رەسەي سىرتقى ىستەر ءمينيسترى سەرگەي لاۆروۆ ەۋروپا وداعى ورتالىق ازيادا «ايقىن انتيرەسەيلىك باعىتى بار ءوز كۇن ءتارتىبىن» ىلگەرىلەتۋگە تىرىسىپ جاتقانىن مالىمدەدى. بۇل پىكىرىن ديپلومات وزبەكستانعا ساپارى بارىسىندا وتكەن ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا ايتتى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى. رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتىنە سىلتەپ.
ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا، رەسەي وداقتاستارى مەن ستراتەگيالىق ارىپتەستەرىنىڭ كوپۆەكتورلى ساياسات جۇرگىزۋىنە قارسى ەمەس. الايدا ولاردىڭ كەيبىرى، اسىرەسە باتىس ەلدەرى، ءوز مۇددەلەرىن العا تارتىپ، ءوڭىر ەلدەرىنىڭ مەملەكەتتىك قۇرىلىمدارىنا ەنۋگە باعىتتالعان باعدارلامالارعا قارجى بولەدى. بۇلار شەكارالىق ىنتىماقتاستىق، ستاتيستيكا، كەدەن سالاسى سياقتى سالالاردى قامتيدى.
لاۆروۆتىڭ سوزىنشە، اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپتىڭ حالىقارالىق دامۋ اگەنتتىگىنىڭ (USAID) جۇمىسىن توقتاتۋ تۋرالى شەشىمىن ورتالىق ازيا ەلدەرى وڭ قابىلداعان. ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا، بۇل اگەنتتىك «كەڭەسشى» دەگەن اتپەن جەرگىلىكتى بيلىك ورگاندارىنا كىرىپ الۋعا تىرىسقان.
«سوندىقتان ءبىز ورتالىق ازيانىڭ سىرتقى ارىپتەستەرمەن ىنتىماقتاستىق پروتسەسىن ىشكى ىستەرگە ارالاسۋ تالپىنىستارىنان ارىلتۋ كەرەك دەپ سانايمىز. ءبىز مۇندايدى ەشكىمگە جانە ەشقاشان جاساعان ەمەسپىز»، — دەدى لاۆروۆ.
ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا رەسەيدەگى ەڭبەك ميگرانتتارىنا باقىلاۋدى كۇشەيتۋ ماسەلەسى دە قوزعالدى. مينيستر ەلدە جۇمىس كۇشىنىڭ تاپشىلىعى بارىن ايتىپ، شەتەلدەن كەلگەن ازاماتتاردىڭ سۇرانىسقا يە ەكەنىن جەتكىزدى. بىراق ولاردىڭ رەسەي زاڭدارىن ساقتاۋ قاجەت ەكەنىن ەسكەرتتى. سونىمەن قاتار، كەيدە ميگرانتتار اراسىندا قىلمىستىق توپتار دا قالىپتاساتىنىن ايتتى. وسىعان بايلانىستى زاڭ شىعارۋشىلار تەپە-تەڭدىك تابۋعا تىرىسىپ جاتىر.
«ماسەلە ەڭبەك ميگرانتتارىنىڭ رەسەيگە بارماس بۇرىن ورىس ءتىلىن، ەلدىڭ زاڭدارىن جانە شەتەلدىكتەرگە ارنالعان مىنەز-قۇلىق ەرەجەلەرىن مەڭگەرۋى كەرەكتىگىندە»، — دەدى لاۆروۆ.
مينيستر بۇل ماسەلەنى وزبەك ارىپتەسى باحتيور سايدوۆپەن جانە وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيەەۆپەن تالقىلاعانىن ايتتى.
لاۆروۆ سامارقاندتا ەكى ەل اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ ماسەلەلەرىن تالقىلاعانىن حابارلادى. ونىڭ ايتۋىنشا، رەسەي مەن وزبەكستان ساۋدا-ەكونوميكا سالاسىندا بەلسەندى جۇمىس ىستەپ جاتىر. مىسالى، رەسپۋبليكادا رەسەيدىڭ قاتىسۋىمەن جالپى قۇنى 3,3 ترلن رۋبل بولاتىن 115-تەن استام جوبا جۇزەگە اسىرىلۋدا، 3 مىڭعا جۋىق بىرلەسكەن كاسىپورىن جۇمىس ىستەيدى. مادەني-گۋمانيتارلىق سالادا دا سەرىكتەستىك دامىپ كەلەدى، اسىرەسە ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا قارقىندى دامۋدا. لاۆروۆتىڭ مالىمەتىنشە، رەسەيدە 56 مىڭنان استام وزبەك ستۋدەنتى وقىپ جاتىر، ال وزبەكستاندا رەسەي ۋنيۆەرسيتەتتەرىنىڭ 14 فيليالى جۇمىس ىستەيدى.
سامارقاندتاعى ساپارى كەزىندە رف سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ قاتىسۋىمەن قوعامدا ۇلكەن رەزونانس تۋدىرعان وقيعا بولدى. لاۆروۆ «قايعىلى انا» ەسكەرتكىشىن ارالاۋ كەزىندە وندا تەك وزبەك جانە اعىلشىن تىلدەرىندە جازۋلار بارىن، بىراق ورىس تىلىندە جازۋ جوقتىعىن ايتىپ ءوتتى. بۇل جاعداي وزبەك بەلسەندىلەرىنىڭ اراسىندا سىنعا ۇشىرادى.
مىسالى، زاڭگەر جانە تانىمال بلوگەر حۋشنۋدبەك حۋدويبەرديەۆ قوناققا «ورىسشا جازۋلاردى ءوز ەلىڭىزدەن ىزدەڭىز» دەپ كەڭەس بەرىپ، ءمينيستردىڭ ءسوزىن «ديپلوماتيالىق ادەپسىزدىك» دەپ اتادى. ول لاۆروۆ ەسكەرتكىشكە ورىس تىلىندە جازۋ بولعانىن قالاسا، ونى سىپايى تۇردە جەتكىزۋى كەرەك ەدى، ال ول ءوزىن تەكسەرۋشى سەكىلدى ۇستادى دەپ اتاپ ءوتتى. بلوگەر وزبەكستان بيلىگى ءمينيستردىڭ سوزىنە بولا ەسكەرتكىشكە وزگەرىس ەنگىزبەيدى دەپ ءۇمىت ءبىلدىردى.
وزبەكستان جۋرناليستيكا جانە بۇقارالىق كوممۋنيكاتسيالار ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى شەرزودحون قۋدراتحودجا Facebook پاراقشاسىندا (Meta كورپوراتسياسى رەسەيدە ەكسترەميستىك دەپ تانىلعان) ءاربىر ەل ەسكەرتكىشتەردەگى جازۋلاردىڭ قاي تىلدە جازىلاتىنىن ءوزى شەشەتىنىن جازدى.
«باسقا ەلدىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ءبىزدى سىناۋى دۇرىس ەمەس. ءبىز ولاردىڭ وتارى ەمەسپىز عوي!» — دەدى رەكتور.
سونداي-اق، رەكتور وزبەك شەنەۋنىكتەرى رەسەيگە بارعان كەزدە باتىل سۇراقتار قويۋدى ۇيرەنۋى كەرەك ەكەنىن ايتتى، ماسەلەن، «نەگە سىزدەر ميگرانتتاردى كەمسىتەسىزدەر؟» دەگەن سۇراق.
جاعدايدى ولي ماجليس (پارلامەنت) زاڭ شىعارۋ پالاتاسىنىڭ وكىلى جانە «ميللي تيكلانيش» (ۇلتتىق جاڭعىرۋ) پارتياسىنىڭ جەتەكشىسى الىشەر قادىروۆ نازاردان تىس قالدىرمادى، ول الەۋمەتتىك جەلىلەردە رەسەيلىك ساياساتكەرلەر وزبەكستانداعى ورىس مادەنيەتى مەن تىلىنە دەگەن كوزقاراستى بارلىق جولمەن ناشارلاتۋعا تىرىسىپ جاتىر دەپ جازدى.
«نەلىكتەن وزبەكستان جاستارى ەشكىم ەسكەرتپەسە دە اعىلشىن، نەمىس، تۇرىك جانە اراب تىلدەرىن ۇيرەنۋگە تىرىسادى؟ لاۆروۆ مىرزا ءماجبۇرلى قۇرمەت پەن قولدان سۇرالعان قاجەتتىلىك تەك تەرىس ناتيجە بەرەدى دەگەندى بىلمەۋى مۇمكىن ەمەس»، — دەپ تۇيىندەدى دەپۋتات.
