وتكەن اپتادا Brent ماركالى مۇناي باعاسى رەكوردتىق كورسەتكىشكە دەيىن تومەندەپ كەتتى. ەكونوميست-ساراپشىلاردىڭ پايىمداۋىنشا، 2020 جىلدىڭ جازىندا قارا التىننىڭ باعاسى 20 دوللارعا دەيىن تومەندەۋى ابدەن مۇمكىن. رەسەيدەگى «ۆزگلياد» ەكونوميكالىق ساراپتاۋ ورتالىعىنىڭ مامانى، يرينا ۆيكتوروۆانىڭ ايتۋىنشا، مۇناي باعاسىنىڭ كۇرت تومەندەۋىنە بىرنەشە سەبەپتەر بار. بۇل رەتتە ول «قازىر مۇناي ءوندىرۋ كولەمىن تاۋلىگىنە 1,8 ملن باررەلگە جەتكىزۋ جايى ءجيى قوزعالادى. بۇل دەگەنىڭىز - التى ايدىڭ ىشىندە مۇناي ءوندىرۋ كولەمى 100 ملن باررەلدەن اسىپ كەتەتىنىن كورسەتەدى. سۇرانىستىڭ ازدىعىنا قاراماستان ساۋد ارابياسى مەن اقش مۇناي ءوندىرۋ كولەمىن شەكتەمەي وتىر. بۇعان قوسا قىتاي ەكونوميكاسى دا السىرەپ كەتتى. الەمدىك ەكونوميكاعا قىسىم تۇسۋدە. سوندىقتان مۇناي باعامى كەلەر جىلدىڭ قاڭتار ايىندا-اق 20 دوللارعا تومەندەۋى ابدەن مۇمكىن» دەدى.
وتاندىق ماماندار بۇل رەتتە رەسەي ساراپشىسى پىكىرىنىڭ جانى بار ەكەنىن العا تارتتى. ەكونوميكا عىلىمىنىڭ دوكتورى مارال تورتەنوۆانىڭ ايتۋىنشا، الداعى ۋاقىتتا ءبىزدىڭ اتقارۋشى بيلىككە مۇناي باعاسىنىڭ تومەندەۋىنە توتەپ بەرەتىن ەكونوميكالىق باعدارلامالارمەن جۇمىس ىستەۋگە تۋرا كەلەدى.
«2019 جىلعى نارىققا شىعارىلعان مۇنايدىڭ كولەمى 2018 جىلعى شىعارىلعان مۇنايدان 2,8 ملن باررەل ارتىق. مۇناي ءوندىرۋشى ەلدەردىڭ مۇنايدى ساتىلىمعا كوپتەپ شىعارۋى جاعدايدى وسىعان اكەلدى. قازىر قايسىبىر ساراپشىلار «اقش، ليۆيا، ساۋد ارابيا بىرىگىپ كەلىسىمگە كەلىپ رەسەي مەن قىتايدى تۇقىرتۋ ءۇشىن وسىلاي ىستەپ وتىر. كەزەندە كەڭەس وكىمەتىن كۇيرەتەر تۇستا اقش تۋرا وسى ساياساتتى ۇستانعان. ول كەزدە مۇنايدىڭ باعامى 20 دوللارعا دەيىن ءتۇسىپ كەتكەن» دەگەندى العا تارتادى. ءوز باسىم، ماسەلەنىڭ استارى تەك مۇندا عانا ەمەس ەكەنىن ايتقىم كەلەدى. قازىر اقش-تىڭ سىرتقى قارىزى كوبەيىپ كەتتى. اقش-تا ءىرى-ءىرى كومپانيالاردىڭ بانكروتقا ۇشىراۋى جيىلەدى. ەندى بيۋدەجتى كەمىگەن اقش وسى تىعىرىقتان شىعۋ ءۇشىن ءىرى كولەمدى مۇناي ءوندىرىپ تابىسىن ەسەلەۋگە تىرىستى. بىراق بۇل دا الپاۋىت ەلدىڭ كىرىسىن ەسەلەي قويمادى. نارىقتا شيكى مۇنايدىڭ كوبەيۋى تاعى ءبىر داعدارىستىڭ بولاتىنان حابار بەرىپ وتىر. سوندىقتان ءبىزدىڭ اتقارۋشى بيلىككە وسى داعدارىسقا توتەپ بەرەتىن ەكونوميكالىق باعدارلامامەن جۇمىس ىستەۋگە تۋرا كەلەدى»،-دەيدى ەكونوميست-عالىم مارات تورتەنوۆا.
جالپى، مۇناي باعاسىنىڭ كەرى كەتۋى ۆاليۋتالار باعامىنا دا، جالپى ىشكى ونىمگە دە، ەكونوميالىق رەيتينگكە دە كەرى اسەر ەتەتىنىن ءبىز بۇعان دەيىن دە جازىپ كەلدىك. ساراپشىلار ناق قازىر مۇناي باعاسىن رەتتەۋ وپەك-كە دە قيىن بولا تۇسەتىنىن العا تارتتى. بۇعان قاتىستى «بارومەتر» ورتالىعىنىڭ ەكونوميست-ساراپشىسى داۋرەن ارىن «ءبىر-ەكى جىلدا مۇناي باعاسى رەتتەلەدى دەۋ قيىن» دەيدى.
«ءبىر-ەكى جىلدا مۇناي باعاسى تۇراقتالادى دەپ ايتۋ قيىن. مۇناي باعاسىن رەتتەۋگە قازىر وپەك-ءتىڭ دە كۇشى كەلە قويمايدى. بۇگىندە اقش-تىڭ مۇناي تەرمينالدارى يراك پەن ليۆيانىڭ ارزان مۇنايىنا تولىپ تۇر. امەريكانىڭ ءوزى دە مۇناي وندىرۋدە ساۋد ارابياسىن قۋىپ جەتىپ ءبىرىنشى ورىنعا كوتەرىلدى. مويىنداۋ كەرەك، الەم ازىرگە اقش-تىڭ قاس-قاباعىنا قاراپ بەت تۇزەيتىنى بەلگىلى. دەمەك، اقش مۇناي باعاسىن رەتتەۋگە ءوزى كىرىسپەسە، جاعداي قيىنداي بەرمەك. ول اسىرەسە، بيۋدجەتىن مۇنايدان تۇسكەن تۇسىممەن تولتىرىپ وتىرعان كوپتەگەن ەلدەرگە سوققى. قازاقستانعا دا جەڭىل بولمايدى. ۇكىمەت «پەسسيميستىك ستسەناريگە دايىنبىز» دەپ بيۋدجەتتى جوسپارلاپ قوياتىنى بەلگىلى. ءبىز ءۇشىن داعدارىسقا توتەپ بەرەتىن مىقتى جوبالاردى ويلاستىرۋعا تۋرا كەلەدى»،-دەدى داۋرەن ارىن.
قارلىعاش زارىققانقىزى
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
