Türkiiadaǧy qazaq diasporasynyŋ qoldauymen Ystambūlda jaryq köretın «Qazaq elı» almanaǧynda Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ Qazaqstan halqyna arnaǧan «Törtınşı önerkäsıptık revoliusiia jaǧdaiyndaǧy damudyŋ jaŋa mümkındıkterı» atty Joldauy türık tılınde jaryq kördı.
Redaksiia alqasy Memleket basşysynyŋ maŋyzdy qūjatta atap körsetken alǧa qoiǧan maqsat-mındetterı men keşendı baǧdarlamasyn jäne strategiialyq josparlaryn bauyrlas halyqqa tübegeilı tanystyrudy maqsat etıptı. Basylymnyŋ alǧysözınde Qazaq-Türık bılım jäne zertteu qauymdastyǧynyŋ basqaruşy keŋesınıŋ töraǧasy Şaban Serkan Dinchtürk Prezident bastamalaryna ün qosa otyryp, 2025 jylǧa deiın bılım berudıŋ barlyq deŋgeiınde latyn älıpbiıne köşu mäselesıne qatysty oramdy oiyn ortaǧa salady. Özınıŋ tarihyn, tılın, mädenietın bıletın, sondai-aq zamanyna laiyq, şet tılderın meŋgergen, ozyq ärı jahandyq közqarasy bar qazaqstandyqtardy qoldau tapsyrmasynyŋ tuystas elde oryndalu barysyna toqtalady. – 1991 jyly Keŋes odaǧynyŋ ydyrauyna quanǧandardyŋ ışınde Türkiiada tūratyn qazaqtar da bar edı.
Öitkenı ūlan baitaq qazaq jerı Reseidıŋ qūrsauynan qūtylyp täuelsızdıkke qol jetkızdı. Endı mıne, ata jūrtymyz Qazaqstanda da latyn älıpbiıne köşu mäselesı qolǧa alynyp jatyr. Qazaqstan älemmen bailanysyn odan ärı nyǧaita tüstı. Älemdegı qazırgı koniunktura tehnologiianyŋ tılı jäne paidalanylatyn alfavit – latyn älıpbiı. Sonymen qatar türkı älemınde jalpy müddelerdı jüzege asyrudy josparlau (tıldık aiyrmaşylyqtar bolsa da) jäne jüzege asyru latyn älıpbi arqyly oŋaiyraq bolady.
Būl oqiǧa Türkiia qazaqtary üşın ülken jauapkerşılık ärı tarihi mümkındık bolyp tabylady. Bızdıŋ mädenietı men tılın jetık bılgendıkten Qazaqstan men tuyp ösken Türkiia arasynda altyn köpır retınde qyzmet ete alatynymyz aidan anyq.
Ekonomikalyq, saiasi jäne mädeni salada qalyptastyrǧan qarym-qatynastardy joǧary deŋgeige köşıruge üles qosa alatynymyzǧa da senımız zor.
Qazırgı taŋda älemdegı bedeldı küş bolyp esepteletın elderdıŋ Ükımettık emes ūiymdardyŋ atqaratyn rölınıŋ maŋyzdy ekendıgın eskeretını dausyz. Bızdıŋ de ÜEŪ-dy küşeitu üşın jüielı jūmys ısteuımız qajet. Ūjymymyzda jastardyŋ belsendı röl atqaruyna jaǧdai jasap kelemız.
Jastarǧa qol ūşyn berıp, jol körsetıp, olardyŋ bılım alyp, ǧylymmen ainalysulary üşın mümkındık beruımız qajet. Är türlı tılderdı bıletın, öz salasynda bılımdı, tehnologiiany meŋgergen, öz mädenietın, salt-dästürın bıletın, qūrmetteitın, özıne senımdı, qabılettı ūrpaq keleşegımızdıŋ kepılı bolatyny anyq.
Mal men mülıkke jūmsalǧan qarjy äldebır ekonomikalyq soqqydan joq boluy mümkın, al adamǧa jūmsalǧan qarjy eşqaşan joq bolmaidy. Sondyqtan da bızdıŋ öz bolaşaǧymyzdy josparlap, sol arqyly erteŋımız üşın aianbai eŋbek etuımız kerek, – deidı Şaban Serkan Dinchtürk. Jurnaldyŋ kezektı sanynda Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ Qazaqstan halqyna arnaǧan Joldauy men «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasyn jüzege asyru maqsatynda Qazaqstannyŋ Türkiiadaǧy elşılıgınde ötken ıs-şaralar barysynan da aqparat berılgen.
Qazaqstannyŋ Türkiiadaǧy elşısı Abzal Saparbekūlynyŋ qatysuymen jüzege asqan Qazaqstannyŋ mädeniet künderı men halyqaralyq jiyndar, saltanatty qabyldau men konserttık baǧdarlamalar toptamasy jariialanǧan.
«Qazaq elı» jurnalynyŋ redaksiialyq keŋes töraǧasy jäne jauapty şyǧaruşy redaktory Ertolqyn Gairetullah Qazaq-Türık bılım jäne zertteu qauymdastyǧy 2014 jyly qūrylǧan künnen bastap köptegen jetıstıkterge qol jetkızgenın aita kele, qauymdastyq töraǧasy Serkan Dinchtürk myrzanyŋ Düniejüzı qazaqtarynyŋ V qūryltaiynda Düniejüzı qazaqtary qauymdastyǧynyŋ töralqa müşesı bolyp sailanǧanyn atap ötıp, jaǧymdy jaŋalyqty oqyrmanǧa jetkızuge asyǧypty.
– Jetınşı sanymyzdy Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ halyqqa arnaǧan Joldauymen, Düniejüzı qazaqtary qauymdastyǧy Töraǧasynyŋ bırınşı orynbasary Zauytbek Tūrysbekovtyŋ qauymdastyq jüzege asyrǧan ıster men jobalar turaly jazǧan maqalasymen bastap, Jasylaidyŋ öz jūmysyn Ortalyq Aziiada jalǧastyratyndyǧyna bailanysty jaŋalyqty oqyrmandarymyzben bölıstık.
Alaş partiiasy men Alaşorda ükımetınıŋ qūrylǧanyna 100 jyl toluyna bailanysty ötken halyqaralyq ǧylymi-teoriialyq konferensiia turaly mälımet berıp, professor, doktor Namazaly Omaşūlynyŋ 10 tomdyq «Alaş kösemsözı» atty şyǧarmasyn oqyrmandarymyzǧa qaita tanystyrudy jön kördık.
Būiyrtsa, osy 10 tomdyq şyǧarmany türık tılıne audaruǧa tyrysamyz. Tuǧanyna 120 jyl toluyna bailanysty Mūhtar Äuezovtyŋ eske alynuy, filologiia ǧylymdarynyŋ doktory Jämila Kynajynyŋ «Qazaq ädebietındegı äiel obrazy» maqalasy arqyly alǧaşqy jäne eŋ maŋyzdy ūstazdarymyzdyŋ qoǧamnyŋ damuyna qosqan ülesterın qolǧa aldyq. Altai auylynyŋ meşıtı turaly mälımet berıp, bılım jolyndaǧy jas qandasymyz İbrahim Kalkanmen sūhbat jürgızdık, – deidı öz sözınde Ertolqyn Gairetullah.
Nūrǧali ORAZ,
«Egemen Qazaqstan»
