ءبىرى قولداپ جاتسا، ەكىنشىسى قارسى شىققان بۇل تۋدىڭ تامىرى قايدان باستاۋ العانىن اقتارىپ كورسەك.
تۋ تاريحى. Gazeta.Ru-ءدىڭ حابارلاۋىنشا، بۇل تۋ 1917 جىلى بەلارۋس ۇلتتىق قوزعالىسىنا سەرپىن بەرگەن اقپان توڭكەرىسى كەزىندە پايدا بولعان. تۋ سول كوتەرىلىستى ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ وتىنىشىمەن جاسالعان. اۆتورى – بەلارۋس ارحيتەكتور-ينجەنەرى كلاۆدي دۋج-دۋشەۆسكي.
Gazeta.Ru تۋداعى تۇستەر جايىندا: «...اق – ەلدىڭ اتاۋى جانە رۋس حالقىنىڭ قالعان بولىگى تىزە بۇككەن كەزدەگى بەلارۋسسيانىڭ مونعول-تاتارلاردان بوستاندىعىنىڭ, ال قىزىل – ۇلتتىق رەۆوليۋتسيا مەنكوتەرىلگەن كۇنءنىڭ, ۇلتتىق جاڭعىرۋ مەن ازاتتىقتىڭ نىشانى»، - دەپ جازادى.
كوپ ۇزاماي تۋ حالىق اراسىنا كەڭىنەن تارالىپ،بەلورۋستاردىڭ ۇلتتىق سيمۆولىنا اينالىپ، 1918 جىلى ناۋرىزدا، بەلارۋسسيا ۇلتتىق رەسپۋبليكاسى (بۇر) بوپ جاريالانعان كەزدە رەسمي مارتەبەسىن الدى. كەيىننەن تۋ بەتىندە ليتۆانىڭ ۇلى گەرتسوگتىگىنءىڭ ەلتاڭباسى دا بەدەرلەنگەن (ەلتاڭبا جونىدە تومەندە كەڭىرەك ايتىلادى). بىراق بۇل تۋدى بىرنەشە اي عانا قولدانعان.
كەڭەس داۋىرىندە بەلارۋسسيانىڭ رەسمي تۋى قىزىل-جاسىل تۇستەردەن تۇراتىن تۋعا وزگەردى. ۋاقىت وتە تۋدىڭ سول جاق تۇسىندا ويۋ-ورنەك، وراق پەن بالعا بەدەرلەندى.
مۇنىمەن اق-قىزىل-اق تۋ ۇمىت قالمادى. كەيىن دە ول ەميگراتسيالىق ۇيىمدار اراسىندا قولدانىلا بەردى. 1980 جىلداردىڭ اياعىندا بەلارۋسسيانىڭ تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن كۇرەستىڭ نىشانىنا اينالدى.
قايتا ورالۋى. ءبىرشاما ۋاقىت قىزىل جولاقتى اق تۋ ءوز ۋاقىتىن كۇتتى. كسرو ىدىراعاننان كەيىن ول تاۋەلسىز بەلارۋسسيانىڭ رەسمي رامىزىنە اينالعان-دى. بىراق كوپ ۇزاماي، پرەزيدەنت الەكساندر لۋكاشەنكونىڭ باستاماسىمەن 1995 جىلى, رەفەرەندۋم وتكىزىلىپ, وندا جاڭا تۋ مەن ەلتاڭبانى قابىلداۋ تۋرالى ماسەلە كوتەرىلگەن.
رەسمي مالىمەتتەرگە سايكەس، سول كەزدە ازاماتتاردىڭ كوپشىلىگى (75,1%) كەڭەس وداعىنىڭ ۋاقىتىنداعى تۋعا داۋىس بەرىپتى. ءارينە، جاڭا تۋدان بالعا مەن وراق الىنىپ، شامالى وزگەرىستەر ەنگىزىلگەن. بۇل ءالى دە بەلارۋس رەسپۋبليكاسىنىڭرەسمي تۋى بولىپ تۇر.
وسىعان قاراماستان، اق-قىزىل-اق جالاۋشالار مەن «پوگونيا» ەلتاڭباسى بەيرەسمي تۇردە قولدانىلىپ كەلگەن. ءاربىر سايلاۋدان كەيىنگى نارازىلىقتاردا كوتەرىلىسشىلەر وسى تۋدى كوتەرىپ، قارسىلىعىن ءبىلدىرىپ وتىرعان.
تۋدىڭ ورتاسىنداعى «پوگونيا» ەلتاڭباسى – نارازىلىقتىڭ تاعى ءبىر سيمۆولى. XIV عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىندا بۇل ەلتاڭبا ليتۆا ۇلى گەرتسوگتىگىنىڭ، كوپ ۇزاماي گەديمينوۆيچ بيلەۋشى اۋلەتىنىڭ سيمۆولىنا اينالدى. الايدا، كەيبىر دەرەك كوزدەرىندە ونىڭ بەينەسى الدەقايدا بۇرىن كەزدەسكەنى ايتىلادى.
1918 جىلى «پوگونيا» اق-قىزىل-اق تۋ سەكىلدى بقر-نىڭ سيمۆولىنا اينالدى. كەڭەس زامانىندا بۇل ەلتاڭبانى قولدانبادى. تەك 1980 جىلداردىڭ اياعىندا ازاتتىقتىڭ سيمۆولى رەتىندە تاعى دا بەلارۋسسيا تاۋەلسىزدىگى جولىنداعى ۇلتتىق قوزعالىستاردا قولدانىلا باستادى.
بەلارۋسسيانىڭ مەملەكەتتىك تۋى
سودان كەيىن «پوگونيا» ۇشجولاقتى تۋدا بەينەلەنىپ ءجۇردى. 1991 جىلى ول تاۋەلسىز بەلارۋس رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلتاڭباسىنا اينالعان بولاتىن. بىراق 1995 جىلعى رەفەرەندۋمنان كەيءىن ونى كەڭەس ۋاقىتىنداعى بەلارۋسسيانىڭ ەلتاڭباسىنا ۇقسايتىن جاڭا ەلتاڭباعا اۋىستىردى. وسى كەزدەن باستاپ بەيرەسمي «پوگونيا» ەلتاڭباسى پرەزيدەنت الەكساندر لۋكاشەنكوعا قارسى وپپوزيتسيانىڭ نىشاندارىنىڭ بىرىنە اينالدى.
ايجان پەردەبەكقىزى،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
