ءماجىلىس قىلمىستىق كودەكسكە ءولىم جازاسى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر ەنگىزۋ تۋرالى زاڭ جوباسىن ءبىرىنشى وقىلىمدا ماقۇلدادى. ءولىم جازاسى قىلمىستىق كودەكستىڭ ءتورت بابىندا عانا قالادى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى Sputnik قازاقستان سايتىنا سىلتەمە جاساپ.
باس پروكۋروردىڭ ورىنباسارى اسەت شىنداليەۆ ءولىم جازاسىن جويۋعا باعىتتالعان ماڭىزدى اكتىلەردىڭ ءبىرى – ەكىنشى فاكۋلتاتيۆتىك حاتتاما ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ونى قازاقستان بيىل قاڭتاردا ەسكەرتپەمەن راتيفيكاتسيالاعان ەدى.
ەسكەرتپەگە سايكەس، قازاقستان سوعىس ۋاقىتىندا جاسالعان اسكەري سيپاتتاعى اسا اۋىر قىلمىستار ءۇشىن كىنالى دەپ تانىلعاننان كەيىن، سوعىس ۋاقىتىندا ءولىم جازاسىن قولدانۋ قۇقىعىن وزىنە قالدىردى.
"ۇسىنىپ وتىرعان زاڭ جوباسى قىلمىستىق كودەكستى حاتتاما مەن وعان جاسالعان ەسكەرتپەگە سايكەس كەلتىرۋگە باعىتتالعان. قىلمىستىق كودەكسكە كەلەسى تۇزەتۋلەر ەنگىزىلەدى: ءولىم جازاسى قىلمىستىق كودەكستىڭ 13 بابىنان الىنىپ تاستالادى; سوعىس ۋاقىتىندا جاسالعان اسكەري سيپاتتاعى اسا اۋىر قىلمىستارعا ءولىم جازاسىن قولدانۋ شەگى بەكىتىلەدى", - دەدى شىنداليەۆ ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا.
ايتۋىنشا، قىلمىستىق كودەكستىڭ 4 بابىندا ءولىم جازاسى ساقتالادى. اتاپ ايتساق، بەيبىتشىلىك پەن ادامزات قاۋىپسىزدىگىنە قارسى اسا اۋىر قىلمىستار. بۇل قىلمىستار سوعىس ارەكەتتەرىمەن بايلانىستى جانە سوعىس كەزىندە جاسالۋعا ءتيىس. ولار باسقىنشىلىق، جاپپاي قىرىپ-جويۋ قارۋىن قولدانۋ، اسكەري تۇتقىندار مەن ازاماتتىق تۇتقىنداردى ءولتىرۋ ارقىلى سوعىس زاڭدارى مەن ءداستۇرىن بۇزۋ، سوعىس ۋاقىتىندا جاسالعان گەنوتسيد.
"بۇل باپتار اتالعان قىلمىس سالدارىنىڭ اۋىرلىعىن ەسكەرىپ، سوعىس ۋاقىتىندا كوپ ادامدى ولتىرگەنى ءۇشىن جاۋاپقا تارتۋدى كوزدەيدى", - دەدى باس پروكۋروردىڭ ورىنباسارى.
ونىڭ سوزىنشە، قازاقستانعا ءولىم جازاسى قولدانىلۋى مۇمكىن قىلمىستاردى انىقتاۋعا ادامگەرشىلىككە قارسى ارەكەتتەر بەلگىلەنگەن حالىقارالىق اكتىلەر باعىت بولادى.
اتاپ ايتقاندا، بۇۇ ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك كەڭەسىنىڭ رەزوليۋتسياسىنا سايكەس، ءولىم جازاسى كوزدەلگەن ارەكەتتەر ءتىزىمى كوپتەگەن ادام ولىمىنە، باسقا دا وتە اۋىر زارداپتارعا اكەلەتىن قاساقانا قىلمىستار شەگىنەن شىقپاۋعا ءتيىس.
ەكىنشىسى، ريم ستاتۋتى – حالىقارالىق قىلمىستىق سوت جارعىسى. ستاتۋت بارلىق حالىقارالىق قوعامدى الاڭداتاتىن ەڭ اسا اۋىر قىلمىستار دەپ مىنالاردى سانايدى: گەنوتسيد، ادامزاتقا قارسى قىلمىستار، اسكەري قىلمىستار، اگرەسسيا قىلمىستار. اسكەري قىلمىستارعا ازاماتتىق تۇرعىندارعا قاساقانا شابۋىل جاساۋ، جاپپاي تىيىم سالىنعان قارۋ-جاراقتاردى قولدانۋ جاتادى.
اسكەري تۇتقىنداردى ۇستاۋ تۋرالى جەنەۆا كونۆەنتسياسى باسقا قىلمىستارمەن قاتار، اسكەري تۇتقىنداردى قاساقانا ءولتىرۋ ەڭ اسا اۋىر قىلمىس دەپ سانايدى.
"سوندىقتان قازاقستان بۇل قىلمىستاردى اسا اۋىر سيپاتتاعى قىلمىستار دەپ تانيدى. جوعارىدا ايتىلعاندار نەگىزىندە وسى قىلمىستار ءۇشىن ءولىم جازاسىن قالدىرۋدى ۇسىنامىز", - دەدى شىنداليەۆ.
سونداي-اق ول قازاقستان بيولوگيالىق، حيميالىق جانە يادرولىق قارۋعا تىيىم سالۋ تۋرالى شارتتارىن بەكىتكەنىن ەسكە سالدى. بۇل شارتتار جاپپاي قىرىپ-جويۋ قارۋىنا تىيىم سالادى. سول سەبەپتى مەملەكەت وسىنداي قۇرالداردى قولدانعانى ءۇشىن ءولىم جازاسىن قالدىرۋدى قاراستىرىپ وتىر.
ءماجىلىس قىلمىستىق كودەكسكە ءولىم جازاسى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر ەنگىزۋ تۋرالى زاڭ جوباسىن ءبىرىنشى وقىلىمدا ماقۇلدادى.
”ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى
