Jeteudıŋ üşeuı debatqa daiyn. Qalǧany ünsız

Qazaqstanda kezekten tys prezident sailauy aldyndaǧy ügıt-nasihat nauqany bastalysymen-aq äleumettık jelı qoldanuşylar "prezidenttıkke kandidattar debat ötkızsın" degen pıkırdı jiı jaza bastady. "ŞOUǦA AINALDYRUǦA BOLMAIDY" Keibır qazaqstandyq Ukrainadaǧy soŋǧy prezident sailauynyŋ este qalarlyq körınısıne ainalǧan "stadion debatyn" ūmytpaǧanǧa ūqsaidy. Belsendı Facebook qoldanuşylarynyŋ bırı Quanyş Edılhantegı "Barlyq jetı kandidat qalanyŋ ortalyq stadionyna bır mezgılde jinalǧanyn qalar edık. Alfavittık tızım boiynşa ärqaisysyna 5-7 minuttan söz berılsın. Sosyn debat bastalsyn. Sūraq qoiuǧa da uaqyt qaldyrylsyn. Osy dūrys emes pe?" deidı. "Kandidattar debat ötkıze me, joq pa?" degen sūraqqa mamyrdyŋ 14-ınde aqparat jäne qoǧamdyq damu ministrı Däuren Abaev "kandidattar arasyndaǧy debat taiauda tıkelei efirde ötuı mümkın" dep jauap berdı. Al debatty Ukrainadaǧy prezident sailauyndaǧydai stadionda ötkızu jaily sūraqqa ortalyq sailau komissiiasynyŋ töraǧasy Berık İmaşev säuır aiynda: - Esterıŋızde bolsa, Ukraina ortalyq sailau komissiiasy stadionda debat ötkızuge tyiym salǧan. Öitkenı sailaudy şouǧa ainaldyruǧa bolmaidy. Tüsınesızder me? Stadionda, boks ringınde, sosyn şaŋǧy trassasynda ötkızu kerek pe? Būlai bolmaidy, - dep jauap bergen bolatyn. Keiın ortalyq sailau komissiiasy töraǧasynyŋ orynbasary Konstantin Petrov kandidattar arasynda debat ötkızu mäselesı qarastyrylyp jatqanyn habarlaǧan. Biyl Ukrainadaǧy prezident sailauy kezınde ekınşı turǧa ötken Petr Poroşenko men Vladimir Zelenskii stadionda debat ötkızgen edı. Alaida Ukraina ortalyq sailau komissiiasy mūny zaŋda körsetılgen debat talaptaryna sai kelmeitının, sondyqtan oǧan "sailau aldyndaǧy ügıt-nasihat dep qarau kerektıgın" mälımdegen. "DEBATQA QATYSUY TİIS" Al prezidenttıkke kandidattardyŋ özderı debatqa daiyn ba? Azattyq tılşısı Qazaqstan prezidentı lauazymyna kandidat retınde tırkelgen jetı adamǧa nemese ony ūsynǧan ūiymǧa habarlasyp, pıkırlerın bıluge tyrysty. Qasym-Jomart Toqaevty Qazaqstan prezidenttıgıne kandidat retınde ūsynǧan "Nūr Otan" partiiasy baspasöz qyzmetınıŋ jetekşısı Maksim Spotkaidyŋ Azattyq tılşısıne aituynşa, Toqaevtyŋ debatqa qatysatyny nemese qatyspaityny äzırge belgısız. Toqaevtyŋ Almatydaǧy sailau ştabynyŋ jetekşısı Rahman Alşanov eger özge bäsekelesterınen ūsynys tüsse kandidattyŋ "debatqa daiyn" ekenın aitady. - Kerek bolsa ştab ökılderı de pıkırsaiysqa tüse alamyz. Äzırge olardan ūsynys tüsken joq, - deidı Alşanov. Būǧan deiıngı prezident sailaularynda ötken teledebatqa eldı 30 jyldai basqarǧan Nūrsūltan Nazarbaev qatyspaǧan bolatyn. "Ūlt taǧdyry" qozǧalysy ūsynǧan, özın täuelsız kandidat retınde jariialaǧan Ämırjan Qosanov "Qazaqstan prezidentı Qasym-Jomart Toqaev ta debatqa qatysuǧa tiıs" dep sanaidy. - Ortalyq sailau komissiiasy debatty qai formatta ötkızudı ūsynatynyn köreiık. Qatysuǧa daiynmyn. Al sailaudyŋ ekınşı turyna ötsem, menımen bırge ekınşı turǧa şyqqan kandidatty stadionǧa debatqa şaqyramyn, - dedı Qosanov. "Ūly dala qyrandary" respublikalyq qozǧalysynyŋ atynan ūsynylǧan kandidat Sädı-Bek Tügel özge kandidattardy debatqa şaqyru turaly äzırge oilanbaǧanyn aitty, öitkenı "sailau zaŋ boiynşa dūrys jürıp jatyr". - Al bıraq, qandai debat ūiymdastyrylsa da, qatysuǧa daiynmyn, öitkenı öz pıkırımdı ärqaşan aşyq aityp jürgen adammyn, - dedı Tügel. "Debat bolsa, oǧan Qazaqstan prezidentı Qasym-Jomart Toqaev ta qatysqanyn qalaisyz ba?" degen saualǧa Sädıbek Tügel oilanyp qaldy. - Qasym-Jomart Toqaev joǧary bilıktegı las oiyndardan taza adam. Ol, tıptı, sailau ötkızıp, basyn qatyrmai-aq 2020 jylǧa deiın prezident bolyp otyra beruıne bolatyn edı. Bıraq öitpedı. Qazır būryn bolmaǧan saiasi jylymyq, demokratiialyq lep bar, sailau nauqany ädıl jürıp jatyr, - dedı ol. Negızgı saiasi bäsekelesın qorǧaştai söilegen Sädı-Bek Tügel kandidattardyŋ bärıne teŋdei mümkındık berılgen dep sanaidy. Onyŋ sözınşe, Qazaqstan prezidenttıgıne kandidat Qasym-Jomart Toqaevtyŋ oblystardy aralap jürgenı "ıs basyndaǧy prezidenttıŋ jūmys sapary ǧana", sailau aldyndaǧy ügıt-nasihatpen bailanystyruǧa bolmaidy. "Toqaevtyŋ debatqa qatysqany jön be?" degen saualdy qaitalap qoiǧan soŋ Tügel: - Bärımız teŋ qūqyly kandidatpyz, Qasym-Jomart Kemelūlynyŋ da qatysqany dūrys dep esepteimın, - dep jauap berdı. Sädı-Bek Tügel uaqyttyŋ azdyǧynan sailau aldyndaǧy ügıt-nasihatqa ülgere almai jatqanyn aitady. "TOQAEVTYŊ ÖZI BILEDI" "Aq jol" partiiasynan ūsynylǧan kandidat Daniia Espaevanyŋ pıkırınşe, debatty tıkelei efirde körsetken dūrys. Ol basqaşa jaǧdaida kandidattarǧa qoiylǧan ötkır sūraqtar men jauaptar qysqaryp ketedı dep qauıptenedı. - Kandidattardyŋ söileuıne ekı minuttan emes, kem degende bes minut uaqyt beru kerek. Äitpese, az uaqytta tūşymdy pıkır aita almaisyŋ, - dedı Qazaqstan tarihyndaǧy prezidenttıkke kandidat bolyp tırkelgen alǧaşqy äiel. Daniia Espaevanyŋ sözınşe, "debatqa qatysa ma, qatyspai ma, ony Toqaevtyŋ özı bıledı, qatyssa, qyzyq bolar edı". Espaeva da sailau aldyndaǧy ügıt-nasihattyŋ "erkın ötıp jatqanyn" aitady. - Kandidattar qai jerde, qandai ūjymmen kezdesem dese de, tosqauyl joq, - dedı ol. Qazaqstan kommunistık halyq partiiasynyŋ kandidaty Jambyl Ahmetbekov jäne "Auyl" partiiasy ūsynǧan Töleutai Raqymbekovpen söilesu mümkın bolmady. Amangeldı Taspihov pen ony ūsynǧan "Qazaqstan käsıpodaqtar federasiiasy" da telefon tūtqasyn kötermedı. 1991 jyldan berı Qazaqstanda prezident sailauy bes ret ötken. 1995 jyly prezident ökıletı referendum arqyly ūzartylǧan. 2005 jyly jeltoqsandaǧy prezident sailauy qarsaŋynda ǧana prezidenttıkke kandidattar – "Aq jol" partiiasynyŋ töraǧasy Älihan Bäimenov, "Ädılettı Qazaqstan" qozǧalysynyŋ jetekşısı Jarmahan Tūiaqbai, "Tabiǧat" ekologiialyq qozǧalysynyŋ jetekşısı Mels Eleusızov, mäjılıs deputaty Erasyl Äbılqasymov arasynda teledebat ötken. Sol kezdegı Qazaqstan prezidentı Nūrsūltan Nazarbaev teledebatqa qatysudy qajet sanamaǧan.

"Azattyq" radiosy