Soŋǧy uaqytta Qazaqstan batysynda drondardyŋ qūlauy jiıledı. Būl qūraldardyŋ qai elge tiesılı ekendıgı älı resmi türde aitylmady. Qatelık bolsa, keşırım sūraǧan taǧy eşkım joq. Qazaqstan da äzırge äldebır elderdı aiyptap, sökpedı.
Batys Qazaqstan oblysy, Bökei Ordasy audany Ūialy auyldyq okrugı maŋyna eŋ bırınşı 18 aqpan künı dron qūlaǧan bolatyn. Al 18 nauryz künı Tasqala audanynyŋ Atameken auylynyŋ maŋyna pilotsyz ūşu apparaty tabyldy. Nauryzdyŋ 24-ı künı Jänıbek audanynda dron bölşekterı qūlaǧany belgılı boldy. Soŋǧy bır aidyŋ kölemınde bır emes, üş bırdei dronnyŋ qūlauy kezdeisoqtyq pa, kezdeisoq bolsa, onyŋ sebeb nede? Oqiǧa ornyna baryp jaǧdaimen tanystyq degen deputat joq. Degenmen būl turaly pıkır bıldıre alatyn kımder bar, sözge tarttyq.
«ÄZIRGE BELGISIZ»
«Auyl» partiiasynyŋ atynan Mäjılıs deputaty bolǧan Erbolat Sauryqov halyqaralyq ıster, qorǧanys jäne qauıpsızdık komitetınıŋ müşesı retınde būl mäselege erekşe nazar audaryp otyrǧanyn aitady.
«Jalpy kez kelgen eldıŋ memlekettık tūraqtylyǧy men täuelsızdıgıne bailanysty özınıŋ bekıtılgen şekaralyq aimaqtary, onyŋ ışınde jerdegı, äuedegı jäne teŋızdegı şekara aimaqtary bolady. Osyǧan bailanysty böten qūrylǧy, ne bolmasa ūşaq pen drondar özge eldıŋ territoriiasyna ötken jaǧdaida oǧan bailanysty memleket, Qorǧanys ministrlıgı sekıldı qūqyq qorǧau organdary özderınıŋ jūmystaryn jürgızu qajet», - deidı ol.
Aituynşa, bügıngı künı ärtürlı tosyn oqiǧalar bolyp jatyr. Sonyŋ bırı Kaspii mūnai qūbyryna şabuyl bolsa, taǧy bırı osy – drondar.
«Būl oqiǧalar boiynşa bügıngı taŋda naqty bır resmi mälımet joq.Mälımet joqtyǧynyŋ özı de talai närsenı aŋǧartady. Bälkım, äldebır ūiym Resei men Qazaqstan, ne bolmasa Ukraina men Qazaqstannyŋ arasyna bülık salu üşın jasap otyrǧan dünie me? Ol jaǧy da äzırge belgısız», - deidı deputat.
Erbolat Sauryqovtyŋ aituynşa, qai memlekettıŋ dronnyŋ bolsa da, Qazaqstannyŋ territoriiasyna tüsken jaǧdaida sol memleket özınıŋ qatelıkterın moinyna alyp, onyŋ ne sebeptı Qazaqstan territoriiasyna kelıp tüskenı turaly aqparat beruı tiıs.
«DRON BA, DRON EMES PE?»
«Aq jol» partiiasynyŋ töraǧasy, Mäjılıs deputaty Azat Peruaşevtyŋ pıkırı Erbolat Sauryqovpen ündes şyqty.
«Ärine, eŋ bırınşı kezekte bızdıŋ jerımız ben azamattarymyzdyŋ qauıpsızdıgın qamtamasyz etu – memlekettıŋ eŋ alǧaşqy mındetterınıŋ bırı. Sondyqtan da būl oqiǧa alaŋdauşylyq tudyryp otyr», - deidı ol.
Onyŋ topşylauynşa, būl oqiǧada belgısız jaǧdailar bar.
«Mysaly, kımnıŋ drony jäne ol dron ba, dron emes pe? Menıŋ bıletınım, bırınşı ret naqty dron tabylǧan bolsa, odan keiıngılerı dronnyŋ bölşekterı sekıldı. Sondyqtan būǧan bailanysty özımızdıŋ közqarasymyzdy bıldıru üşın naqty aqparat şyqqanǧa deiın kütuımız kerek. Osy mäselenı bızdıŋ ärıptesterımız kötergen bolatyn. Bıraq tiıstı organdardan naqty aqparat tüspeiınşe būl mäselege asyqpai qarauymyz kerek», – deidı ol.
«DRON SYNAQ ÖTKIZETIN JERDE DE QŪLAUY MÜMKIN»
Al Batys Qazaqstan oblysynan majoritarlyq sailau jüiesı boiynşa Mäjılıs deputaty bolǧan Abzal Qūspan dron mäselesınıŋ basqa qyryna män berdı.
«Menıŋ sailanǧan öŋırımde dron qūlaǧan alǧaşqy sätten bastap tiıstı uäkılettı organdarmen bailanysta otyrmyn. Osy rette oqyrmandarǧa Batys Qazaqstan oblysynyŋ ornalasqan geografiialyq erekşelıgın aita ketken jön dep esepteimın. Batys Qazaqstan oblysy Qazaqstannyŋ Atyrau jäne Aqtöbe oblystarymen, al Reseidıŋ 5 oblysymen şektesedı. Sondai-aq Qazaqstannyŋ atalǧan oblysynan qaraǧanda Reseidıŋ oblystary äldeqaida jaqyn ornalasqan. Mäselen, Aqtöbe men Atyrau oblysy Oral qalasynan 500 şaqyrym jerde bolsa, al Reseidıŋ oblystary ortaşa eseppen 200-250 şaqyrym jerde ornalasqan», - deidı deputat.
Deputattyŋ degenıne qaraǧanda, Batys Qazaqstan oblysy Reseige ışkerı ornalasqan öŋır bolǧandyqtan oǧan älemdegı geosaiasi jaǧdai äser etpei qoimaidy.
«Taǧy bır erekşelık – Batys Qazaqstan oblysynyŋ territoriiasynda Jänıbek, Bökei Ordasy jäne Jaŋaqala audandarymen şektesetın, Reseidıŋ äskeri poligony ornalasqan. Atalǧan jer Qazaqstannyŋ jerı bolǧanymen Reseige arendaǧa berılgen. Erterekte qol qoiylyp ūzaq merzımge berılıp ketken. Qatelespesem 2029 jylǧa deiın qaitarylu kerek. Al dron synaq ötkızetın jerde de qūlauy mümkın», - deidı deputat Abzal Qūspan.
Ūqsas jaŋalyqtar
