اجالدىڭ ارتى قايسى، الدىندا نە؟

4855
Adyrna.kz Telegram

(سماعۇل ەلۋباەۆتىڭ «اجالعا قارسى امال» اڭگىمەسى نەگىزىندە جازىلدى)

  ادامدى اڭدىپ اجال ءجۇر. ءدال وسىلاي باستالاتىن سماعۇل ەلۋباەۆتىڭ «اجالعا قارسى امال» شىعارماسى مەنىڭ كوڭىلىمە ءبىر تەرەڭ وي ۇيالاتتى. ولىمنەن كەيىنگى ماڭگىلىك ءومىر شىنىمەن بار ما ەكەن؟ پەندە باقيلىق عۇمىردى كەشۋگە لايىق بولۋ ءۇشىن بۇ دۇنيەنىڭ سىناعىنا كەلە مە ? دىنسىزدەر اجال جايىندا نە ويلايدى؟ وسى سەكىلدى الۋان ءتۇرلى سۇراقتار اقىل-ەسىمدى تۇگەل تورلاپ الدى.

  كەي ادام اجالدىڭ اتىنان قورقىپ، «قارىزعا» بەرىلگەن ءومىردى لايىق ءسۇرۋ ءۇشىن ساجدەگە بەت قويىپ، ءتىلىن كاليماعا ماشىقتايدى. جۇمىرباستى پەندەلەردىڭ ەندى ءبىر توبى اسىعىپ اجال كەلگەنشە اسىقپاي جالعان دۇنيەنىڭ ارزان قىزىعىنا باس قويىپ، اۋەل باستا ءتىزەسىن بۇگىپ قويادى. بۇل ەكى تاراپتىڭ قايسىسى راسىندا اجالدىڭ «الاپاتىنان» سەسكەنەتىنى كۇمانسىز. سەنەتىن ادام – سابىرشىل. جازۋشى شىعارماسىندا مۇسىلماندىق پارىزدارىن ۇزبەي وتەپ، اللاعا تۇبەگەيلى مويىنسۇنعان اق باستى اقساقالداردىڭ اجالمەن قاۋىشۋىن سيپاتتايدى، ءوزى باستان كەشىرگەن شيرەك عاسىرلىق وقيعانى وقىرمانعا جولدايدى. جانى مۇرنىنىڭ ۇشىنا كەلگەن پەندەنىڭ ءتانى اۋىرسىنىپ، قيىندىق قۇرساۋىنا شىرمالعانىمەن، راسىندا، رۋحى مامىراجاي كۇي كەشىپ، تىرشىلىك عۇمىرىنان بەيتانىس ءبىر تىنىشتىق راحاتىنا بولەنەدى دەيدى. دەگەنمەن دە  و دۇنيەنى كوزىمەن كورىپ كەلىپ، ءوز اۋزىمەن سيپاتتاپ جاتقان ادامدى ءالى جولىقتىرمادىق. تۇپكى سانادا ءبىر جىلتىراعان ءۇمىت شىراعى جانعانداي اسەردەمىن. ە، اجال دەگەن ادەتتە ادامدار ايتاتىن جانتۇرشىكتىرەرلىك سەزىم ەمەس-اۋ، مىنا دۇنيەدەگى سوڭعى ۇزىلگەن دەم ارعى دۇنيەدەگى ماڭگىلىك تىنىستىڭ باستاماسى شىعار دەگەن پىكىرگە جانتايا كەتەمىز. ويتكەنى اۋزىنا اللاسى بار ادام ءۇشىن ءومىر ءبىزدىڭ دۇنيەمەن شەكتەلمەيدى. وسى تۇستا اۆتوردىڭ پىكىرىمەن قوس قولداپ كەلىسە كەتەمىن: بۇ دۇنيەدە يماندى ادام – باقيلىق عۇمىردا باقىتتى. ءدىني ادام سوڭعى دەمىن قورقىنىشسىز، اسقان سابىرلىقتا ءۇزىپ، و دۇنيەگە بوستاندىق، تىنىشتىق سەزىمىمەن اتتانادى.

  جازۋشى شىعارماسىندا  سوكرات ويشىلدىڭ پىكىرىن ءدوپ ءتۇسىرىپ قولدانعان: «ءبىزدىڭ رۋحىمىز ءبىز ومىرگە كەلمەستەن بۇرىن بار بولسا، ءبىز ومىردەن وتكەننەن كەيىن دە بولاتىنى حاق».

ياعني، اجال – اۋزىن اشسا جۇتىپ قويىپ جول قىلاتىن ايداھار ەمەس، تەك پەندە تىرشىلىك ەتە الاتىن ەكى بىردەي دۇنيە اراسىنداعى دانەكەر، بۇ دۇنيەنى و دۇنيەمەن جالعاستىرۋشى كوپىر. اجال – سىناقتان قايتقان ادامزات بالاتىن «ناعىز» دۇنيەگە جەتكىزەر قىسقا عانا جول. جۇرەگىنىڭ تۇپكىرىنە ءدىندى نىق بەكىتكەن، ولىمنەن كەيىنگى ومىرگە سەنەتىن ادام ءۇشىن اجال – قىسقا كىدىرىس.

دانات جاناتاەۆ, ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوتسەنتى، فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى;

ايزادا ورالبەكوۆا، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ماگيسترانتى.

پىكىرلەر