2022 jyly Qazaqstan Respublikasy Mädeniet jäne sport ministrlıgı elımızdıŋ animasiialyq öndırısın belsendı türde qoldady, al biudjetı 1 mlrd. teŋgenı qūrady. Nätijesınde 20 animasiialyq pilottyq film tüsırılıp, köptegen jūmys oryndary aşyldy. Alaida, şynaiy beinesı säl basqaşa körınıs tapty. Bır jaǧynan animasiianyŋ damuyn qoldaityndai körınetın memleket ekınşı jaǧynan, oǧan tosqauyl qoiady eken?!
Mäsele mynada, «Qazaq kinosy: Ūlttyq kinematografiiany qoldaudyŋ memlekettık ortalyǧy» KEAQ (ol QR Mädeniet jäne sport ministrlıgınıŋ vedomstvolyq baǧynystaǧy qūrylymy) eldegı ekı jetekşı animasiialyq kompaniiany josyqsyz jetkızuşıler dep tanu turaly sotqa şaǧym tüsırdı. Olar - «Dala animation» JŞS jäne «ADAY production» animasiialyq ortalyǧy. Sebep – «Aşina. Kökbörıler turaly aŋyz» jäne «Örkeş» animasiialyq jobalarynyŋ şyǧarmaşylyq esepterın beru kezınde kelısım-şart talaptarynyŋ būzyluy.
Atalǧan kompaniialardyŋ ökılderı «Qazaqstan animasiialyq studiialar qauymdastyǧy» ATB-na qazırgı jaǧdaiǧa nazar audarudy jäne aralasudy sūrap, kömekke jügınude.
Qauymdastyq ekı kompaniianyŋ şyǧarmaşylyq esepterın egjei-tegjeilı zerttei kele, esepter kelısım-şart talaptaryna, tehnikalyq sipattamaǧa, smetaǧa jäne CPR talaptaryna tolyq säikes keledı degen qorytyndyǧa keldı.
Taǧy bır jait, «GSPNK» KEAQ öndırıstık bölımınıŋ basşylyǧy men mamandary animasiialyq filmderdı şyǧaruda tiıstı bılıktılıkterı joq, «sapasyz syzba» dep habarlamalardy qabyldaudan bas tartyp, ekı joba da ötpelı jäne bastapqy äzırleu satysynda bolǧanyna qaramastan, kompaniialardy plagiat dep aiyptady.
Būdan keiın mynandai logikalyq sūraqtar tuyndaidy:
– «ZTMO» KEAQ-nyŋ animasiialyq öndırıs salasynda tiıstı bılıktılıgı joq öndırıstık bölım qyzmetkerlerınıŋ qorytyndysyna
– «GSPNK» KEAQ qandai normativtık qūjattardyŋ nemese erejelerdıŋ negızınde esepterdı qabyldaudan bas tartty?
– «ZTMO» KEAQ janyndaǧy Saraptamalyq keŋes eseptermen tanysty ma, eger tanysqan bolsa, nege otyrystyŋ tiıstı hattamasy joq?
– 2022 jyldyŋ qaraşa aiynda Mädeniet jäne sport ministrı D.Abaevtyŋ «Dala» animasiialyq studiiasyna barǧan saparynda «ǦTMO» KEAQ basşylary E.Qosubaev pen B.Şükenovtıŋ osy baǧyttaǧy jūmystarǧa «Aşina. Kökbörıler turaly aŋyz» jobasyna joǧary baǧa beruın qalai baǧalauǧa bolady? Ekı aptadan keiın sol tuyndylardy qabyldaudan bas tarta ma?
Osy jäne basqa da köptegen sūraqtar «GSPNK» KEAQ äreketterınıŋ zaŋdylyǧyna kümän tudyrady jäne «GSPNK» KEAQ-nyŋ animasiialyq studiialardyŋ jūmysyn jüielı türde būǧattauyna küdık tuǧyzady. Yqtimal sebep kompaniiadan zaŋsyz syiaqy alu maqsatynda «GSPNK» KEAQ basşylyǧy tarapynan qasaqana qysym boluy mümkın.
Sondyqtan būl soraqy presedent Qazaqstan Respublikasy Mädeniet jäne sport ministrlıgı men basqa da tiıstı qūrylymdardyŋ dereu aralasuyn talap etedı.
Bır aita keterlıgı, «Dala animation» jäne «ADAY production» animasiialyq kompaniialary elımızdegı animasiialyq öndırıste köş bastap tūr. Būl kompaniialardyŋ jūmystary Ūlybritaniia, Türkiia, Qytai, Fransiia jäne t.b. elderdegı animasiialyq festivalderdıŋ halyqaralyq qazylar alqasy tarapynan joǧary baǧalandy.
Adai Äbıldinov, «Qazaqstan animasiialyq studiialar qauymdastyǧy» QB töraǧasy
Feisbuk paraqşasynan
