جۇمىس توبىنىڭ جەتەكشىسى ادىلبەك جاقسىبەكوۆ پرەزيدەنتكە قازاقستاندىقتاردىڭ كونستيتۋتسياعا ۇسىنعان نەگىزگى وزگەرىستەرى جايلى باياندادى، – دەپ حابارلايدى Tengrinews.kz ءتىلشىسى.
جاقسىبەكوۆتىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندىقتاردان التى مىڭنان اسا ۇسىنىس كەلگەن. ولار كونستيتۋتسيانىڭ 98 بابىنىڭ 63 بابىنا قاتىستى ماسەلەلەردى قوزعاپ جاتىر. ول باپتار نەگىزگى زاڭنىڭ بارلىق ءبولىمىن قامتيدى. ۇسىنىستار ءارتۇرلى، تەك جوبالارمەن توقتاپ قالعان ەمەس. وسىلايشا قازاقستاندىقتار ۇسىنعان وزگەرىستەر بىرنەشە بلوككا بولىنگەن.
«مەملەكەت باسشىسىنىڭ وكىلەتتىگى تۋرالى بولىمگە قاتىستى 40-تان اسا ۇسىنىس كەلدى. پارلامەنت وكىلەتتىگى جايلى 88 ۇسىنىس كەلىپ ءتۇستى. جالپى قازاقستاندىقتار پارلامەنت جۇمىسىن كۇشەيتۋ ماسەلەسىن قولداپ وتىر»، – دەدى جۇمىس توبىنىڭ باسشىسى ادىلبەك جاقسىبەكوۆ.
سونداي-اق، جاقسىبەكوۆ پارلامەنتتىك رەسپۋبليكاعا كوشۋ تۋرالى ۇسىنىستاردىڭ بولعانىن ايتىپ ءوتتى. كەيبىر ازاماتتار پارلامەنتتى قۇرۋ ءتارتىبىن وزگەرتۋدى ۇسىنىپ جاتىر. ولاردىڭ ايتۋىنشا، پارلامەنتتى ەكى پالاتا ەمەس، ءبىر پالاتا ەتۋگە بولادى.
«دەپۋتتاتىق كورپۋستىڭ تالاپتارىن كۇشەيتۋ ۇسىنىلدى. ۇكىمەتتىڭ جۇمىسى جايلى ايتاتىن بولساق، قازاقستاندىقتار ۇكىمەتتىڭ پارلامەنتكە ەسەپ بەرۋگە مىندەتتىلىگىن كۇشەيتۋدى ۇسىنادى. سونداي-اق، بۇل جەردە شەشىمدەردىڭ ءماجىلىس جانە سەناتپەن كەلىسىمگە كەلۋ ارقىلى قابىلدانۋ كەرەكتىگى ايتىلادى. جانە ۇكىمەتتىڭ تەك ءماجىلىس الدىندا ەمەس، سونداي-اق، جالپى پارلامەنت الدىندا ەسەپ بەرۋ قاجەتتىلىگى تۋرالى ۇسىنىستار كەلدى»، – دەدى جاقسىبەكوۆ.
ال كونستيتۋتسيالىق كەڭەسكە قاتىستى ول 18 ۇسىنىستىڭ كەلگەنىن ايتتى.
«كونستيتۋتسيالىق كەڭەستى قۇرۋ ءتارتىبىن وزگەرتۋ، سونداي-اق، كونستيتۋتسيالىق سوتتى قايتا قۇرۋ تۋرالى ۇسىنىس ءتۇستى. ال ەڭ كوپ – 2148 ۇسىنىس قۇقىق قورعاۋ جانە سوت ورگاندارىنىڭ جۇمىسى جايىندا بولدى. وندا سۋديالارعا دەگەن تالاپتاردى كۇشەيتۋ تۋرالى، زاڭگەر ماماندىعىنىڭ ەڭبەك ءوتىلى مەرزىمىن ۇزارتۋ تۋرالى ايتىلدى»، – دەدى جۇمىس توبىنىڭ جەتەكشىسى.
«ادۆوكاتتاردان دا كوپ ۇسىنىس ءتۇستى. ولار ادۆوكاتتاردىڭ وكىلەتتىگىن ارتتىرىپ، ايىپتالۋشىلار قۇقىقتارىنىڭ كەپىلىن ارتتىرۋ جانە سوتتىڭ سانكتسياسى بولماعان كەزدە قاماۋ مەرزىمىن 72 ساعاتتان 48 ساعاتقا قىسقارتۋ تۋرالى ۇسىنىس ءبىلدىردى»، – دەدى جاقسىبەكوۆ.
سونداي-اق، ءماسليحاتتار مەن جەرگىلىكتى باسقارۋ ورگاندارى نازارسىز قالمادى. اتاپ ايتقاندا ازاماتتار دەپۋتاتتارعا جاس بويىنشا شەكتەۋ قويىپ، قايتا سايلانۋعا شەكتەۋ قويۋدى ۇسىندى. سونىمەن بىرگە، حالىققا اكىمدەردى تاعايىنداۋ مۇمكىندىگىن بەرۋ جايى دا ءسوز ەتىلدى.
«سۇراقتاردىڭ كوبى كونستيتۋتسيانىڭ 26-بابىنا وزگەرتۋ ەنگىزۋگە قاتىستى ەكەنىن ايتا كەتەيىك. بۇل ماسەلە بويىنشا اشىق پىكىرتالاس بولدى – ءتۇرلى پىكىر بولدى. ازاماتتاردىڭ ءبىر بولىگى وزگەرىس ەنگىزۋگە جاقسى باعا بەردى، ال كوپشىلىك وزگەرىسكە قارسى.
سونداي-اق، مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ ءرولىن كۇشەيتۋ مەن اعىلشىن تىلىنە رەسمي ستاتۋس بەرۋ جانە ەتنيكالىق قازاقتاردى قابىلداۋ ءتارتىبىن جەڭىلدەتۋ بويىنشا ۇسىنىستار بولدى»، – دەپ اتاپ ءوتتى ول.
ءولىم جازاسىنا قاتىستى ۇسىنىستار تۇسكەن. جاقسىبەكوۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇل جازادان تولىق باس تارتۋ مەن ونى قولدانۋ كەرەك جاعدايلاردى ارتتىرۋ كەرەك دەگەن ءتۇرلى پىكىرلەر ايتىلدى. جۇمىس توبى بارلىق ۇسىنىستاردى ءجىتى زەرتتەدى. جالپى جۇمىس توبى 4 وتىرىس وتكىزىپ، رەفورمانىڭ ءتۇرلى اسپەكتىلەرىن تالقىلادى. بۇل جۇمىسقا مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ساراپشىلارى مەن شەتەلدىك ماماندار تارتىلدى.
«قادىرمەندى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى، بۇگىن كونستيتۋتسياعا وزگەرىس ەنگىزۋ جوباسى ءسىزدىڭ قاراۋىڭىزعا بەرىلەدى. مۇندا بۇكىلحالىقتىق تالقىلاۋ قورىتىندىلارى ەسكەرىلدى. كونستيتۋتسيالىق رەفورمالار جوباسى ءبىزدىڭ اقىلىمىز بەن نۇسقاۋلارىمىز بويىنشا اياقتالدى. ءبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز پرەزيدەنت رەفورماسىن ساقتاۋ جانە مەملەكەتتىك بيلىك جۇيەسىنىڭ تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋ بولدى. الدىمەن 40 وكىلەتتىلىكتى وتكىزۋ ۇسىنىلعان، دەگەنمەن، ەلباسىنىڭ 35 وكىلەتتىلىگى قايتا ءبولىنىپ بەرىلەتىن بولدى. سونىڭ ىشىندە، ەكونوميكا، قارجى، مەملەكەتتىك مۇلىكتى باسقارۋ، اكىمشىلىك-ايماقتىق قۇرىلىم ماسەلەلەرىن شەشۋگە قاتىستى وكىلەتتىكتەر»، – دەپ اياقتادى ءسوزىن جۇمىس توبىنىڭ جەتەكشىسى.
ەسكە سالا كەتەيىك، 2016 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا نۇرسۇلتان نازارباەۆ تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىعىنا ارنالعان مەرەكەلىك جيىندا بيلىك تارماقتارىن ۇلەستىرۋ ماسەلەسىن قاراستىرۋدى تاپسىرعان بولاتىن.
«سىزدەردىڭ نازارلارىڭىزعا ەلىمىز ءۇشىن اسا ماڭىزدى، تاعدىرلى ماسەلەنى ۇسىنباقپىن. بۇل – كونستيتۋتسيا مەن زاڭدارعا وزگەرىستەر ەنگىزۋ. ءبىزدىڭ الدىمىزدا بيلىك تارماقتارىنىڭ وكىلەتتىكتەرىن قايتا ءبولۋ مىندەتى تۇر. قازىر زاماننىڭ ديدارى وزگەردى. ءبىز دە وزگەرۋگە ءتيىسپىز. سول سەبەپتى، مەملەكەتتىڭ باسقارۋ جۇيەسىن دە جاڭعىرتاتىن كەز كەلدى. مەن ەلدىڭ مۇددەسى مەن زاماننىڭ تالابىن، ۇرپاقتىڭ بولاشاعىن ويلاي وتىرىپ وسىنداي بايلام جاسادىم»، – دەگەن ەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ قازاقستاندىقتارعا جاساعان ۇندەۋىندە.
2017 جىلدىڭ 11 قاڭتارىندا قازاقستان پرەزيدەنتى بيلىكتىڭ تارماقتارى اراسىندا وكىلەتتىكتەردى قايتا ءبولۋ ماسەلەلەرى بويىنشا جۇمىس توبىمەن كەزدەسكەن ەدى. مەملەكەت باسشىسى وتىرىستا مەملەكەتتىك بيلىكتىڭ تارماقتارى اراسىندا وكىلەتتىكتەردى قايتا ءبولۋ ماسەلەسى رەسپۋبليكا دامۋىنىڭ جۇيەلى جانە زاڭدى كەزەڭى بولىپ تابىلاتىنىن اتاپ وتكەن بولاتىن. ال 13 قاڭتاردا اقوردا مەملەكەتتىك بيلىك وكىلەتتىكتەردى قايتا ءبولۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى جۇمىس توبىنىڭ ءتىزىمىن جاريالاعان ەدى. 24 اقپاندا جۇمىس توبى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭىنىڭ جوباسىن بۇكىلحالىقتىق تالقىلاۋ مەرزىمىنىڭ اياقتالعانىن مالىمدەدى.
پرەزيدەنت ازاماتتاردىڭ بارلىق ۇسىنىسى ەسەپكە الىنىپ، نازارسىز قالمايتىنىن ايتتى. «ەشتەڭە دە تۇراقتاپ قالمايدى، پروتسەسس ءجۇرىپ جاتىر، ءومىر جالعاسادى، بارلىعى دامۋ ۇستىندە. ۋاقىتتىڭ تالابىمەن بەلگىلى ءبىر وزگەرىستەر ەنگىزىلەتىن شىعار»، – دەدى ەلباسى.
"ادىرنا" كز
