قازاق ادەبيەتىندە ەسەنبەرلينگە دەيىن دە ۇلى، اقىن، جازۋشىلار بولدى، الايدا تاريحي روماندى جانە سول روماننىڭ جۇيەسىن قازاق ادەبيەتىنە ەسەنبەرلين ەنگىزدى ەلوردامىزدا قر ۇلتتىق مۋزەيىنىڭ كونتسەرت زالىندا كورنەكتى جازۋشى ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ 100 جىلدىق مەرەيتويىنا ارنالعان سالتاناتتى ءىس-شارا بولىپ ءوتتى.
قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكەن شاراعا قوعام قايراتكەرلەرى، تاريحشى جانە ادەبيەتشى عالىمدار، بۇقارالىق اقپارات وكىلدەرى قاتىستى. اتالعان شارا بارىسىندا عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسيا ۇيىمداستىرىلىپ، جازۋشىنىڭ كىتاپتارىنىڭ كورمەسى حالىق نازارىنا ۇسىنىلدى. عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسياعا ءى.ەسەنبەرليننىڭ مۇراسىن زەرتتەۋشى تاريحشىلار، قازاقستاننىڭ بەدەلدى ءبىلىم وردالارىنىڭ عالىمدارى مەن پروفەسسورلارى اتسالىستى. ءىس-شارانىڭ قادىرلى قوناقتارى مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور بۇركىتباي اياعان، جازۋشى، «وتىرار كىتاپحاناسى» عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى تۇرسىن جۇرتباي، مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى امانگەلدى قاشقىمبەۆ، اتاقتى جازۋشىنىڭ ۇلى، تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى قوزىكورپەش ەسەنبەرلين، جانە باسقالار ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ شىعارماشىلىعى، ەڭبەكتەرىنىڭ قوعامدىق جاعدايعا اسەرى مەن قازاقستان تاريحىندا الاتىن ەرەكشە ورنى تۋرالى ويلارىمەن ءبولىستى. قوزىكورپەش ەسەنبەرلين اكەسىنىڭ 100-جىلدىعىن ۇيىمداستىرۋعا اتسالىسقانداردىڭ بارلىعىنا ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى. «يلياس ەسەنبەرلين ءاردايىم عىلىمي ىزدەنىستە بولدى جانە ءبىزدى-دە سول عىلىمعا تارتتى. سوندىقتان جاستاردى بىلۋگە، وقۋعا شاقىرامىن، ويتكەنى تەك شىنايى ءبىلىم عانا ادامدى ەڭ بيىك بەلەستەرگە جەتەلەيدى»، - دەپ ءسوزىن قورىتتى زاڭعار جازۋشىنىڭ ۇلى ق.ەسەنبەرلين. زەرتتەۋشى عالىم، ف.ع.دع.، پروفەسسور تۇرسىن جۇرتباي ءوزىنىڭ كەزەكتى بايانداماسىن وقي كەلە، قازاق ادەبيەتىندەگى تاريحي روماننىڭ جۇيەسىن ەنگىزگەن جازۋشى ءى.ەسەنبەرلين بولاتىن دەدى. «قازاق ادەبيەتىندە ەسەنبەرلينگە دەيىن دە ۇلى، اقىن، جازۋشىلار بولدى، الايدا تاريحي روماندى جانە سول روماننىڭ جۇيەسىن قازاق ادەبيەتىنە ەسەنبەرلين ەنگىزدى»، - دەدى ت.جۇرتباي. يلياس ەسەنبەرليننىڭ 100-جىلدىعىنا وراي ۇيىمداستىرىلعان شارا سوڭى ەلىمىزگە تانىمال ساحنا شەبەرلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن سالتاناتتى كونتسەرتكە ۇلاستى. ءىلياس ەسەنبەرلين - قازاق ادەبيەتىنىڭ وركەندەۋىنە ەلەۋلى ۇلەس قوسقان، قازاقتىڭ كورنەكتى جازۋشىسى. قازاق ادەبيەتىندە العاشقى بولىپ تاريحي زەردە تامىرىنا قان جۇگىرتىپ، «كوشپەندىلەر»، «التىن وردا» تريلوگيالارىمەن ۇلت رۋحىن تىرىلتكەن قالامگەر. جازۋشىنىڭ قالامىنان تۋعان «عاشىقتار»، «قاتەرلى وتكەل»، «ماڭعىستاۋ مايدانى»، «التىن اتتار ويانادى»، «كولەڭكەڭمەن قورعاي ءجۇر»، «الىستاعى ارپالىس»، «اققۋ قۇستار قۋانىشى»، «ماحاببات مەيرامى» روماندارى، ءوز زامانىنىڭ وزەكتى تاقىرىبىنداعى «التىن قۇس»، «ايقاس» كىتاپتارى تىڭ تاقىرىپتا جازىلىپ، قازاق ادەبيەتىنە سەرپىن اكەلگەن، وقىرمان سۇيىسپەنشىلىگىنە بولەنگەن تۋىندىلار بولىپ تابىلادى.
e-history.kz
