قازاقستاندىق جۋرناليستەر جوعارعى سوتتىڭ توراعاسى جاقىپ اسانوۆتى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنا قوعامدىق ۇلتتىق سەنىم كەڭەسىنىڭ (NSOD) بۇرىنعى مۇشەسى جانە Qazaq كۇرەسىنىڭ بۇرىنعى باسشىسى ارمان شوراەۆتىڭ ىسىنە قاتىسۋعا رۇقسات بەرۋگە شاقىردى. بۇل تۋرالى "ادىرنا" قازتاگ-قا سىلتەمە بەرەدى.
«قازىر قازاقستاندا توتەنشە جاعداي (جك) ەنگىزىلدى، سوت پروتسەستەرى قاشىقتىقتان جۇرگىزىلۋدە، جۋرناليستەرگە اشىق سوت پروتسەستەرى تۋرالى حابارلاۋ قيىنعا سوعادى. 2020 جىلدىڭ 19 ساۋىرىندە جۋرناليستەرگە 274-باپتىڭ 4-بولىگى بويىنشا ارەكەت جاسادى دەگەن كۇدىكپەن ۇستالعان ارمان شوراەۆقا سانكتسيا بەرۋ تۋرالى ءوتىنىشتى قاراۋ ءۇشىن الماتى قالالىق سوتىندا سوت وتىرىسىن قامتۋعا رۇقسات ەتىلمەيتىنى بەلگىلى بولدى. بۇل ءىس قوعامدا رەزونانس تۋدىردى، ويتكەنى ارمان شوراەۆ كوپشىلىككە جاقسى تانىس، ول قوعام قايراتكەرى رەتىندە ەلگە جاقسى تانىس. بۇل ءىس بويىنشا سوت پروتسەستەرىن قامتۋ سوت جۇيەسىنىڭ ءوزى ءۇشىن قاجەت ەكەنىنە سەنىمدىمىز. قۇرمەتتى جاقىپ قاجمانۇلى، سىزدەن ءبىزدىڭ ءوتىنىشىمىزدى قاراپ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قولدانىستاعى زاڭناماسىندا قاراستىرىلعان سوت ءىسىن جۇرگىزۋدىڭ جاريالىلىعى قاعيداتتارىنىڭ ورىندالۋىنا كۇمان كەلتىرمەستەن، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنان توتەنشە جاعدايلارداعى سوت پروتسەستەرىن جاريالاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن شارالار قابىلداۋىڭىزدى سۇرايمىز »، - دەلىنگەن قازاقستان جۋرناليستەر ليگاسىنىڭ ۇندەۋىندە.
قازىرگى ۋاقىتتا ۇندەۋ باق وكىلدەرىنىڭ قولدارىن جيناۋدى جالعاستىرۋدا.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك، 18 ساۋىردە قاراعاندىدا ۇقكد ەكس-مۇشەسى جانە Qazaq كۇرەسىنىڭ ەكس-باسشىسى ارمان شوراەۆ ۇستالدى. قاۋىپسىزدىك قىزمەتكەرلەرىنىڭ ايتۋىنشا، بۇعان نەگىز رەتىندە قر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 274-بابىنىڭ 4-بولىگى (توتەنشە جاعداي كەزىندە كورىنەۋ جالعان اقپاراتتى تاراتۋ) بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالعان. 19 ساۋىردە قازتاگ ءىىم اقپارات كوزىنە سىلتەمە جاساي وتىرىپ، شوراەۆتى قاراعاندى قالاسىنىڭ تەرگەۋ يزولياتورىنان الماتىعا جەتكىزۋ ءۇشىن الىپ كەتكەنىن حابارلادى. ۆەدومستۆونىڭ وكىلى سونىمەن بىرگە تەرگەۋ ىشكى ىستەر مينيسترلىگى قۇزىرىندا بولعاندىقتان جاعدايعا تۇسىنىك بەرۋدەن باس تارتتى. بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ پروتسەسكە قاتىسۋىنا قاتىستى، الماتى سوتى تەحنيكالىق سەبەپتەرمەن ءبارىن بايلانىستىرۋ مۇمكىن ەمەس، تەك پروتسەسكە قاتىسۋشىلار عانا. Qazaq كۇرەسىنىڭ بۇرىنعى جەتەكشىسىنىڭ قارىنداسى اسپەت بەكمىرزاەۆانىڭ ايتۋىنشا، شوراەۆقا ادۆوكاتپەن كەزدەسۋگە رۇقسات بەرىلمەگەن.
وسىدان ءبىر كۇن بۇرىن، 17 ساۋىردە الماتىدا بەلگىلى ساياسي بەلسەندى النۋر يلياشەۆ ۇستالدى. پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ حابارلاۋىنشا، وعان كورىنەۋ جالعان اقپارات تاراتقان دەگەن كۇدىك كەلتىرىلگەن. 18 ساۋىردە يلياشەۆ ەكى ايعا قاماۋعا الىندى. بۇعان قوسا، قاۋىپسىزدىك كۇشتەرى ونى بيلىكتەن كەتىرۋگە جانە «نۇر وتاندى» سىنعا الۋعا شاقىردى دەپ ايىپتادى. قۇقىق قورعاۋشى، ادام قۇقىقتارى مەن زاڭدىلىقتى ساقتاۋ جونىندەگى قازاقستاندىق حالىقارالىق بيۋرونىڭ ديرەكتورى ەۆگەني جوۆتيس بۇل ىستەگى «نۇر وتان» پارتياسى مەن يلياشەۆ تۋرالى اقپاراتتىڭ توتەنشە جاعدايعا قاتىسى تۋرالى تۇسىنىكسىز دەپ سانايدى.
سونداي-اق، 18 ساۋىردە الماتىدا جۋرناليست ۇلان شامشەت ۇستالدى. بەلسەندى گەننادي كرەستيانسكيدىڭ ايتۋىنشا، ول كارانتين رەجيمىن بۇزعانى ءۇشىن ۇستالعان.
سونىمەن قاتار، ساياسي بەلسەندى دانا قاليەۆانىڭ قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلۋى تۋرالى بەلگىلى بولدى، ول جاعدايدى ءوزىنىڭ ازاماتتىق پوزيتسياسىمەن بايلانىستىرادى.
ايتا كەتۋ كەرەك، قوعام قايراتكەرى جانە HAQ پارتياسىن قۇرۋدىڭ باستاماشىلارىنىڭ ءبىرى توعجان قوجاليەۆا بەلسەندىلەردىڭ ۇستالۋى تۋرالى ءسوز قوزعاپ، بيلىك ەلدەگى توتەنشە جاعدايدى پايدالانىپ، بيلىككە قارسى جانە ىڭعايسىز بەلسەندىلەردى تازارتۋعا كىرىستى دەگەن پىكىر ءبىلدىردى. جۋرناليست جانە ازاماتتىق بەلسەندى اسەم جاپيشەۆانىڭ پايىمداۋىنشا، قازىر بيلىك توتەنشە جاعدايدى تارتىپسىزدىكتەردى باسۋ ءۇشىن قولدانىپ وتىر جانە بەلسەندىلەردى قولداۋ ءۇشىن ەشكىم ەشتەڭە جاساي المايتىنىن پايدالانىپ وتىر. بەلسەندى ازامات ءاسيا تۋلەسوۆانىڭ ايتۋىنشا، مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ازاماتتىق بەلسەندىلەرمەن ىنتىماقتاستىق ورناتاتىن ۋاقىتى كەلدى. جوۆتيس ازاماتتىق بەلسەندىلەردىڭ قاماۋعا الىنۋى قازاقستاندا نارازىلىقتى باسۋدىڭ تەتىگى دەگەن پىكىر ءبىلدىردى.
19 ساۋىردە «ءادىل ءسوز» حالىقارالىق ءسوز بوستاندىعىن قورعاۋ قورى قازاقستاننىڭ باس پروكۋرورى عيزات نۇرداۋلەتوۆتى توتەنشە جاعدايلار كەزىندە «قاسقىر اۋلاۋدىڭ» الدىن الۋعا شاقىردى. قور ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس جىلدارىندا دا كسرو-دا جالعان اقپارات بەرگەنى ءۇشىن جازالانباعانىن، قازىر قازاقستان ودان اسىپ كەتكەنىن اتاپ ءوتتى. قازاقستانداعى دايەكتىلەردى تەكسەرۋشىلەر دە شوراەۆ پەن يلياشەۆكە قارسى سانكتسيالاردى شامادان تىس دەپ سانايتىندىقتارىن مالىمدەپ، مالىمدەمە جاسادى.
ايتا كەتۋ كەرەك، 2019 جىلدىڭ قاراشاسىندا اقش-تىڭ بۇۇ-داعى دەلەگاتسياسى قازاقستان ۇسىنعان دۇنيەجۇزىلىك مەرزىمدى شولۋدىڭ (UPR) ءۇشىنشى تسيكلىن قاراۋ اياسىندا قازاقستان بيلىگىنە 174 (الەۋمەتتىك، ۇلتتىق، رۋلىق، ناسىلدىك، تاپتىق نەمەسە ءدىني ارازدىقتى قوزدىرۋ) جانە 274-باپتاردى . ( جالعان اقپاراتتى تاراتۋ) قايتا قاراۋدى ۇسىندى.
وتىرىسقا قاتىسقان كوپتەگەن ەلدىڭ وكىلدەرى زاڭنامانى قايتا قاراۋعا ۇندەدى. سودان كەيىن قاراشادا بەدەلدى حالىقارالىق «شەكاراسىز رەپورتەرلار» ۇيىمى قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتى جۋرناليستەردى قۋدالاۋدى توقتاتۋعا شاقىردى.
وڭعار قابدەن،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
