«اۋىل اماناتى» جوباسى: اۋىل تۇرعىندارىنا كومەك قالاي كورسەتىلۋدە؟

2916
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2024/10/img_9981.png

2024 جىلعى 1 شىلدەدەگى دەرەكتەرگە سۇيەنسەك ەلىمىزدە بارلىعى 90 قالا، 27 كەنت، 6208 اۋىل بار. حالىقتىڭ 41%-ى اۋىلدا تۇرادى. ال ولاردىڭ نەگىزگى تابىس كوزى – اۋىل شارۋاشىلىعى. اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ەلىمىزدىڭ ەكانوميكاسىنا تيگىزەتىن پايداسى وراسان زور. بۇل سالا تۇرعىنداردى – ازىق-تۇلىكپەن، ونەركاسىپتى – شيكىزاتپەن جانە حالىقتى – جۇمىس ورىندارىمەن قامتاماسىز ەتۋدە.

ەلىمىزدەگى اۋىل شارۋاشىلىقتىڭ جالپى ءونىمى 2024 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا 1,6 ترلن تەڭگەگە جەتتى. بۇعان مال شارۋاشىلىعىنداعى ءونىم كولەمىنىڭ 3,5%-عا، وسىمدىك شارۋاشىلىعىنىڭ 3%-عا ارتۋى اسەر ەتتى. سونىمەن قاتار، بيىل العاش رەت كوكتەمگى ەگىن جيناۋ جۇمىستارىن نەسيەلەندىرۋدىڭ كولەمى 580 ملرد تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتىلدى. ۇكىمەت جىل باسىنداعى 180 ميلليارد تەڭگە جەڭىلدەتىلگەن قارجىلاندىرۋدان بولەك، شارۋالاردى جىلدىق 5 پايىزبەن نەسيەلەۋگە قوسىمشا 400 ميلليارد تەڭگە ءبولدى. مۇنىڭ بارلىعى اۋىلشارۋاشىلىق سالاسىنداعى قارجى جەتىسپەۋشىلىگىن بولدىرماۋ ماقساتىندا جاسالىپ جاتىر. وسىنداي جوبانىڭ ءبىرى – «اۋىل اماناتى» جوباسى.

«اۋىل اماناتى» - مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ 2022 جىلدىڭ 26 قاراشاسىنداعى №1 «قر اۋىلدىق اۋماقتارىن دامىتۋدىڭ 2023-2027 جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسى تۋرالى» جارلىعى نەگىزىندە باستاۋ العان جوبا. اۋىلداعى حالىقتىڭ تابىسىن ارتتىرۋدى ماقسات ەتكەن جوبا 2023-2025 جىلدار ارالىعىندا جۇمىس جاسايدى. «اۋىل اماناتى» جوباسى ارقىلى اۋىل تۇرعىندارى ءوز بيزنەسىن دامىتۋعا جەڭىلدەتىلگەن نەسيە الا الادى. قارىز بەرۋ شارتتارى ءتيىمدى، پايىزدىق مولشەرى تومەن. جىلدىق 2,5% سىياقى مولشەرلەمەسىمەن بەرىلەتىن شاعىن نەسيە مەرزىمى 5 جىلدى قۇراسا،  مال شارۋاشىلىعى جانە اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرىن قۇرۋ سالاسىنا 7 جىلعا دەيىن بەرىلەدى. شاعىن نەسيەنىڭ ەڭ جوعارى سوماسى – 2,5 مىڭ اەك-كە دەيىن (2024 جىلى – 9,2 ملن تەڭگە), ال، اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆتەرىن دامىتۋ ءۇشىن – 8 مىڭ اەك-كە دەيىن (2024 جىلى – 29,5 ملن تەڭگە) نەسيە بەرىلەدى. قاراجاتتى ءىسىن جاڭادان باستاعان جانە جۇمىس ىستەپ جۇرگەن كاسىپكەرلەر، زەينەتكەرلىك جاسقا تولماعان جۇمىسكەرلەر، جەكە كاسىپكەر رەتىندە تاۋارلاردى ءوندىرۋ نەمەسە وتكىزۋ، جۇمىستاردى ورىنداۋ قىزمەتىن دەربەس جۇزەگە اسىراتىن تۇلعالار، وتباسىلىق كاسىپكەرلىكتە اقى تولەنبەيتىن قىزمەتتى جۇزەگە اسىراتىن تۇلعالار، قوسالقى شارۋاشىلىقتىڭ مۇشەلەرى، تابىسى ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنەن تومەن وندىرىستىك كووپەراتيۆتەردىڭ مۇشەلەرى الا الادى. قويىلاتىن تالاپتارعا كەلەتىن بولساق شاعىن نەسيە الۋشى جەكە كاسىپكەر بولىپ تىركەلۋى شارت. سونىمەن قاتار، باسقا نەسيەلەر بويىنشا مەرزىمى وتكەن جارنانىڭ، مەملەكەتتىك كىرىستەر ورگاندارىندا بەرەشەكتىڭ بولماۋى كەرەك.

قازىرگە دەيىن اتقارىلعان جۇمىستارعا نازار سالساق، 2023 جىلى جوباعا 6 اۋدان، ونىڭ ىشىندە 96 اۋىلدىق وكرۋگ ەنگىزىلگەن. سونداي-اق، 280 جۇمىس ورنى اشىلىپ، 210 جەكە كاسىپكەر تىركەلگەن. بيىل 264 نەسيە بەرۋ، 10 ااك الۋشىعا نەسيە بەرۋ، 538 جاڭا جۇمىس ورنىن اشۋ جوسپارلانعان. مال شارۋاشىلىعىنا 50%، ەگىن شارۋاشىلىعىنا 40% جانە اۋىلشارۋاشىلىق ەمەس كاسىپكە 10% نەسيە بەرۋ ۇلەسىن ءبولۋ كوزدەلگەن.

«اۋىل اماناتى» اياسىندا 2023 جىلى 1 ملرد 642 ملن تەڭگەنى قۇرايتىن 245 ءوتىنىم قارجىلاندىرعان تۇلكىباس اۋدانىندا بيىلدا  جۇمىستار قارقىندى جۇرگىزىلۋدە.

- 2024 جىلى «اۋىل اماناتى» باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ شەڭبەرىندە اۋداننان 4 اۋىلدىق وكرۋگ تاڭدالدى. ولار: ارىس، جاسكەشۋ، اقبيىك جانە كەمەرباستاۋ اۋىلدىق وكرۋگتەرى. اتالعان 4 اۋىلدىق وكرۋگتەن نەسيە بويىنشا باعىتتارى انىقتالىپ جانە اۋىل شارۋاشىلىعى وندىرىستىك كووپەراتيۆتەرى قۇرىلدى. باعدارلاما اياسىندا قۇلپىناي شارۋاشىلىعى دامىپ كەلەدى. اۋدان كولەمىندە 2024 جىلى  ەگىستىك القابتارىندا قۇلپىنايدىڭ كولەمى 15 گا جەتتى. بۇل رەتتە قۇلپىنايدىڭ ءوسىرۋدىڭ ينتەنسيۆتى سورتتارى تاڭداپ الىنعان. كوپ جىلدىق پوليتەلەن پلەنكاسىن توسەي وتىرىپ سۋ ۇنەمدەۋ (تامشىلاتىپ سۋعارۋ) تەحنولوگياسى ەنگىزىلگەن – دەيدى، تۇلكىباس اۋدانى اكىمدىگىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى مەن جەر قاتىناستارى ءبولىمىنىڭ قىزمەتكەرى اليبار انارتاي.

2024 جىلعى 2 قىركۇيەكتە قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ «اۋىل اماناتى» جوباسى اياسىندا تاعى ءبىر جاڭا ءتاسىلدى، ياعني «تاۋار نەسيەسىن» بەرۋ ماسەلەسىن قاراستىرۋدى تالاپ ەتتى. اۋىل تۇرعىندارىنا ونىمدەرىن وڭدەپ، ساتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ينفراقۇرىلىم قۇرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتىپ، ءار اۋداندا ءتۇرلى اۋىل شارۋاشىلىعى داقىلدارىن ءوسىرۋدى ۇيرەتەتىن ورتالىق اشۋ قاجەت ەكەنىن ايتتى.

 

 

پىكىرلەر