ءبىر اتا-انانىڭ بالالارى بيولوگيالىق تۇرعىدان ۇقساس بولىپ كورىنۋى مۇمكىن. ولار ءبىر وتباسىندا، ۇقساس ورتادا وسەدى. نەلىكتەن ولاردىڭ قىلىقتارى مەن مىنەز-قۇلقى ءار ءتۇرلى بولادى؟ شىنى كەرەك، ءبىرىنشى بالانىڭ ءومىرى، ونىڭ تۋعانىنان باستاپ، ەكىنشى بالانىڭ ومىرىنەن مۇلدە باسقاشا بولۋى مۇمكىن. بالالار اتا-انالارىنىڭ ءومىرىنىڭ ءارتۇرلى كەزەڭدەرىندە تۋىلادى. مىسالى، ءبىرىنشى بالا تۋىلعان كەزدە وتباسىندا اتموسفەرا تىنىش جانە باقىتتى بولدى. ال ەكىنشىسى دۇنيەگە كەلگەندە، جاعداي قيىن جانە سترەسستى بولىپ، اتا-انالار اراسىندا تۇسىنىسپەۋشىلىكتەر ورىن الدى دەلىك. نەمەسە ءبىر بالا جوسپارلانعان، ال ەكىنشىسىنىڭ تۋىلعانى كەزدەيسوق، كۇتپەگەن جەردەن پايدا بولدى. وسى سەبەپتەرگە بايلانىستى، ءتىپتى بالالارداعى جاتىر ءومىرىنىڭ كەزەڭدەرى دە ءارتۇرلى. ءبىر قىزىعى، ۇقساس ەگىزدەر بولسا دا، ولاردىڭ مىنەزدەرى ءار ءتۇرلى بولۋى مۇمكىن.
بىرنەشە بالالاردىڭ دۇنيەگە كەلۋ پوزيتسياسى ولاردىڭ دامۋىنا ەلەۋلى ءىز قالدىرادى. ولاردى تاربيەلەۋ شارتتارى ءبىر-بىرىنەن وتە ەرەكشەلەنەدى. ول تۋرالى گ. حومەنتاۋسكاس ءوزىنىڭ «سەميا گلازامي رەبەنكا» اتتى كىتابىندا ايتادى: «العاشقى بالا - بۇل اتا-انالار ءۇشىن جاڭا، بەلگىسىز جانە قىزىقتى دۇنيە. اتا-انالار وزدەرىن جاراتۋشى سياقتى سەزىنەدى، وزدەرىنىڭ ءومىرىن كەڭەيتەدى. سوندىقتان العاشقى بالا كوبىنەسە اتا-انانىڭ سۇيىسپەنشىلىككە تولى ماحابباتىن، ۇلكەن قامقورلىعى مەن بارشا نازارىن سەزىنەدى». سونىمەن قاتار بالالار كوبىنەسە بەيسانالى تۇردە: "مەن باسقالار ماعان نازار اۋدارىپ، ماعان قامقور بولعان كەزدە عانا باقىتتىمىن" دەگەن ۇستانىمدى ۇستاناتىنى تاڭقالارلىق ەمەس، بۇل ولاردى باسقا ادامدارعا تاۋەلدى ەتەدى، نازار اۋدارۋدى قاجەت ەتەدى، ماحاببات پەن قۇرمەتتى تالاپ ەتەدى.
ال ەكىنشى بالا ەشقاشان ءبىرىنشى بالانىڭ جاعدايىن باستان كەشىرمەيدى، وعان بارلىق نازار، سۇيىسپەنشىلىك، ماحاببات تولىقتاي بەرىلمەيدى. زەرتتەۋلەر كورسەتكەندەي، انالار ەكىنشى بالامەن از سويلەسەدى جانە از جۇمىس ىستەيدى. مۇنى العاشقى بالا ءوزىنىڭ باستاماسىمەن نەمەسە اتا-اناسىنىڭ تالاپ ەتۋىمەن ءىشىنارا قۇرايدى. مىسالى، العاشقى بالالار ەرتە مە، كەش پە كىشىلەردىڭ كوشباسشىسىنا اينالادى، كىشىلەردىڭ دامۋىنا، قىزىعۋشىلىقتارىنا باسشىلىق جاسايدى. بۇل كەيىنگى بالالاردىڭ دامۋىنا تۇرتكى بولادى. اتا-انالاردىڭ كوپشىلىگى بالالاردىڭ ءبىر-بىرىنە جاقىن بولعانىن، ارقاشان كومەكتەسۋگە جانە قولداۋعا دايىن بولعانىن قالايدى. ولار مۇنداي قارىم-قاتىناستى تۋدىرۋعا جانە قالىپتاستىرۋعا تىرىسادى، بىراق بۇل جۇمىس ىستەمەيدى. سەبەبى اتا-انالار بالالار اراسىنداعى ايىرماشىلىقتى بەيسانالىق تۇردە وزدەرى قۇرايدى. ولار ءبىر بالانى ماقتايدى، ەكىنشىسىنە ۇرىسادى، وسىلايشا ولاردى ەرىكسىز ءبىر-بىرىنە قارسى قويادى. ناتيجەسىندە بالالار اراسىنداعى ايىرماشىلىق كۇن وتكەن سايىن ارتىپ كەتەدى. اتا-انالار ءبىر ۋاقىتتا ارەكەت ەتۋگە تىرىسقانىمەن، بالالار وزدەرىنە دەگەن باسقا قاتىناستى سەزىنەدى، سوندىقتان پسيحولوگيالىق پولياريزاتسيا كۇشەيەدى. وسىدان ءبىر وتباسىندا تۋعان ەكى بالانىڭ قىلىقتارى مەن وتباسىندا ءوزىن سەزىنۋى ءار ءتۇرلى بولادى.
بالا تۋا وتىرىپ، ءبىز وعان تەك فيزيكالىق دەنە بەرەمىز. ال مىنەز، تەمپەرامەنت، تاعدىردى وعان قۇدىرەت يەسى بەرەدى. سوندىقتان ءبىز بالانىڭ تاعدىرىنا ءىشىنارا عانا اسەر ەتە الامىز. قالايشا؟ ءبىزدىڭ ونى ءوسىرۋىمىز، تاربيەلەۋىمىز، جانىمىزدىڭ جىلۋىن بەرۋىمىز، بىزگە دۇرىس بولىپ كورىنەتىن ومىرلىك قۇندىلىقتاردى ءسىڭىرۋىمىز، باسقا ادامدارمەن جانە قوعامدا ءوزىن ۇستاۋعا ۇيرەتۋ، ادامگەرشىلىك ەرەجەلەرىن ۇيرەتۋ جانە ت.ب. مۇنىڭ ءبارىن بالا سوزبەن عانا ەمەس، وتباسى ىشىندەگى اتموسفەرانى كورۋمەن وزىنە سىڭدىرەدى. ياعني ءۇي شاڭىراعىندا قانداي اتموسفەرا بولسا (نەگاتيۆ نەمەسە پوزيتيۆ), بالا ونى نورما دەپ قاراستىرىپ، سول مودەلدى قابىلداپ، ءوز ومىرىندە دە قايتالايدى. سوندىقتان ۇيدەگى اتموسفەرانىڭ ماقساتى – كوبىرەك جىلۋلىق پەن ماحاباتتى كورسەتۋ.
ولاردى ءبىر-بىرىمەن سالىستىرۋدىڭ قاجەتى جوق. ولار ينكۋباتورداعى تاۋىق ەمەس، سوندىقتان ولار بىردەي بولماۋى كەرەك. ولاردىڭ ارقايسىسى الەمگە ءوز مىندەتىمەن جانە ءومىر سالتىمەن كەلدى. سوندىقتان، ءبىزدىڭ مىندەتىمىز - بالانىڭ ءوسىپ-جەتىلۋىنە، مۇمكىندىگىنشە پايدالى داعدىلاردى يگەرىپ، مىقتى بولىپ ءوسۋى ءۇشىن جاقسى جاعداي جاساۋ. بالالاردى ءبىر-بىرىمەن سالىستىرسا، بۇل ءتاسىل وڭ ناتيجە بەرمەيدى. قۇدىرەت يەسى بەرگەن مىنەز مەن قابىلەتتى قابىلداپ، بالالاردىڭ باقىتىنا قۋانۋ عانا كەرەك.
سوفيا احمەتجانوۆا
