«ەتيكا-ادەپ نەگىزى»

238
Adyrna.kz Telegram

جۋرناليست قوعام مەن بيلىكتى بايلانىستىرۋشى كوپىر. جۋرناليستيكا سالاسىنىڭ قىزىعى مەن قيىندىعى قاتار جۇرەدى. بۇگىنگى قوزعايتىن تاقىرىپ اۋقىمى دا وسى سالانى تۇگەل قامتىپ وتىر. ادەپتى بولۋ، مادەنيەتتى بولۋ، ءوز-ءوزىڭدى ۇستاي ءبىلۋ، اشۋعا بوي الدىرماۋ سەكىلدى سوزدەردى تۋعانىمىزدان ەستىپ، كورىپ كەلەمىز. ال نەگىزىندە، بۇل سوزدەردىڭ ءبىزدىڭ جۇمىسىمىزدا اتقاراتىن ءرولى جوعارى ەكەندىگىن ەندى تۇسىنگەندەيمىز.

وسى ءبىر سوزدەردىڭ ءتۇيىنى- ەتيكا.
ءجۋرناليستىڭ ەتيكانى ساقتاۋى ونىڭ جۇمىسىنداعى مارتەبەسى مەن قىزمەتىنە تىكەلەي اسەر ەتەدى. ەتيكانى ساقتاۋ- باسشىلىقتان بەرىلۋى كەرەك تاپسىرما نەمەسە بورىش ەمەس. ەتيكانى ساقتاۋ سەنىڭ مامان بولىپ قالىپتاسۋ كەزىندە قالىپتاسۋى قاجەت قۇندىلىق. قازىرگى قوعامدا ەتيكانى ساقتاماعان جۋرناليستەر دەگەن تاقىرىپتا تالقى كوپ. الايدا، انىعىنا كەلگەندە جۋرناليست كاسىبي بىلىكتى مامان بولىپ قالىپتاسقان جاعدايدا، مۇنداي جاعدايلاردى باسىنان وتكىزبەيدى. كەز كەلگەن جاعدايدا، مەيلى ستۋديادا بولساڭ دا سەنىڭ ءوز-ءوزىڭدى ۇستاۋ، ەتيكا قۇندىلىقتارىن مەڭگەرۋ قازىرگى قوعامدا كاسىبي كومپەتەنتتى جۋرناليستەردى كوبىرەك قالىپتاستىرار ەدى.
كاسىبي جۋرناليستتىك ەتيكا پرينتسيپتەرىنىڭ ىشىندە ادەتتە التى نەگىزگى پۋنكت بار. ولار، ءبىرىنشىسى ارينە، الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىك — اۆتوردىڭ اتى-ءجونى جازىلعان اقپارات ءۇشىن قوعام الدىندا جاۋاپ بەرۋگە دايىن بولۋ. وبەكتيۆتىلىك پەن شىنايىلىق — جۋرناليست ۇسىنعان اقپارات شىنايى، ءدال، جان-جاقتى، بارلىق تاراپتاردىڭ مۇددەلەرىن ءبىلدىرۋى كەرەك. ادىلدىك — فاكتىلەردى مۇقيات تەكسەرۋ، ولاردى دالدىگىن جاسىرماۋ. ادالدىق — قىزمەتتىك جاعدايدى پايدا تابۋ نەمەسە ءوز ماقساتىندا پايدالانباۋ، اقپارات كوزدەرىن قۇپيا ۇستاۋ. جەكە ادامنىڭ ار-نامىسىن، قادىر-قاسيەتىن قۇرمەتتەۋ تەكسەرىلمەگەن مالىمەتتەردى تاراتپاۋ، سونداي-اق جەكە ومىرگە قول سۇعۋعا تىيىم سالۋ بولىپ تابىلادى. كاسىبي ىنتىماقتاستىق كاسىپتىڭ بەدەلىنە قامقورلىق جاساۋدان، ارىپتەستەر مەن اۋديتوريانىڭ سەنىمىنە ۇقىپتى قاراۋدان تۇرادى.
ءبىر قاراعاندا، ءجاي عانا پرينتسيپتەر. بىراق استارىندا، سالاعا دەگەن ادالدىق پەن جۇمىستاعى
بۇل اتالعان پرينتسيپتەرمەن جۇمىس اتقارۋ- قازىرگى تاڭدا كومپەتەنتتى، كاسىبي جۋرناليستەردى قالىپتاستىرادى.
جۋرناليستەردىڭ قوعام مەن مەديا سالاسىنداعى اتقاراتىن ءرولى زور. نە ءۇشىن بۇل تاقىرىپتىڭ اۋقىمى كەڭ. ويتكەنى، قازىردە مەديا سالاسىنداعى ەتيكا تۇسىنىگىنىڭ سالماعى اۋىر.
ەتيكانى ساقتاۋ ارقىلى ساۋاتتى، كاسىبي، بىلىكتى ورتانى قۇرۋ- ءوز قولىمىزدا!

ايسارا مۇراتقىزى

پىكىرلەر