زامانا بۇلبۇلى، ساز الەمىنىڭ سايىپقىرانى

958
Adyrna.kz Telegram
فوتو: e-history.kz
فوتو: e-history.kz

بۇگىن - قازاق مۋزىكاسىنىڭ گيمالايى – احمەت جۇبانوۆتىڭ تۋعان كۇنى.

احمەت جۇبانوۆ - 1906 جىلدىڭ 29 ءساۋىر كۇنى اقتوبە وبلىسى تەمىر اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن.

ول – قازاق مۋزىكاسىنىڭ زەرتتەۋشىسى، كورنەكتى عالىم، ءارى ايگىلى كومپوزيتور. ديريجەرلىك ونەرى دە ءبىر توبە.

 احمەت جۇبانوۆ قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى اتاعىن 1944 جىلى الدى. ال 1943 جىلى ونەرتانۋ عىلىمىنىڭ دوكتورى بولدى. پروفەسسور جانە اكادەميك اتاعى دا جوق ەمەس. احمەت جۇبانوۆ قازاق مۋزىكاسىنىڭ تۇعىرىن بيىكتەتىپ، ونىڭ دامىپ، وركەندەۋىنە وزىنشە ۇلەس قوستى. تابيعات بەرگەن دارىنى مەن مۋزىكالىق ءبىلىمى ونى بيىكتەرگە جەتەلەدى. ال ءوزى قازاق مۋزىكاسىن جەتەكتەدى. 

ءبىراز ءبىلىمدى بويىنا سىڭىرگەن جاس احمەت 1933 جىلى الماتى مۋزىكالىق دراما ۋچيليششەسىنە ۇستازدىق قىزمەتكە كەلەدى. وسى قادامنان ونىڭ ومىرلىك جەڭىستەرى مەن جەمىستەرى باستالادى. ول مۋزىكا سالاسىندا تەر توگىپ ەڭبەك ەتتى. ويتكەنى ءوز ءىسىنىڭ مامانى بولعان احمەت مۋزىكانى جانىمەن ءسۇيدى. مۋزىكاعا دەگەن وزگەدەن ەرەن ماحابباتى ونى ۇنەمى شابىتتاندىرىپ وتىردى. 

احمەتتى سازعا قۇمار قازاقتىڭ ءار قارادومالاعى ۇلگى تۇتتى. سوڭىنان قانشاما دارىندى شاكىرت ەرتكەن ۇستاز ءوز ىسىنە ادال بولدى.  

جۇبانوۆتىڭ قازاق حالقىنىڭ ءان-كۇي شىعارمالارىنىڭ تابيعاتى مەن ەرەكشەلىگى، ۇلى كۇيشىلەر قۇرمانعازى، داۋلەتكەرەي، سەيتەك، تاتتىمبەت، قازانعاپ تۋرالى مونوگرافيالىق عىلىمي-زەرتتەۋ ەڭبەكتەرى قازاق مۋزىكاسىنىڭ عىلىمي تاريحىن جاساۋعا قوسىلعان قوماقتى ۇلەس بولدى.

ول حالىق كۇيلەرىن وركەسترگە لايىقتاپ، نوتاعا ءتۇسىردى جانە قازاق مۋزىكاسىن كۇردەلى اسپاپتىق سيمفونيالىق شىعارمالارمەن بايىتتى. ولار «تاجىك ءبيى»، «قازاق بيلەرى»، «تولەگەن توقتاروۆ»، «اريا»، «ۆوكالدىك سيۋيتاسى»، «اباي سيۋيتاسى» تاعى باسقالار. ا. جۇبانوۆتىڭ قازاق مۋزىكا تاريحىنا سىڭىرگەن ەڭبەگى ۇشان - تەڭىز.

ا. جۇبانوۆتىڭ كومپوزيتورلىق شىعارمالارىنىڭ كورنەكتىلەرى ل. حاميديمەن بىرلەسىپ جازعان «اباي» (1944) جانە «تولەگەن توقتاروۆ» (1947) وپەرالارى، قىزى ع. جۇبانوۆا اياقتاعان «قۇرمانعازى» (1970) وپەراسى.

2006 جىلى احمەت جۇبانوۆتىڭ 100 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي كومپوزيتور جايلى دەرەكتى فيلم ءتۇسىرىلدى. "احمەت جۇبانوۆ" دەپ اتالاتىن ءفيلمنىڭ رەجيسەرى – ق.وماروۆ. 

پىكىرلەر