Bügıngı künderı qanışer Resei beibıt jatqan Ukraina elıne şabuyl jasap jatqan tūsta onyŋ agressorlyq beinesıne bükıl älem tükırıp jatyr. Resei basqynşylarynyŋ betıne bız de tükıremız. Būl baryp tūrǧan oŋbaǧan, adamşylyq qalyptan alys jūrt.
Qarap otyrsam 1901 jyldan 2000 jylǧa deiıngı jüz jylda patşalyq Resei, SSSR odan keiın Resei federasiiasy siiaqty ataularmen atalǧan orys memleketı 44 ret soǧysqa qatysypty. Onyŋ 43-ı basqynşylyq soǧys. Tek sovet-german soǧysynda ǧana nemıster aldymen basyp kırgen. 1941-1945 jyldardaǧy sovet-german soǧysynda iaǧni şyǧys maidanda nemıster 5,5 mln soldatynan aiyrylsa, 2018 jyly KSRO Memlekettık josparlau komitetınıŋ qūpiialylyǧy jariia bolyp ketken derekterınde SSSR 47 mln (qyryq jetı million!) adamynan, onyŋ ışınde 19,5 mln soldaty men ofiserınen aiyrylǧan. Bır faşist soldatyn öltıruge sovettıŋ 9-10 soldaty qūrban bolǧan. Äskeri darynsyz, toǧyşar orys qolbasşylary adam resurstaryn aiausyz alǧy şepke toǧytu arqyly ǧana jeŋıske jetken.
Faşizmge qarsy sol soǧysta qazaq halqy maidanda jäne jaraly bolyp kelıp qaza bolǧandaryn qosyp eseptegende ölgen ūl-qyzdarynyŋ sany 1 (bır) mln bolsa, orystardyŋ bolşeviktık bilıgı tūsynda 74 jylda (1917-1991jj) qazaq halqy 10 mln adamynan aiyryldy. Faşizmnen görı raşizmnıŋ qazaq halqyna tigızgen ziiany orasan.
Menıŋ atam on jyl jazyqsyz orystardyŋ aidauynda bolyp, auruǧa şaldyǧyp dünie saldy. Äkelerım orystar ūryndyrǧan fin, nemıs, japon soǧystaryna qatysyp, uaqytynan būryn jer jastandy. Men sondyqtan da imperiialyq astamşylyǧy basym Resei bilıgın, ūlyderjavalyq şovinizmı müŋkıp tūratyn orystardy jek köremın.
Qazaq halqy otarşyl orystardan köp japa şektı. Qazaq halqy būryn qalmaqtarǧa qarsy qanşama şaiqassa, HÜŞ ǧasyrdan bastap ormandai orysqa qarsy ondaǧan ret ırı bas köteruler jasady. Bodan bolǧan 260 jyl ışınde (1731-1991jj) Resei otarşyldyǧyna qarsy 400-den astam köterılıs oryn aldy. Bılmeitınder üşın solardyŋ eŋ maŋyzdylaryn atap öteiın.
Syrym Datūlynyŋ basqaruymen 1783-1797 jyldardaǧy otarşyldyqqa qarsy köterılıs, İsatai Taimanūly men Mahambet Ötemısūlynyŋ 1836-1838 jyldardaǧy ūlt-azattyq köterılısı, Keŋesary Qasymūlynyŋ 1837-1847 jyldardaǧy ūlt-azattyq köterılısı, Janqoja Nūrmūhamedūlynyŋ 1856-1857 jyldardaǧy köterılısı, Eset Kötıbarūlynyŋ 1868-1869 jyldardaǧy köterılısı, Maŋǧystaudaǧy 1870 jylǧy Dosan-İsa köterılısı, patşa ökımetıne qarsy 1916 jylǧy köterılıs, orystar qūrǧan sovet ökımetıne qarsy 1930 jylǧy Sozaq köterılısı. Goloşekin Stalinge jazǧan hatynda Qazaqstanda 1931-1933 jyldary 15 ırı köterılıs oryn alǧanyn aitady. Osy köterılıster kezınde jüzdegen myŋ qazaq öltırılıp, 1,5 mln qazaq şetelderge bosqynşylyqqa ūşyrady. Keşegı 1986 jylǧy jeltoqsan köterılısı men Qaŋtar köterılısı kezınde orys äskerınıŋ qolynan qaza bolǧan qandastar sany aldaǧy uaqytta anyqtalatyn bolady. Sondyqtan da qazaq «Oryspen joldas bolsaŋ aibaltaŋ qasyŋda bolsyn» dep tegın aitpaǧan.
Qazaq halqynyŋ qarapaiym orys halqyna eşqandai pretenziiasy joq. Qazaq halqynyŋ aşu-yzasyn tuǧyzatyn Resei bilıgı. Qoldan jasalǧan Pridnestrove, Gürjıstanǧa şabuyl, qol qoiylǧan şarttarǧa qaramastan Qyrymdy basyp aluy, Luganskı men Doneskıde separatistık ūiymdar qūryp, aqyry olardy özderıne qosyp aluy, endı mıne Ukrainaǧa soǧys aşuy onyŋ baryp tūrǧan soǧysqūmar, agressor el ekendıgın körsetedı. Dūşpan auzy-mūrny qan bolmai tynbaidy.
Ukrainalyq bauyrlarymyz qaharmandyqpen şaiqasyp bırneşe künnıŋ ışınde dūşpannyŋ ondaǧan ūşaqtaryn atyp tüsırdı. Jüzdegen tankılerın otqa orady. Üş myŋnan astam orys soldaty joiyldy. Bükıl ukrain halqy jauǧa qarsy tıze qosyp şaiqasuda. Endı bır on kündei şydas berse orys şabuylynyŋ aptyǧy basylady. Soǧysty ary qarai jalǧastyruǧa Putinnıŋ şamasy kelmeidı. Ukraina üşın kelıssöz tiımsız. Orystar bastaǧan soǧystyŋ orys jerınde aiaqtalǧany dūrys.
Bükıl älem elderınıŋ qoldauymen Ukraina Qaruly küşterı Luganskı men Doneskını jäne Qyrymdy tolyqtai qaitaryp aluy kerek. Tıptı Kremlde ukrain jalauy jelbırese bükıl älem bır jeŋıldeitını anyq.
"Adyrna" ūlttyq portaly
