ەل تاريحىنداعى قوعامدىق قارىم-قاتىناستىڭ تۇراقتى مەملەكەتتىڭ قالىپتاسۋىنا جانە سالتى مەن ءداستۇرىنىڭ ساقتالۋىنا ۇلكەن ىقپال ەتكەندىگىن ەرەكشە اتاپ وتكەن ءجون. مەدياتسيانى ەكى اراداعى قارىم-قاتىناستى رەتتەۋ شاراسى رەتىندە قاراستىرۋدى قازاق دالاسىندا، ەلارالىق، مەملەكەتارالىق جانە رۋارالىق قارىم-قاتىناستاردا ۇلكەن ءرول اتقارعاندىعىن تىلگە تيەك ەتۋ كەرەك. ماسەلەن، ەتنومادەني ءبىرلەستىكتەردىڭ جەتەكشىلەرى ءوڭىرلەرگە شىعىپ، كوپتەگەن ءتۇيتكىلدى ماسەلەلەردى شەشۋگە ءوزىندىك ۇلەسىن قوسىپ، مەدياتور بولعان كەزدەرى دە از ەمەس.
قازىرگى تاڭدا ءارتۇرلى قاۋىپتەردىڭ بەلەڭ الا باستاۋىنان كوپتەگەن ەلدەردىڭ ەتنوسارالىق تاتۋلىقتىڭ ماڭىزىن تۇسىنە باستاعاندىعى سەزىلەدى. سوندىقتان مەدياتسيا قازاقستان ءۇشىن عانا ەمەس، الەم ءۇشىن دە ماڭىزدى بولىپ تابىلادى. وسى رەتتە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «مەدياتسيا تۋرالى» زاڭىنىڭ 2011 جىلدىڭ قاڭتارىندا قابىلدانعانىن ايتا كەتۋ كەرەك.ەتنوسارالىق داۋلاردى ەشقاشان ساياسي ماسەلەگە اينالدىرۋعا بولمايدى. قحا بۇگىنگى تاڭدا ازاماتتىق قوعام مەن بيلىك اراسىن بايلانىستىرۋشى مەدياتورعا اينالىپ وتىر. ال، ەلىمىز قازاقستان كەز كەلگەن شيەلەنىستى شەشۋ الاڭىنا اينالۋدا.
سوندىقتان مەدياتسيا ينستيتۋتىنىڭ بارلىق جەردە قاجەتتىلىككە اينالا الاتىندىعى ايقىن اڭعارىلادى.
مەدياتسيا داۋ-جانجالداردى وركەنيەتتى جولمەن شەشۋگە ىقپال جاسايدى. قوعامدىق قاتىناستار سالاسىندا كاسىبي مەدياتورلاردى دايىنداۋ ۋاقىت تالابىنا اينالعان. وسى ورايدا 2011 جىلى «حالىقارالىق مەدياتسيا ورتالىعى» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ قۇرىلعاندىعىن ەرەكشە اتاپ كەتكەن دۇرىس. سول جىلدان بەرى ورتالىقتىڭ رەەسترىندە تىزىلىمدە تۇراتىن كاسىبي جانە حالىقارالىق مەدياتورلاردىڭ اتقارعان جۇمىستارى از ەمەس. ولار مەدياتسيانى پايدالانۋدىڭ تەحنيكالارى مەن تەتىكتەرىن جان-جاقتى مەڭگەرگەن ءوز ءىسىنىڭ شەبەرلەرى دەسەك ارتىق ايتقاندىق ەمەس.
بيىلعى جىلدىڭ وزىندە شىمكەنت قالاسىندا بوينشا سوتقا دەيىن، سوت بارىسىندا جانە سوتتان كەيىنگى وتباسىلىق ماسەلەلەر، ەڭبەك جانە جەر داۋى، مۇراگەرلىك پەن مۇلىك ءبولىسۋ، قارىز اقشا مەن كاسىپكەرلىك كەلىسىم شارتتاردى مەدياتيۆتىك كەلىسىممەن جاساۋ، سونداي-اق قىلمىستىق ىستەر، جالپى سانى 2000-نان استام داۋ كاسىبي مەدياتورلاردىڭ ارالاسۋىمەن كەلىسىمگە كەلگەن. بىلە بىلگەنگە بۇل از جۇمىس ەمەس.
سونىمەن قاتار، قازىرگى ۋاقىتتا حالىقارالىق مەدياتسياعا ەرەكشە كوڭىل بولىنۋدە. بيىلدىڭ وزىندە شەتەل ازاماتتارىنىڭ قاتىسۋىمەن 200-دەي مەدياتيۆتىك كەلىسىم جاسالدى. مەدياتسيا پراكتيكاسى – قوعامنىڭ كەمەلدەنۋ بەلگىسى، ازاماتتىق سانا-سەزىمنىڭ بەلگىلى ءبىر دەڭگەيى.
بيىلعى جىلدىڭ وزىندە شىمكەنت قالاسىندا بوينشا سوتقا دەيىن، سوت بارىسىندا جانە سوتتان كەيىنگى وتباسىلىق ماسەلەلەر، ەڭبەك جانە جەر داۋى، مۇراگەرلىك پەن مۇلىك ءبولىسۋ، قارىز اقشا مەن كاسىپكەرلىك كەلىسىم شارتتاردى مەدياتيۆتىك كەلىسىممەن جاساۋ، سونداي-اق قىلمىستىق ىستەر، جالپى سانى 2000-نان استام داۋ كاسىبي مەدياتورلاردىڭ ارالاسۋىمەن كەلىسىمگە كەلگەن. بىلە بىلگەنگە بۇل از جۇمىس ەمەس.
سونىمەن قاتار، قازىرگى ۋاقىتتا حالىقارالىق مەدياتسياعا ەرەكشە كوڭىل بولىنۋدە. بيىلدىڭ وزىندە شەتەل ازاماتتارىنىڭ قاتىسۋىمەن 200-دەي مەدياتيۆتىك كەلىسىم جاسالدى. مەدياتسيا پراكتيكاسى – قوعامنىڭ كەمەلدەنۋ بەلگىسى، ازاماتتىق سانا-سەزىمنىڭ بەلگىلى ءبىر دەڭگەيى.
ارينە، ەتنوسارالىق قايشىلىقتاردى، جانجالداردى رەتتەۋ تۇرعىسىنان مەدياتسيانىڭ ۇلكەن بولاشاعى بار. ءوزىنىڭ تابيعاتى بويىنشا ول جاريا ەمەس، كوزگە تۇسە بەرمەيدى، كوبىنەسە قۇپيا سيپاتقا يە، سوندىقتان جۇرتشىلىققا بەيمالىم. بىراق ونىڭ ءرولى وتە ماڭىزدى جانە ۋاقىت وتە كەلە ۇنەمى وسەتىن بولادى.
