Ǧylym men ǧaryş tehnologiiasyndaǧy sensasiia!
Mynau jaŋalyqty oqymasaŋyzdar künähar bolasyzdar!
NASA ǧaryş ortalyǧynyŋ osydan 7 ai būryn Marsqa ūşyrǧan planetaaralyq Perseverance apparatynyŋ arnaiy zertteu qūrylǧysy Marsta ottegınıŋ baryn anyqtap, injener-konstruktorlardy taǧy da quantty.
Perseverance apparaty 7 aida 500 million şaqyrym qaşyqtyq joldy baǧyndyrǧan. Apparat Marsqa qonǧannan keiın bailanys joǧalyp ketıp, 7 minuttan keiın qaitadan ıske qosylǧan. Perseverance apparaty Marsqa attanǧan 9-şy apparat eken. Apparattyŋ ǧaryş keŋıstıgındegı saǧatyna 19 312 km/saǧ jyldamdyqpen ūşqan.
Būl aqparatty www.nasa.gov (NASA’s Perseverance Mars Rover Extracts First Oxygen from Red Planet) saitynda Amerika ǧaryş agenttıgı habarlady.
Marstaǧy ottegını (Himiialyq elementterdıŋ 16 tobynda ornalasqan) MOXIE atty täjıribeden ötken qūrylǧynyŋ kömegımen bölınıp, anyqtalǧan. MOXIE qūrylǧysynyŋ jıbergen mälımetterıne säikes, Marsta da ottegını saqtauǧa bolady degen tūjyrymǧa kelıp otyr NASA ǧaryş ortalyǧynyŋ mamandary.
Qūrylǧy qazır 5 gr-ǧa deiın kislorod mölşerın bölıp alyp, öz ydysynda saqtap otyr. Būl bır ǧaryşkerdıŋ 10 minuttai tynys aluyna kömektese alady eken. MOXIE qūrylǧysy bır saǧattyŋ ışınde 10 gr deiın ottegı öndıre alady deidı mamandar.
Būl ǧylymdaǧy sensasiia boldy. Milliondaǧan amerikalyqtar men dünie jüzınıŋ tükpır-tükpırındegı halyqtar uaiymdap, apparattyŋ aman-esen habar jetkızgenın tünnıŋ ortasynda otyryp tamaşalady. Äsırese Amerika jastary tünnıŋ ortasynda qalpaqtaryn kökke atyp quandy.
Bekbolat QARJAN,
"Adyrna" ūlttyq portaly
