Bır dana kele jatsa, aldynan tas tielgen auyr arbany iterıp kele jatqan adamdy kezdestıredı. «Sen ne ıstep kele jatyrsyŋ?»- dep sūraidy dana odan. Ol: «Körmei tūrsyŋ ba, myna qarǧys atqyr arbany süirep kelemın», - dep jauap beredı. Aldynan ekınşı arbany süiregen kısı şyǧady. Sondai sūraqqa ol «Ne ısteiın oinap jürgen joqpyn, aqşa tabudyŋ amalyn jasap jürmın»,- deidı. Tap sondai arbamen üşınşı adam keledı. «Al sen ne ıstep kelesıŋ?» degen saualǧa ol: «men ana tūrǧan qasiettı meşıttı salyp jatyrmyn» - dep quana jauap berıptı. Barlyǧynyŋ da salyp jatqandary meşıttıŋ qūrylysy eken. Bärınıŋ oryndap jürgen jūmysy bırdei, bıraq sol eŋbekke qatynasy, közqarasy ärtürlı. Mıne, jaqsy psiholog pen jaman psiholog, jaqsy mūǧalım men men naşar mūǧalım, jaqsy maman men jaman maman degen baǧaǧa nelıkten, ne sebeptı ie bolatynymyzǧa jauap tapqandaimyn. Ol öz qyzmetıŋe, aldyŋdaǧy ısıŋe, iaǧni balaǧa degen qatynasyŋa, senımıŋe bailanysty eken.Äsırese psiholog mamandyǧyn taŋdaǧan adamǧajūmysqa aqşa tabu üşın, ne basqa jūmystyŋ retı bolmaǧasyn amal joq- mektepke psiholog bolyp, qalai bolsa solai qarym-qatynas jasauǧa müldem bolmaidy. Öz mamandyǧyŋdy süiseŋ sen qaitken künde de sol jūmysty sapaly, şyǧarmaşylyq pen nätijelı oryndap, bılmegen saualdarǧa özıŋ ızdenıp jauap tabuǧa, talpynasyŋ. Menıŋ aldyma kelgen adamǧa qaitken künde de qol ūşymdy berıp, jaqsylyq jasauǧa tyrysamyn. Kerısınşe, qyzmetke kezdeisoq kelgen adamnan boiküiez, terısıqalyŋ negızgı mäselege salǧyr mansapqor şyǧady. Ūzaq tūryp äreŋ kezegıŋ kele bargende «Üzılıssız, ekı saǧattan keiınkel »- dep esıktı tūisyǧyŋnyŋ aldynan tars etkızetınder bar. Olardy kezekte bır – aqadamqalǧany, onyŋ qandai kısı ekenı, mūqtajdyǧy oilandyrmaidy. Osyndailar turaly «Jany aşymastyŋ qasynda basyŋ auyrmasyn», - dep halyq tauyp aitqan. Psiholog mamanǧa mūndai qasiet müldem jaraspaidy. HHI ǧasyrdyŋ naǧyz ūstazy qandai bolu kerek? Ärine, ol öz käsıbınıŋ maitalmany, osy maqsatqa ruhani küş-jıgerın, parasat-quatyn salu kerektıgı aitpasa da tüsınıktı. Būl – ärkımnıŋ qolynan kele bermeitın, erekşe talanty qajet etetın, bai qiialdy adamǧa tän qasiet. Sondai-aq ūstaz künbe küngı özınıŋ köp qyrly eŋbegınde mazmūny ärtürlı kezdeisoq jaittardyŋ tuyndap otyratynyn aldyn ala sezıp, boljap jäne onyŋ oŋ şeşımın tabuǧa daiyn boluǧa tiıs. Sondyqtan da ūstazdy är balanyŋ jan-düniesın tanyp-bıluşı ärı ony jeke tūlǧa etıp qalyptastyruşy, el bolaşaǧynyŋ müsınşısı deuge bolady. Ūstaz bolu – bala kezımnen armanym edı. Balanyŋ jan düniesın tüsıne alatyn psiholog retınde balalarymdy tärbieleude halqymnyŋ ǧasyrlar boiy kele jatqan qūndylyqtardy boiyna sıŋırıp, oiyna ūialatuǧa tyrysamyn. Mūǧalımnıŋ äleumettık bedelın köterude onyŋ sabyrlylyǧy, sergektılıgı, meiırımdılıgı men kışıpeiıldılıgı de zor röl atqarady. Bılımdar mūǧalımnıŋ söileu tehnikasy men adamdy tüsınu bıluı, basqa adamdy elıtıp äketuı basym bolady. Pedagogikalyq ädep-mūǧalımnıŋ käsıptık sapasy jäne käsıptık erekşelık belgısı. Keibır mūǧalım, käsıbın aitpai- aq, özınıŋ ädıldıgımen, ıltipattylyǧymen özınıŋ mamandyǧyn syrt közge aiqyndap tūrady. Är mamandyqtyŋ öz qiyndyǧy, öz qyzyǧy bar. Psihologtyŋ jūmysy kürdelı de, qyzyqty da. Şynyn aitsam, keide jūmystan soŋ üige kelgende, qatty şarşaǧanymdy sezemın. Bıraq sol ötkızgen kündı taldai otyryp, oquşylardyŋ maǧan degen yqylasyn, maǧan ūmtylǧan ümıt toly közderın, tättı qylyqtaryn bır sät eske tüsırsem, şarşaǧanym ūmytylyp ta ketedı. Osy bır «Balalar älemınıŋ» teŋızıne bır boilasaŋ, eşqaşan basqa jaqqa kete almaisyŋ dep oilaimyn. Öitkenı bala – päk, bala – tap-taza. Möldır būlaqtyŋ bastauyn, közın aşyp, tūnyǧyna qanu üşın qanşama qiyn da, qyzyqty eŋbek pen ter tögu kerek deseŋız! Taŋǧajaiyp balalar älemın tereŋırek tanyp, öz ömır täjıribemnıŋ, meiırımnıŋ dänderın qondyru, psiholgiialyq treningter ötkızu – menıŋ jūmysymnyŋ mänı. Balalarmen jūmys jasau – ülken baqyt. Sebebı, tek qana bala, eşnärsege de alaŋdamai meiırımdılıkke senedı, kışkentai alaqanyn menıŋ alaqanyma qoiyp, öz qūpiialaryn aityp, maǧan senım artady. Päk köŋıl balalarmen ara-qatynas maǧan quanyş, şattyq syilaidy, sebebı men olarǧa, olar maǧan kerektıgıne senımdımın. Osy senımnıŋ boluy – är pedagogtyŋ baqyty dep oilaimyn.
Myŋbaeva Gülnar,
mektep psihology
