى وتە كوپ وقىعان كەمەل توقاەۆتىڭ كىتابىن سىيعا تارتىپ ەدى، مەن سول كىتاپتى قازاقستان جازۋشىلار وداعىنا سىيلاعىم كەلەدى،- دەدى مينحوجيددين حودجيماتوۆ.
قىرعىزستان جازۋشىلار وداعىنىڭ توراعاسى نۇرلان قالىبەكوۆ تاعدىردىڭ تاۋقىمەتىمەن توقاەۆتىڭ اتالارىنىڭ قىرعىز ەلىنەن پانا تاپقانىن ايتا كەلىپ، قىرعىزستاندا كەمەل توقاەۆتىڭ مۋزەيىن اشۋدى ۇسىندى.
وتىزىنشى جىلدارداعى قازاق پەن قىرعىزدىڭ باسىنان وتكەن قيىن تاعدىردى سول مۋزەي اياسىندا كوپشىلىككە تانىستىرۋعا بولار ەدى، دەدى نۇرلان قالىبەكوۆ.
رەسەي عىلىمىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، دەتەكتيۆ جانرىنىڭ بەلگىلى جازۋشىسى دميتري شەستاكوۆ بۇگىنگى دەتەكتيۆ جانرىنا جاڭاشا كوزقاراسپەن قاراۋ كەرەكتىگىن، وسى باعىتتا قازاقستاندىق ارىپتەستەرىمەن بىرلەسە جۇمىس ىستەپ جاتقانىن ايتتى.
قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى، قر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ يەگەرى دۋلات يسابەكوۆ باياعىدا كەمەل توقاەۆتى "قازاق دەتەكتيۆ جانرىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى" دەۋشى ەدى، قازىر "دارابوزى" دەپ ايتا باستادى. "نەگىزىن قالاۋشى" دەگەنگە قارسى بولىپ ءجۇرۋشى ەدىم، ەندى دۇرىس بولدى" دەدى.
سونداي-اق، دۋلات يسابەكوۆ كەمەل توقاەۆتىڭ ءوز شىعارمالارىن مەملەكەتتىك سىيلىققا ۇسىنباۋ سەبەبىن ايتىپ، "ول وزىنە جاۋ كوبەيتپەۋدى قالادى" دەدى.
قازاقستان ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، ۇيعىر جازۋشىسى احمەتجان اشيري كەمەل توقاەۆتىڭ "سوڭعى سوققى" رومانىنا قاتىستى جازۋشىنىڭ وزىمەن سويلەسكەنىن ايتا كەلىپ، اتامان دۋتوۆتى ولتىرگەن قوجامياروۆتىڭ ۇلتىنىڭ ۇيعىر ەكەنىن جازعانىن، ول شىعارمالارىندا شىندىقتان الشاق كەتپەگەنىن ءسوز ەتتى.
سونداي-اق، احمەتجان اشيري كەمەل توقاەۆتىڭ "سوڭعى سوققى" رومانىن ۇيعىر تىلىنە اۋدارىپ جاتقانىن تىلگە تيەك ەتتى.
فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ادەبيەتتانۋشى قۇلبەك ەرگوبەك كەمەل توقاەۆتىڭ 100 جىلدىعىن كەڭ كولەمدە اتاپ وتكەنى ءۇشىن وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيەەۆكە العىس ايتىپ، وزبەكستان مەملەكەتى قازاق ادەبيەتىنىڭ 100 تومدىعىن وزبەك تىلىندە شىعارعانىن، ونىڭ ىشىندە كەمەل توقاەۆتىڭ بەس كىتابى بار ەكەنىن ءسوز ەتتى.
قۇلبەك ەرگوبەك كەمەل توقاەۆتىڭ تۋىندىلارىن قازاق ادەبيەتىنىڭ دەتەكتيۆ جانرىنداعى شىعارمالارىمەن سالىستىرۋدىڭ ولقى ەكەنىن، سوندىقتان جازۋشى تۋىندىلارىن الەم ادەبيەتىندەگى وسى جانردا جازىلعان شىعارمالارمەن سالىستىرا زەرتتەۋ كەرەكتىگىن ايتتى.
حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا "قازاق دەتەكتيۆ جانرىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى", "وتان ءۇشىن وت كەشۋ", "جۋرناليست - قوعامنىڭ ايناسى، قۇلاعى ءھام ءتىلى" اتتى ءۇش بولىمگە ءبولىنىپ، جيىرماعا جۋىق بايانداما جاسالدى.
قانات بىرلىكۇلى،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
