ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى پرەزيدەنتتىككە كانديداتتار اراسىندا جاقىندا تىكەلەي ەفيردە دەبات ءوتۋى مۇمكىن ەكەنىن حابارلادى. كانديداتتاردىڭ كەيبىرى بيلىك پارتياسىنان ساياسي باسەكەگە تۇسكەن قازىرگى پرەزيدەنتتىڭ تەلەدەباتقا قاتىسقانىن قالايدى.
قازاقستاندا كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋى الدىنداعى ۇگىت-ناسيحات ناۋقانى باستالىسىمەن-اق الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىلار "پرەزيدەنتتىككە كانديداتتار دەبات وتكىزسىن" دەگەن پىكىردى ءجيى جازا باستادى.
"شوۋعا اينالدىرۋعا بولمايدى"
كەيبىر قازاقستاندىق ۋكرايناداعى سوڭعى پرەزيدەنت سايلاۋىنىڭ ەستە قالارلىق كورىنىسىنە اينالعان "ستاديون دەباتىن" ۇمىتپاعانعا ۇقسايدى. بەلسەندى Facebook قولدانۋشىلارىنىڭ ءبىرى قۋانىش ەدىلحانتەگى "بارلىق جەتى كانديدات قالانىڭ ورتالىق ستاديونىنا ءبىر مەزگىلدە جينالعانىن قالار ەدىك. الفاۆيتتىك ءتىزىم بويىنشا ارقايسىسىنا 5-7 مينۋتتان ءسوز بەرىلسىن. سوسىن دەبات باستالسىن. سۇراق قويۋعا دا ۋاقىت قالدىرىلسىن. وسى دۇرىس ەمەس پە؟" دەيدى.
"كانديداتتار دەبات وتكىزە مە، جوق پا؟" دەگەن سۇراققا مامىردىڭ 14-ىندە اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى داۋرەن اباەۆ "كانديداتتار اراسىنداعى دەبات تاياۋدا تىكەلەي ەفيردە ءوتۋى مۇمكىن" دەپ جاۋاپ بەردى.
ال دەباتتى ۋكرايناداعى پرەزيدەنت سايلاۋىنداعىداي ستاديوندا وتكىزۋ جايلى سۇراققا ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى بەرىك يماشەۆ ءساۋىر ايىندا:
- ەستەرىڭىزدە بولسا، ۋكراينا ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى ستاديوندا دەبات وتكىزۋگە تىيىم سالعان. ويتكەنى سايلاۋدى شوۋعا اينالدىرۋعا بولمايدى. تۇسىنەسىزدەر مە؟ ستاديوندا، بوكس رينگىندە، سوسىن شاڭعى تراسساسىندا وتكىزۋ كەرەك پە؟ بۇلاي بولمايدى، - دەپ جاۋاپ بەرگەن بولاتىن.
كەيىن ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى كونستانتين پەتروۆ كانديداتتار اراسىندا دەبات وتكىزۋ ماسەلەسى قاراستىرىلىپ جاتقانىن حابارلاعان.
بيىل ۋكرايناداعى پرەزيدەنت سايلاۋى كەزىندە ەكىنشى تۋرعا وتكەن پەتر پوروشەنكو مەن ۆلاديمير زەلەنسكي ستاديوندا دەبات وتكىزگەن ەدى. الايدا ۋكراينا ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى مۇنى زاڭدا كورسەتىلگەن دەبات تالاپتارىنا ساي كەلمەيتىنىن، سوندىقتان وعان "سايلاۋ الدىنداعى ۇگىت-ناسيحات دەپ قاراۋ كەرەكتىگىن" مالىمدەگەن.
"دەباتقا قاتىسۋى ءتيىس"
ال پرەزيدەنتتىككە كانديداتتاردىڭ وزدەرى دەباتقا دايىن با؟ ازاتتىق ءتىلشىسى قازاقستان پرەزيدەنتى لاۋازىمىنا كانديدات رەتىندە تىركەلگەن جەتى ادامعا نەمەسە ونى ۇسىنعان ۇيىمعا حابارلاسىپ، پىكىرلەرىن بىلۋگە تىرىستى.
قاسىم-جومارت توقاەۆتى قازاقستان پرەزيدەنتتىگىنە كانديدات رەتىندە ۇسىنعان "نۇر وتان" پارتياسى ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ جەتەكشىسى ماكسيم سپوتكايدىڭ ازاتتىق تىلشىسىنە ايتۋىنشا، توقاەۆتىڭ دەباتقا قاتىساتىنى نەمەسە قاتىسپايتىنى ازىرگە بەلگىسىز.
توقاەۆتىڭ الماتىداعى سايلاۋ شتابىنىڭ جەتەكشىسى راحمان الشانوۆ ەگەر وزگە باسەكەلەستەرىنەن ۇسىنىس تۇسسە كانديداتتىڭ "دەباتقا دايىن" ەكەنىن ايتادى.
- كەرەك بولسا شتاب وكىلدەرى دە پىكىرسايىسقا تۇسە الامىز. ازىرگە ولاردان ۇسىنىس تۇسكەن جوق، - دەيدى الشانوۆ.
بۇعان دەيىنگى پرەزيدەنت سايلاۋلارىندا وتكەن تەلەدەباتقا ەلدى 30 جىلداي باسقارعان نۇرسۇلتان نازارباەۆ قاتىسپاعان بولاتىن.
"ۇلت تاعدىرى" قوزعالىسى ۇسىنعان، ءوزىن تاۋەلسىز كانديدات رەتىندە جاريالاعان ءامىرجان قوسانوۆ "قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ تا دەباتقا قاتىسۋعا ءتيىس" دەپ سانايدى.
- ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى دەباتتى قاي فورماتتا وتكىزۋدى ۇسىناتىنىن كورەيىك. قاتىسۋعا دايىنمىن. ال سايلاۋدىڭ ەكىنشى تۋرىنا وتسەم، مەنىمەن بىرگە ەكىنشى تۋرعا شىققان كانديداتتى ستاديونعا دەباتقا شاقىرامىن، - دەدى قوسانوۆ.
"ۇلى دالا قىراندارى" رەسپۋبليكالىق قوزعالىسىنىڭ اتىنان ۇسىنىلعان كانديدات ءسادى-بەك تۇگەل وزگە كانديداتتاردى دەباتقا شاقىرۋ تۋرالى ازىرگە ويلانباعانىن ايتتى، ويتكەنى "سايلاۋ زاڭ بويىنشا دۇرىس ءجۇرىپ جاتىر".
- ال بىراق، قانداي دەبات ۇيىمداستىرىلسا دا، قاتىسۋعا دايىنمىن، ويتكەنى ءوز پىكىرىمدى ارقاشان اشىق ايتىپ جۇرگەن اداممىن، - دەدى تۇگەل.
"دەبات بولسا، وعان قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ تا قاتىسقانىن قالايسىز با؟" دەگەن ساۋالعا سادىبەك تۇگەل ويلانىپ قالدى.
- قاسىم-جومارت توقاەۆ جوعارى بيلىكتەگى لاس ويىنداردان تازا ادام. ول، ءتىپتى، سايلاۋ وتكىزىپ، باسىن قاتىرماي-اق 2020 جىلعا دەيىن پرەزيدەنت بولىپ وتىرا بەرۋىنە بولاتىن ەدى. بىراق ويتپەدى. قازىر بۇرىن بولماعان ساياسي جىلىمىق، دەموكراتيالىق لەپ بار، سايلاۋ ناۋقانى ءادىل ءجۇرىپ جاتىر، - دەدى ول.
نەگىزگى ساياسي باسەكەلەسىن قورعاشتاي سويلەگەن ءسادى-بەك تۇگەل كانديداتتاردىڭ بارىنە تەڭدەي مۇمكىندىك بەرىلگەن دەپ سانايدى. ونىڭ سوزىنشە، قازاقستان پرەزيدەنتتىگىنە كانديدات قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ وبلىستاردى ارالاپ جۇرگەنى ء"ىس باسىنداعى پرەزيدەنتتىڭ جۇمىس ساپارى عانا", سايلاۋ الدىنداعى ۇگىت-ناسيحاتپەن بايلانىستىرۋعا بولمايدى.
"توقاەۆتىڭ دەباتقا قاتىسقانى ءجون بە؟" دەگەن ساۋالدى قايتالاپ قويعان سوڭ تۇگەل:
- ءبارىمىز تەڭ قۇقىلى كانديداتپىز، قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ دا قاتىسقانى دۇرىس دەپ ەسەپتەيمىن، - دەپ جاۋاپ بەردى.
ءسادى-بەك تۇگەل ۋاقىتتىڭ ازدىعىنان سايلاۋ الدىنداعى ۇگىت-ناسيحاتقا ۇلگەرە الماي جاتقانىن ايتادى.
"توقاەۆتىڭ ءوزى بىلەدى"
"اق جول" پارتياسىنان ۇسىنىلعان كانديدات دانيا ەسپاەۆانىڭ پىكىرىنشە، دەباتتى تىكەلەي ەفيردە كورسەتكەن دۇرىس. ول باسقاشا جاعدايدا كانديداتتارعا قويىلعان وتكىر سۇراقتار مەن جاۋاپتار قىسقارىپ كەتەدى دەپ قاۋىپتەنەدى.
- كانديداتتاردىڭ سويلەۋىنە ەكى مينۋتتان ەمەس، كەم دەگەندە بەس مينۋت ۋاقىت بەرۋ كەرەك. ايتپەسە، از ۋاقىتتا تۇششىمدى پىكىر ايتا المايسىڭ، - دەدى قازاقستان تاريحىنداعى پرەزيدەنتتىككە كانديدات بولىپ تىركەلگەن العاشقى ايەل.
دانيا ەسپاەۆانىڭ سوزىنشە، "دەباتقا قاتىسا ما، قاتىسپاي ما، ونى توقاەۆتىڭ ءوزى بىلەدى، قاتىسسا، قىزىق بولار ەدى".
ەسپاەۆا دا سايلاۋ الدىنداعى ۇگىت-ناسيحاتتىڭ "ەركىن ءوتىپ جاتقانىن" ايتادى.
- كانديداتتار قاي جەردە، قانداي ۇجىممەن كەزدەسەم دەسە دە، توسقاۋىل جوق، - دەدى ول.
قازاقستان كوممۋنيستىك حالىق پارتياسىنىڭ كانديداتى جامبىل احمەتبەكوۆ جانە "اۋىل" پارتياسى ۇسىنعان تولەۋتاي راقىمبەكوۆپەن سويلەسۋ مۇمكىن بولمادى. امانگەلدى تاسپيحوۆ پەن ونى ۇسىنعان "قازاقستان كاسىپوداقتار فەدەراتسياسى" دا تەلەفون تۇتقاسىن كوتەرمەدى.
1991 جىلدان بەرى قازاقستاندا پرەزيدەنت سايلاۋى بەس رەت وتكەن. 1995 جىلى پرەزيدەنت وكىلەتى رەفەرەندۋم ارقىلى ۇزارتىلعان. 2005 جىلى جەلتوقسانداعى پرەزيدەنت سايلاۋى قارساڭىندا عانا پرەزيدەنتتىككە كانديداتتار – "اق جول" پارتياسىنىڭ توراعاسى ءاليحان بايمەنوۆ، "ادىلەتتى قازاقستان" قوزعالىسىنىڭ جەتەكشىسى جارماحان تۇياقباي، "تابيعات" ەكولوگيالىق قوزعالىسىنىڭ جەتەكشىسى مەلس ەلەۋسىزوۆ، ءماجىلىس دەپۋتاتى ەراسىل ابىلقاسىموۆ اراسىندا تەلەدەبات وتكەن. سول كەزدەگى قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ تەلەدەباتقا قاتىسۋدى قاجەت ساناماعان.
"ازاتتىق" راديوسى
