ءبىر دانا كەلە جاتسا، الدىنان تاس تيەلگەن اۋىر اربانى يتەرىپ كەلە جاتقان ادامدى كەزدەستىرەدى. «سەن نە ىستەپ كەلە جاتىرسىڭ؟»- دەپ سۇرايدى دانا ودان. ول: «كورمەي تۇرسىڭ با، مىنا قارعىس اتقىر اربانى سۇيرەپ كەلەمىن»، - دەپ جاۋاپ بەرەدى. الدىنان ەكىنشى اربانى سۇيرەگەن كىسى شىعادى. سونداي سۇراققا ول «نە ىستەيىن ويناپ جۇرگەن جوقپىن، اقشا تابۋدىڭ امالىن جاساپ ءجۇرمىن»،- دەيدى. تاپ سونداي اربامەن ءۇشىنشى ادام كەلەدى. «ال سەن نە ىستەپ كەلەسىڭ؟» دەگەن ساۋالعا ول: «مەن انا تۇرعان قاسيەتتى مەشىتتى سالىپ جاتىرمىن» - دەپ قۋانا جاۋاپ بەرىپتى. بارلىعىنىڭ دا سالىپ جاتقاندارى مەشىتتىڭ قۇرىلىسى ەكەن. ءبارىنىڭ ورىنداپ جۇرگەن جۇمىسى بىردەي، بىراق سول ەڭبەككە قاتىناسى، كوزقاراسى ءارتۇرلى. مىنە، جاقسى پسيحولوگ پەن جامان پسيحولوگ، جاقسى مۇعالىم مەن مەن ناشار مۇعالىم، جاقسى مامان مەن جامان مامان دەگەن باعاعا نەلىكتەن، نە سەبەپتى يە بولاتىنىمىزعا جاۋاپ تاپقاندايمىن. ول ءوز قىزمەتىڭە، الدىڭداعى ىسىڭە، ياعني بالاعا دەگەن قاتىناسىڭا، سەنىمىڭە بايلانىستى ەكەن.اسىرەسە پسيحولوگ ماماندىعىن تاڭداعان ادامعاجۇمىسقا اقشا تابۋ ءۇشىن، نە باسقا جۇمىستىڭ رەتى بولماعاسىن امال جوق- مەكتەپكە پسيحولوگ بولىپ، قالاي بولسا سولاي قارىم-قاتىناس جاساۋعا مۇلدەم بولمايدى. ءوز ماماندىعىڭدى سۇيسەڭ سەن قايتكەن كۇندە دە سول جۇمىستى ساپالى، شىعارماشىلىق پەن ناتيجەلى ورىنداپ، بىلمەگەن ساۋالدارعا ءوزىڭ ىزدەنىپ جاۋاپ تابۋعا، تالپىناسىڭ. مەنىڭ الدىما كەلگەن ادامعا قايتكەن كۇندە دە قول ۇشىمدى بەرىپ، جاقسىلىق جاساۋعا تىرىسامىن. كەرىسىنشە، قىزمەتكە كەزدەيسوق كەلگەن ادامنان بويكۇيەز، تەرىسىقالىڭ نەگىزگى ماسەلەگە سالعىر مانساپقور شىعادى. ۇزاق تۇرىپ ارەڭ كەزەگىڭ كەلە بارگەندە «ءۇزىلىسسىز، ەكى ساعاتتان كەيىنكەل »- دەپ ەسىكتى تۇيسىعىڭنىڭ الدىنان تارس ەتكىزەتىندەر بار. ولاردى كەزەكتە ءبىر – اقادامقالعانى، ونىڭ قانداي كىسى ەكەنى، مۇقتاجدىعى ويلاندىرمايدى. وسىندايلار تۋرالى «جانى اشىماستىڭ قاسىندا باسىڭ اۋىرماسىن»، - دەپ حالىق تاۋىپ ايتقان. پسيحولوگ مامانعا مۇنداي قاسيەت مۇلدەم جاراسپايدى. ءححى عاسىردىڭ ناعىز ۇستازى قانداي بولۋ كەرەك؟ ارينە، ول ءوز كاسىبىنىڭ مايتالمانى، وسى ماقساتقا رۋحاني كۇش-جىگەرىن، پاراسات-قۋاتىن سالۋ كەرەكتىگى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. بۇل – اركىمنىڭ قولىنان كەلە بەرمەيتىن، ەرەكشە تالانتى قاجەت ەتەتىن، باي قيالدى ادامعا ءتان قاسيەت. سونداي-اق ۇستاز كۇنبە كۇنگى ءوزىنىڭ كوپ قىرلى ەڭبەگىندە مازمۇنى ءارتۇرلى كەزدەيسوق جايتتاردىڭ تۋىنداپ وتىراتىنىن الدىن الا سەزىپ، بولجاپ جانە ونىڭ وڭ شەشىمىن تابۋعا دايىن بولۋعا ءتيىس. سوندىقتان دا ۇستازدى ءار بالانىڭ جان-دۇنيەسىن تانىپ-ءبىلۋشى ءارى ونى جەكە تۇلعا ەتىپ قالىپتاستىرۋشى، ەل بولاشاعىنىڭ ءمۇسىنشىسى دەۋگە بولادى. ۇستاز بولۋ – بالا كەزىمنەن ارمانىم ەدى. بالانىڭ جان دۇنيەسىن تۇسىنە الاتىن پسيحولوگ رەتىندە بالالارىمدى تاربيەلەۋدە حالقىمنىڭ عاسىرلار بويى كەلە جاتقان قۇندىلىقتاردى بويىنا ءسىڭىرىپ، ويىنا ۇيالاتۋعا تىرىسامىن. مۇعالىمنىڭ الەۋمەتتىك بەدەلىن كوتەرۋدە ونىڭ سابىرلىلىعى، سەرگەكتىلىگى، مەيىرىمدىلىگى مەن كىشىپەيىلدىلىگى دە زور ءرول اتقارادى. ءبىلىمدار مۇعالىمنىڭ سويلەۋ تەحنيكاسى مەن ادامدى ءتۇسىنۋ ءبىلۋى، باسقا ادامدى ەلىتىپ اكەتۋى باسىم بولادى. پەداگوگيكالىق ادەپ-مۇعالىمنىڭ كاسىپتىك ساپاسى جانە كاسىپتىك ەرەكشەلىك بەلگىسى. كەيبىر مۇعالىم، كاسىبىن ايتپاي- اق، ءوزىنىڭ ادىلدىگىمەن، ىلتيپاتتىلىعىمەن ءوزىنىڭ ماماندىعىن سىرت كوزگە ايقىنداپ تۇرادى. ءار ماماندىقتىڭ ءوز قيىندىعى، ءوز قىزىعى بار. پسيحولوگتىڭ جۇمىسى كۇردەلى دە، قىزىقتى دا. شىنىن ايتسام، كەيدە جۇمىستان سوڭ ۇيگە كەلگەندە، قاتتى شارشاعانىمدى سەزەمىن. بىراق سول وتكىزگەن كۇندى تالداي وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ماعان دەگەن ىقىلاسىن، ماعان ۇمتىلعان ءۇمىت تولى كوزدەرىن، ءتاتتى قىلىقتارىن ءبىر ءسات ەسكە تۇسىرسەم، شارشاعانىم ۇمىتىلىپ تا كەتەدى. وسى ءبىر «بالالار الەمىنىڭ» تەڭىزىنە ءبىر بويلاساڭ، ەشقاشان باسقا جاققا كەتە المايسىڭ دەپ ويلايمىن. ويتكەنى بالا – پاك، بالا – تاپ-تازا. ءمولدىر بۇلاقتىڭ باستاۋىن، كوزىن اشىپ، تۇنىعىنا قانۋ ءۇشىن قانشاما قيىن دا، قىزىقتى ەڭبەك پەن تەر توگۋ كەرەك دەسەڭىز! تاڭعاجايىپ بالالار الەمىن تەرەڭىرەك تانىپ، ءوز ءومىر تاجىريبەمنىڭ، مەيىرىمنىڭ داندەرىن قوندىرۋ، پسيحولگيالىق ترەنينگتەر وتكىزۋ – مەنىڭ جۇمىسىمنىڭ ءمانى. بالالارمەن جۇمىس جاساۋ – ۇلكەن باقىت. سەبەبى، تەك قانا بالا، ەشنارسەگە دە الاڭداماي مەيىرىمدىلىككە سەنەدى، كىشكەنتاي الاقانىن مەنىڭ الاقانىما قويىپ، ءوز قۇپيالارىن ايتىپ، ماعان سەنىم ارتادى. پاك كوڭىل بالالارمەن ارا-قاتىناس ماعان قۋانىش، شاتتىق سىيلايدى، سەبەبى مەن ولارعا، ولار ماعان كەرەكتىگىنە سەنىمدىمىن. وسى سەنىمنىڭ بولۋى – ءار پەداگوگتىڭ باقىتى دەپ ويلايمىن.
مىڭباەۆا گۇلنار،
مەكتەپ پسيحولوگى
